CÒN ỐNG ĐỘNG MẠCH (Kỳ 1)

Còn ống động mạch (COĐM) (TBS) chiếm khoảng 10% các bệnh tim bẩm sinh (1 trong 2000 đến 5000 trẻ sơ sinh). Dòng shunt thờng nhỏ và ít triệu chứng lâm sàng, trừ khi đã có biến chứng.Diễn biến tự nhiên của bệnh phụ thuộc vào kích thớc của ống động mạch và mức độ dòng shunt tráiđphải. Nếu không đợc điều trị có thể dẫn đến suy tim ứ huyết do quá tải buồng tim trái. Trong thực tế rất ít gặp ống động mạch tự đóng sau khi trẻ ra đời (trừ các trờng hợp rất sớm)...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CÒN ỐNG ĐỘNG MẠCH (Kỳ 1) CÒN ỐNG ĐỘNG MẠCH (Kỳ 1) Còn ống động mạch (COĐM) (TBS) chiếm khoảng 10% các bệnh tim bẩmsinh (1 trong 2000 đến 5000 trẻ sơ sinh). Dòng shunt thờng nhỏ và ít triệu chứnglâm sàng, trừ khi đã có biến chứng. Diễn biến tự nhiên của bệnh phụ thuộc vào kích thớc của ống động mạch vàmức độ dòng shunt tráiđphải. Nếu không đợc điều trị có thể dẫn đến suy tim ứhuyết do quá tải buồng tim trái. Trong thực tế rất ít gặp ống động mạch tự đóngsau khi trẻ ra đời (trừ các trờng hợp rất sớm) mà thờng phải đóng ống bằng phẫuthuật hay đóng qua da bằng dụng cụ. Nếu ống động mạch để quá muộn mà cha đ-ợc can thiệp nh ở ngời trởng thành thì có thể gặp các rối loạn nhịp nh cuồng nhĩhoặc rung nhĩ, viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, tăng sức cản mạch phổi cố định(hội chứng Eisenmenger). I. Giải phẫu bệnh A. Thông thờng ống động mạch sẽ tự đóng từ giờ thứ 15 đến giờ thứ 16 saukhi sinh. Các yếu tố thúc đẩy việc đóng ống động mạch là áp lực riêng phần củaôxy trong mao mạch phổi tăng, giảm nồng độ prostaglandine lu hành trong máu dotăng chuyển hóa ở tuần hoàn phổi và do các hiệu ứng nhau thai gây ra. Các yếu tốnày có thể kéo dài tác dụng đến ngày thứ 21 sau khi sinh nhng nếu còn thấy tồn tạiống động mạch sau 3 tháng tuổi thì gần nh chắc chắn ống động mạch không thể tựđóng, trừ một số rất hiếm các trờng hợp tự đóng ống động mạch do phình ống ởbệnh nhân có tuổi và thờng sau viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn. B. Về giải phẫu, ống động mạch nằm ở quai ĐMC ngay chỗ chia ra củađộng mạch dới đòn trái và đợc đổ vào thân hoặc ĐMP trái. Ống động mạch thờngcó chiều dài thay đổi và có thể phối hợp với giãn ĐMC khi ĐMC quay phải, ốngđộng mạch có thể xuất phát từ phía trớc nơi hình ảnh soi gơng của thân động mạchkhông tên trái hoặc từ phía sau ở động mạch dới đòn trái bất thờng hoặc hiếm gặphơn là từ quai ĐMC bên trái. II. Sinh lý bệnh A. Luồng thông của ống động mạch thờng nhỏ, nhng đôi khi luồng thônglớn có thể gây quá tải phổi và tăng gánh nhĩ trái, thất trái. Cuối cùng có thể dẫnđến ứ huyết phổi và suy tim ứ huyết, tăng áp ĐMP, hội chứng Eisenmenger. B. Rất hay gặp hiện tợng ứ huyết phổi, dễ dẫn đến viêm phổi và có thể gâyOsler ở bất kỳ loại ống động mạch nào. Nó còn làm giảm áp lực tâm trơng củađộng mạch chủ do hiệu ứng của dòng phụt ngợc tâm trơng. C. Tổn thơng phối hợp hay gặp là: Hẹp ĐMC bẩm sinh, hẹp eo ĐMC. Nếucó TLT phối hợp: có thể che lấp tiếng tâm trơng của tiếng thổi liên tục do thổi tâmthu của TLT quá to. Khi hẹp eo ĐMC phối hợp hẹp ĐMP: hội chứng Rubella. III. Triệu chứng lâm sàng A. Triệu chứng cơ năng: Cũng nh các bệnh tim bẩm sinh không tím khác,ống động mạch rất ít các triệu chứng cơ năng đặc hiệu. Các dấu hiệu có thể gặp làgiảm khả năng gắng sức, khó thở... B. Triệu chứng thực thể 1. Nghe tim là dấu hiệu chủ yếu để chẩn đoán: a. Nghe thấy có tiếng thổi liên tục cờng độ lớn ở dới xơng đòn bên trái.Tiếng thổi này có thể chỉ có trong thì tâm thu, hơi kéo dài ra trong thì tâm trơngtrong các trờng hợp ống lớn và có tăng áp ĐMP nhiều. Ngoài ra có thể nghe thấytiếng thổi nhẹ trong các trờng hợp ống nhỏ. Ở trẻ sơ sinh, tiếng thổi thờng ở vị tríthấp và thờng chỉ có ở thì tâm thu. b. Có thể nghe thấy tiếng rung tâm trơng do tăng lu lợng máu qua van hailá. c. Nếu luồng shunt lớn gây tăng áp ĐMP thì có thể thấy tiếng thổi nhỏ đi,không kéo dài và có tiếng thứ hai mạnh lên. 2. Mạch ngoại biên nảy mạnh và chìm sâu, hay gặp dấu hiệu này khi dòngshunt trái đ phải lớn. 3. Mỏm tim xuống thấp và sang trái do giãn buồng tim trái. Nếu ở bệnhnhân có tăng áp ĐMP, thất phải sẽ giãn với mỏm tim sang phải. C. Chẩn đoán phân biệt: với dò động-tĩnh mạch phổi, dò động mạch vànhvào các buồng tim bên phải, dò động tĩnh mạch hệ thống, vỡ túi phình xoangValsalva, thông liên thất với hở van động mạch chủ phối hợp, tuần hoàn bàng hệchủ-phổi ở các bệnh nhân thông liên thất với thiểu sản van động mạch phổi... IV. Các xét nghiệm chẩn đoán A. Điện tâm đồ (ĐTĐ): thờng không đặc hiệu, có thể thấy hình ảnh tănggánh buồng tim trái với trục trái và dày thất trái. Phì đại thất phải có thể thấy ở giaiđoạn muộn với tăng áp ĐMP nhiều. B. Chụp Xquang tim phổi: tim to vừa phải với giãn cung dới trái. Đôi khithấy dấu hiệu giãn cung ĐMP. Có thể thấy giãn nhĩ trái với hình ảnh hai bờ. Hìnhảnh tăng tới máu phổi cũng hay gặp. Phim Xquang có thể cho ta thấy sơ bộ mứcđộ ảnh hởng đến huyết động của bệnh. ...