Con người trong mối quan hệ với đời sống xã hội trong truyện ngắn Việt Nam giai đoạn 1986-2000

Một trong những hấp dẫn của truyện ngắn Việt Nam giai đoạn 1986-2000 là việc tìm hiểu, khám phá con người trong các mối quan hệ của cuộc sống thường nhật. Truyện ngắn đề cập đến sức mạnh, khả năng lựa chọn và thích ứng của con người trước những thay đổi của đời sống xã hội. Thông qua các sáng tác của mình, nhà văn xây dựng nên những hình tượng nhân vật cụ thể đại diện cho từng lớp người trong xã hội với một cái nhìn mang đậm tính nhân văn, nhân bản.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Con người trong mối quan hệ với đời sống xã hội trong truyện ngắn Việt Nam giai đoạn 1986-2000 TAÏP CHÍ KHOA HOÏC XAÕ HOÄI SOÁ 12(172)-2012 37 VAÊN HOÏC - NGOÂN NGÖÕ HOÏC - NGHIEÂN CÖÙU VAÊN HOÙA - NGHEÄ THUAÄT CON NGƯỜI TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI ĐỜI SỐNG XÃ HỘI TRONG TRUYỆN NGẮN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1986-2000 TRẦN VĂN THẮNG TÓM TẮT Một trong những hấp dẫn của truyện ngắn 1. CON NGƯỜI TRƯỚC NHỮNG THAY Việt Nam giai đoạn 1986-2000 là việc tìm ĐỔI TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI hiểu, khám phá con người trong các mối Đời sống xã hội được phản ánh trong văn quan hệ của cuộc sống thường nhật. xuôi giai đoạn 1945-1975 thường là đời Truyện ngắn đề cập đến sức mạnh, khả sống chiến tranh. Sau chiến tranh, khi biên năng lựa chọn và thích ứng của con người độ của hiện thực được mở rộng thì tư duy trước những thay đổi của đời sống xã hội. nghệ thuật cũng thay đổi. Một mặt nhìn lại Thông qua các sáng tác của mình, nhà văn quá khứ bằng việc miêu tả hiện thực đời xây dựng nên những hình tượng nhân vật sống chiến tranh, bằng việc trở lại những cụ thể đại diện cho từng lớp người trong xã vấn đề lịch sử dưới một cái nhìn mới. Từ hội với một cái nhìn mang đậm tính nhân hiện thực của đời sống chính trị-xã hội, văn, nhân bản. truyện ngắn thời đổi mới đã tìm đến hiện thực thế sự trong đời sống nhân sinh. Đó là hiện thực của đời sống hàng ngày với Văn học ở giai đoạn nào cũng vậy, vấn đề các quan hệ thế sự đan xen xuất hiện con người là vấn đề được các nhà văn đặt trong các truyện ngắn: Nắng chiều, Một lên hàng đầu. Văn học từ 1986 trở đi cơ người Hà Nội, Luật trời, Chuyện tình của bản là văn học của đời sống thông tục với mỗi người, Anh hùng bĩ vận, Ông cháu những con người bình thường. Các nhà (Nguyễn Khải); Trung du chiều mưa buồn, văn đã đề cao khát vọng cá nhân của con Trái chín mùa thu, Mẹ già, Xóm giềng, người và đi sâu vào nghiên cứu, phân tích Mảnh đạn (Ma Văn Kháng), Những người tất cả các khía cạnh của con người trong thợ xẻ, Chảy đi sông ơi, Những bài học cuộc sống đời thường bằng cách xem xét nông thôn, Thương nhớ đồng quê các mối quan hệ của con người, một trong (Nguyễn Huy Thiệp), Bụi trần, Làng cũ những mối quan hệ ấy là mối quan hệ giữa (Trần Đức Tiến), Phù thủy, Đêm dịu dàng, con người với đời sống xã hội. Hậu thiên đường (Nguyễn Thị Thu Huệ), Tiếng vạc sành (Phạm Trung Khâu), Bác Trượng (Lê Ngọc Minh), Trăng gầy (Đỗ Trần Văn Thắng. Thạc sĩ. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Thu Hà), Thu cảm (Lý Biên Cương), Chí Minh. Chuyện nhà tôi (Nguyễn Kim Châu), Ngõ 38 TRẦN VĂN THẮNG – CON NGƯỜI TRONG MỐI QUAN HỆ… nhỏ (Phạm Đình Trọng), Tình lặng (Hoàng Huy Thiệp) làm một việc trái đạo lý: hàng Lan Anh)... ngày mang các thai nhi bỏ đi ở bệnh viện Các nhà văn không dửng dưng trước các về để nấu lên cho chó, cho lợn ăn. hiện tượng tha hóa, suy đồi về mặt đạo Bên cạnh đó là những bi kịch gia đình và đức của con người. Truyện ngắn thâm xã hội trước nguy cơ sụp đổ của những nhập vào đời sống của từng cá nhân, góp giá trị đạo đức truyền thống trong sự tác phần tái tạo đạo đức cho con người. Mỗi động bởi mặt trái của nền kinh tế hàng hóa, người trong chúng ta đều có những niềm cơ chế thị trường bắt đầu hình thành. Đọc vui riêng. Thế nhưng những niềm vui ấy truyện ngắn chặng đường này ta thấy các đôi khi bị đánh cắp bởi chính đồng loại của nhà văn đi sâu vào những vấn đề đầu thời mình. Với những con người cơ hội, họ sẵn đổi mới. Con người trong sáng tác được sàng tìm mọi cách, có khi dựa vào chính soi chiếu cả ở phần thể chất lẫn tâm hồn lòng tốt và sự nhẹ dạ cả tin của đồng loại nên vừa nồng nàn trong niềm khát khao để lừa gạt (Người ngu – Nguyễn Khải). được giao cảm, vừa chật vật trong đời Trong Mất điện (Ma Văn Kháng), giữa lúc thường với những toan tính trong mưu hai người đàn bà, một già một trẻ, đang sinh và nhân tình thế thái: Nơi về, Ông loay hoay trước sự bí ẩn của dòng điện thì cháu, Mẹ và các con (Nguyễn Khải), Nhà bất ngờ một thằng điên điên khùng khùng nhiều tầng, Một chốn nương thân, Người xuất hiện đánh đập hai người đàn bà. Đó giúp việc, Anh thợ chữa khóa (Ma Văn là một cái gì rất phi lý, không thể chấp Kháng), Bụi trần, Xập xèng, Soạn Vàu, nhận được ở cuộc sống này. Còn ở Tàu đi Thợ hình Bãi Sau (Trần Đức Tiến), Tình Thái (Ma Văn Kháng), ông Đồng – ...