Con người trung tâm và chủ thể - Quan niệm nghệ thuật mới trong Nhật Ký trong tù của Hồ Chí Minh

Nhật kí trong tù do Hồ Chí Minh viết là tập thơ cuối cùng của văn học Việt Nam. Những bài thơ trong bộ sưu tập được viết bằng chữ Hán. Tuy nhiên, tập thơ cho thấy một sự khác biệt thiết yếu theo nhiều cách từ những bài thơ được viết bằng chữ Hán cổ điển của Việt Nam và Trung Quốc. Trong những bài thơ, những ý tưởng mới về vai trò, vị trí, ý nghĩa và giá trị của con người là nổi bật. Nội dung chính của tuyển tập thơ là con người là trung tâm và là chủ thể trong mọi mối quan hệ với vũ trụ, thiên nhiên và xã hội. Cái mới trong quan niệm nghệ thuật của Hồ Chí Minh về con người xuất phát từ sự tổng hợp của ông về triết học và mỹ học phương Đông với chủ nghĩa Mác và Lênin, cũng như từ sự tinh tế trong tư tưởng và thẩm mỹ của tác giả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Con người trung tâm và chủ thể - Quan niệm nghệ thuật mới trong Nhật Ký trong tù của Hồ Chí Minh Journal of Thu Dau Mot university, No1(3) – 2012 CON NGÖÔØI TRUNG TAÂM VAØ CHUÛ THEÅ - QUAN NIEÄM NGHEÄ THUAÄT MÔÙI TRONG NHAÄT KYÙ TRONG TUØ CUÛA HOÀ CHÍ MINH Hoaøng Troïng Quyeàn Tröôøng Ñaïi hoïc Thuû Daàu Moät TOÙM TAÉT Nhaät kí trong tuø cuûa Hoà Chí Minh laø taäp thô chöõ Haùn cuoái cuøng cuûa neàn vaên hoïc Vieät Nam. Tuy nhieân, taäp thô theå hieän moät söï khaùc bieät cô baûn vôùi thô chöõ Haùn coå ñieån cuûa Vieät Nam vaø Trung Quoác ôû nhieàu phöông dieän. Trong ñoù, quan nieäm môùi veà vai troø, vò theá, yù nghóa vaø giaù trò cuûa con ngöôøi laø vaán ñeà noåi baät nhaát maø noäi dung cô baûn laø: con ngöôøi laø trung taâm vaø con ngöôøi laø chuû theå trong moïi moái quan heä vôùi vuõ truï, töï nhieân vaø xaõ hoäi. Caùi môùi trong quan nieäm ngheä thuaät veà con ngöôøi cuûa Hoà Chí Minh coù nguoàn coäi töø nhöõng keát tinh trieát hoïc, myõ hoïc phöông Ñoâng vaø Chuû nghóa Maùc – Leânin ôû Hoà Chí Minh, ñoàng thôøi töø nhöõng phaåm chaát sieâu vieät caû veà tö töôûng vaø ngheä thuaät cuûa chính taùc giaû Nhaät kí trong tuø. Töø khoùa: Nhaät kí trong tuø, Hoà Chí Minh, thô coå ñieån, quan nieäm ngheä thuaät veà con ngöôøi, trung taâm, chuû theå * 1. Con ngöôøi trung taâm vöøa laø tö töôûng vaø caûm xuùc, vöøa laø tö duy Nhaät kí trong tuø laø taùc phaåm nhaät kí ngheä thuaät cuûa Hoà Chí Minh - ñaõ theå hieän baèng thô cuûa Hoà Chí Minh ñöôïc vieát trong moät quan nieäm ngheä thuaät môùi veà con thôøi gian Ngöôøi bò giam caàm trong nhaø lao ngöôøi vöøa ña daïng, phong phuù nhöng cuõng cuûa cheá ñoä Töôûng Giôùi Thaïch (Trung Quoác), raát