Con ngựa bạch nhà họ Lý

Đêm qua Lý Sảo không ngủ được, mắt cứ thao láo nhìn vào bếp than giữa nhà. Bụng nó lo cho con ngựa Bạch khi chập tối nghe bố bảo mẹ: - Mẹ thằng Sảo à, con ngựa già rồi, không chịu làm cho nhà ta nữa, đem bán cho lão Thạo thôi. - Không có ngựa, không thồ được bí, ngô xuống chợ. Không thồ được gạo muối lên bán. Khổ lắm! Nghe mẹ than phiền, Lý Sảo mừng lắm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Con ngựa bạch nhà họ Lý Con ngựa bạch nhà họ LýĐêm qua Lý Sảo không ngủ được, mắt cứ thao láo nhìn vào bếp than giữa nhà.Bụng nó lo cho con ngựa Bạch khi chập tối nghe bố bảo mẹ:- Mẹ thằng Sảo à, con ngựa già rồi, không chịu làm cho nhà ta nữa, đem bán cholão Thạo thôi.- Không có ngựa, không thồ được bí, ngô xuống chợ. Không thồ được gạo muốilên bán. Khổ lắm!Nghe mẹ than phiền, Lý Sảo mừng lắm. Nhưng tiếng bố như chém cột:- Phải bán thôi, ngựa bây giờ được giá lắm. Con Bạch lão Thạo trả sáu triệu rưỡiđấy! Ngựa bạch nấu cao nên mới đắt thế. Ta đã hỏi con ngựa nâu hai tuổi bên bảnLạn, hết một triệu rưỡi thôi. Con ngựa này khỏe lắm!Bố nói thế thì không khác được rồi. Nhưng Lý Sảo không muốn thế. Nó với Bạchlà anh em thân thiết. Con Bạch hơn Lý Sảo một tuổi, là của hồi môn ông bà ngoạicho mẹ khi lấy chồng. Khi Lý Sảo biết ngồi, con Bạch đã đứng ngoài sân. Khi biếtđi, nó đã biết nắm đuôi Bạch đi quanh nhà. Năm tuổi, Sảo được ngồi lưng ngựaxuống chợ mỗi chiều thứ bảy. Lý Sảo thương Bạch quá, nó mới mười bốn tuổi, saobảo nó già? Nó chỉ không khỏe như mấy năm trước thôi. Bản Hoa này có cả thảyba con ngựa trắng, chỉ con Bạch là đẹp nhất.Hai con kia là ngựa lai nên xấu hơn. Con Bạch bụng thon, ức nở, bốn chân dài vàchắc nịch. Cái bờm dày và dài vắt về một bên, hai mắt sáng như mắt đèn pin. Cứđúng ngọ, con Bạch ngửa cổ lên trời hí vang. Người già bảo nó mới đúng là “thiênmã” - ngựa trời. Hiếm người nuôi được. Năm ngoái nhờ có con Bạch mà họ Lýlàm giàu. Khi ấy Nhà nước có chương trình 135, mà đường lên bản Hoa chưa làmxong. Trường học, trạm y tế, bể nước sạch đều cần phải có gạch, ximăng. Từ xãKim Hạ lên bản Hoa đường đèo dốc đến chục cây số, chẳng xe nào đi được. Chỉ cóngựa mới thồ lên đến nơi.Cứ năm nghìn đồng một yến hàng. Gạo, vải hay gạch đá cũng thế. Giá ấy do dânbản quy định. Mỗi chuyến vượt dốc, con Bạch chở được hai bao ximăng hay mộttrăm viên gạch đỏ, thu năm chục nghìn. Họ Lý tham tiền, mờ đất dắt ngựa đi, tốimịt mới về nhà. Ngày hai chuyến, bỏ túi trăm ngàn như nhặt hạt dẻ ngoài rừng.Nhà họ Lý có thêm nhiều đồ đạc mới, còn mua được cả máy xát gạo chạy dầu,xình xịch đêm ngày phục vụ dân bản. Bữa cơm nhà họ Lý có cá thịt thường xuyên.Rượu lúc nào cũng sẵn trong nhà đãi khách. Chỉ có con ngựa Bạch là gầy đi vì làmquá sức. Có những hôm ngựa Bạch không thồ nổi hai bao sắn nặng qua khỏi dốcMặt. Bây giờ nhà họ Lý muốn thay ngựa.Chiều, mặt trời ngang núi. Những bông hoa vàng anh rực lên như sao rơi trên lárừng. Lý Sảo lững thững dắt con ngựa Bạch ra suối. Con ngựa đứng im cho nó kỳcọ từ trán đến mông. Cái vỏ xơ mướp tẩn mẩn kỳ dọc sống lưng con Bạch. Dướibàn tay, Lý Sảo cảm thấy từng thớ thịt ngựa giần giật. Nó biết con Bạch thích thúlắm. Ngày mai lão Thạo đến dắt con Bạch đi rồi. Nghĩ đến đó là Lý Sảo nhói đautrong ngực. Mấy giọt nước mắt ứa ra, rơi xuống lưng con ngựa. Lý Sảo đã từngđến xem cái trại ngựa của lão Thạo. Một hàng cột gỗ chôn dọc bãi đất, hai cây gỗdài đóng ngang thành dóng buộc ngựa.Những con ngựa gầy còm cố vươn cặp môi dầy ra vơ lấy mấy bụi cỏ cụt lủn xungquanh, bước chân giẫm bãi đất thành vòng tròn quanh chỗ đứng. Lũ ngựa nàykhông cần phải chăm bẵm gì, vì chúng sẽ bị đem giết thịt lấy xương nấu cao dần.Lý Sảo một lần nhìn thấy người ta chọc tiết ngựa. Con ngựa bị trói cả bốn chân, rồibuộc căng vào hai chiếc cọc gỗ. Kẻ đồ tể đưa dao cắt ngang cổ ngựa. Máu tuôn xốixả. Người miền núi kiêng không giết ngựa vì sợ tai nạn. Thường thì phải thuêngười miền xuôi giết ngựa.Tan buổi học, Lý Sảo chạy một mạch về nhà. Chỗ con Bạch đứng hằng ngày giờtrống không. Có mấy dấu chân con Bạch như sâu hơn, chắc nó sốt ruột chờ Lý Sảo.Lý Sảo oà khóc. Giờ chắc con Bạch ở nhà lão Thạo, đã bị buộc chung với mấy conngựa gầy còm khác. Bố Sảo không có ở nhà, mẹ bảo bố được lão Thạo mời ra chơiuống rượu tiết ngựa với thịt ngựa nướng. Lý Sảo bỏ cơm, ra bờ suối ngồi mộtmình, cố nghĩ rằng con Bạch đang theo bố về Kim Hạ chở gạch, tối sẽ về. Nhưngthực tế thì con Bạch đang ở nhà lão Thạo. Lý Sảo bỗng thấy giận bố quá. Sao bố ácthế, con Bạch gắn bó với nhà ta bao nhiêu năm mà. Giờ nó già yếu thì nuôi cho đẹpgóc sân, cho vui mảnh vườn, chứ sao lại bán cho người ta giết thịt? Sảo đứng dậy,cắm đầu chạy một mạch.Nhà lão Thạo gần trụ sở ủy ban xã. Lý Sảo nghe trong nhà có nhiều tiếng người ồnào uống rượu. Đằng kia là bãi ngựa. Lý Sảo nhận ra con Bạch. Nó ngồi im sau bụilá dong ngắm con Bạch. Con Bạch có nét buồn trên con mắt nhưng dáng nó vẫnvạm vỡ và to gấp rưỡi những con khác. Hèn nào lão Thạo chẳng mua giá sáu triệurưỡi. Cái đầu con Bạch rũ xuống. Chắc nó buồn, thỉnh thoảng lại giẫm bốn vó cóvẻ sốt ruột, cái đuôi dài chấm gót không ve vẩy như mọi ngày. Lý Sảo cứ ngồi nhưthế đến hết buổi chiều. Bóng đêm nhòa dần mọi cảnh vật. Chỗ con Bạch chỉ cònmột bóng trắng lờ nhờ. Lý Sảo đứng dậy.Con Bạch nhận ra hơi quen, đánh mũi khìn khịt rồi hí lên.- Suỵt! Đừng có hí, lão Thạo nghe tiếng mất! - Sảo n ...