thoáng nhaát, thaám ñaãm chaát trieát hoïc, töø thaùng 8 naêm 1942 ñeán thaùng 9 naêm ngheä thuaät vaø nhaân vaên. 1943. Neáu nhìn quaõng thôøi gian naøy nhö Nhaät kí trong tuø laø taäp thô chöõ Haùn moät chaëng trong chuoãi haønh trình hoaït cuoái cuøng cuûa neàn vaên hoïc Vieät Nam. Do ñoäng caùch maïng cuûa Hoà Chí Minh thì ñoù vaäy, taäp thô coù nhöõng neùt töông ñoàng vôùi chính laø luùc tö töôûng yeâu nöôùc vaø tö töôûng thô chöõ Haùn coå ñieån Vieät Nam vaø Trung coäng saûn ñaõ coù söï haøi keát nhuaàn nhò trong Quoác. Beân caïnh ñoù, taäp thô cuõng cho thaáy tö töôûng cuûa taùc giaû Nhaät kyù trong tuø. Ñoù moät söï khaùc bieät cô baûn ôû nhieàu phöông cuõng laø chaëng ñôøi maø trong con ngöôøi Hoà dieän. Trong ñoù, quan nieäm veà vai troø, vò Chí Minh ñaõ coù söï keát tinh nhieàu giaù trò theá, yù nghóa vaø giaù trò cuûa con ngöôøi laø vaán vaên hoùa Coå - Kim - Ñoâng - Taây sau moät ñeà noåi baät nhaát. Caùi môùi trong quan nieäm thôøi gian daøi Ngöôøi boân ba, traûi nghieäm ngheä thuaät veà con ngöôøi cuûa Hoà Chí Minh cuoäc soáng vaên hoùa vaø ñaáu tranh cuûa nhaân so vôùi thô coå ñieån Vieät Nam vaø Trung Quoác loaïi tieán boä khaép naêm chaâu boán bieån. Do baét nguoàn töø taàm tö töôûng trieát hoïc vaø vaäy, Nhaät kí trong tuø - ñöùa con tinh thaàn nhaân sinh môùi cuûa chuû theå saùng taïo taäp thô 76  Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 1(3) - 2012 vaø töø söï môùi meû trong tö duy ngheä thuaät veà haïn nhö trong Truyeän Kieàu, khi mieâu taû con ngöôøi cuûa Hoà Chí Minh. Thuùy Kieàu thì: Hoa ghen thua thaém lieãu Trong thô ca coå ñieån Trung Quoác vaø hôøn keùm xanh; chaân dung cuûa Töø Haûi laø Vieät Nam, neùt noåi baät laø caùi nhìn ‚vuõ truï‛ Raâu huøm haøm eùn maøy ngaøi. Noùi veà söï bình ñoái vôùi con ngöôøi vaø cuoäc ñôøi. Do saùng taïo phuïc cuûa Thuùy Kieàu, Nguyeãn Du vieát: Vöøa vôùi quan nieäm ngheä thuaät veà con ngöôøi tuaàn nguyeät saùng, göông trong; veà tình yeâu trong söï tham chieáu vaø chi phoái cuûa tö cuûa Töø Haûi vaø Thuùy Kieàu, thì: Phæ nguyeàn töôûng trieát hoïc Tam taøi Thieân - Ñòa - Nhaân, saùnh phöôïng, ñeïp duyeân cöôõi roàng; noùi veà caùc nhaø thô luoân theå hieän caùi nhìn ngheä chí khí cuûa Töø Haûi thì: Choïc trôøi khuaáy thuaät veà con ngöôøi töø tieâu chí, ñaëc ñieåm cuûa nöôùc maëc daàu. vuõ truï vaø thieân nhieân. Trong thöïc teá, con Caùch tö duy vaø quan nieäm gaén con ngöôøi luoân soáng trong caùc quan heä nhaân ngöôøi vôùi tieâu chí vuõ truï laøm cho hieän thöïc sinh vaø xaõ hoäi raát cuï theå, nhöng trong quan xaõ hoäi ...