Công nghệ xây thành nhà Hồ- bí mật đã được giải mã

Chỉ với công cụ thô sơ, vì sao dân ta có thể dùng những khối đá nặng hàng chục tấn để tạo nên các vòm cuốn kiệt tác ở thành nhà Hồ? Đó là điều lâu nay vẫn khiến nhiều người thắc mắc. Công trình quân sự kiệt tácNhà Hồ chính thức tồn tại được 7 năm trong khi những hoài bão cải cách của Hồ Quý Ly còn đang dang dở. Nhà Hồ thành lập không được lòng dân, lại gặp lúc nhà Minh ở thế vương triều mới lập, sức mạnh đang lên nên nhanh chóng mất nước....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
"Công nghệ" xây thành nhà Hồ- bí mật đã được giải mã Công nghệ xây thành nhà Hồ- bí mật đã được giải mãChỉ với công cụ thô sơ, vì sao dân ta có thể dùng những khối đánặng hàng chục tấn để tạo nên các vòm cuốn kiệt tác ở thành nhàHồ? Đó là điều lâu nay vẫn khiến nhiều người thắc mắc.Công trình quân sự kiệt tácNhà Hồ chính thức tồn tại được 7 năm trong khi những hoài bão cải cáchcủa Hồ Quý Ly còn đang dang dở. Nhà Hồ thành lập không được lòngdân, lại gặp lúc nhà Minh ở thế vương triều mới lập, sức mạnh đang lênnên nhanh chóng mất nước. Trong 6 năm tồn tại ngắn ngủi đó, triều Hồcũng đã để lại cho đời sau 1 di sản độc đáo là thành nhà Hồ.Thành nhà Hồ có nhiều tên gọi khác như thành An Tôn, thành Tây Đô…Gọi là thành nhà Hồ là gắn liền với triều đại đã xây nên nó. Gọi thànhAn Tôn là dựa theo địa danh, khu vực xây thành, dưới triều Trần đượcgọi là động An Tôn. Gọi Tây Đô là vì xét theo vị trí kinh tuyến thì thànhnày nằm ở phía tây so với Thăng Long. Cổng chính của thành với 3 vòm cuốn – là hình ảnh quen thuộc khi nói tới thành nhà Hồ.Thành nhà Hồ có chiều dài 883,5 m theo hướng Đông – Tây, chiều rộng870,5 m theo hướng Nam – Bắc. Nét đặc biệt của tòa thành này so vớicác tòa thành khác ở nước ta là được xây dựng bằng đá và các vòm cuốnrất đẹp. Tòa thành có 4 cổng. Trong đó cổng chính ở phía Đông Nam có3 vòm cuốn bằng đá. Chiều cao từ chân lên đến nóc vòm cuốn là gần8m. Vòm cuốn chính giữa cao 5,75 m rộng 5,82 m dài 15,04 m. Hai vòmcuốn phụ ở hai bên đều cao 5,35 m rộng 5,45 m.Ngoài cửa chính ở hướng đông nam, 3 cửa còn lại đều được xây dựngtheo cùng hình dáng kiến trúc với các vòm cuốn bằng đá. Dĩ nhiên làquy mô vòm cuốn thấp và nhỏ hơn ở cửa chính.Ngoài mặt thành được ghép bằng nhiều lớp đá. Có hai lớp đá được chônsâu xuống đất để làm móng. Trên mặt đất có 5 lớp đá với những khối đáxếp tầng lên nhau. Lớp thứ nhất cao 1,1m; lớp thứ 2 cao 0,9 – 1 m, lớpthứ 3 cao từ 0,7 – 0,8 m, lớp thứ 4 cao 0,5 – 0,6 m; lớp thứ 5 cao từ 0,35– 0,4 m. Trên lớp đá, người ta lại cơi cao tường thành lên bằng nhữngviên gạch nung cỡ lớn (gọi là gạch vồ). Mỗi viên gạch rộng 25 cm, dài30 đến 35 cm và cao khoảng 9 cm. Lớp gạch này xây thành hình rănglược tạo ra các lỗ châu mai có tác dụng để làm chỗ cho quân lính phòngthủ bắn tên xuống dưới khi thành bị địch tấn công.Hé lộ “công nghệ” xây thànhThành nhà Hồ đã 600 năm tuổi song vẫn rất vững chắc. Qua một vàithông tin về cấu trúc của tòa thành, nhiều người sẽ đặt câu hỏi. Một làviệc vận chuyển những khối đá nặng hàng chục tấn để về xây thànhđược tiến hành thế nào. Hai là làm thế nào để đưa được những viên đánặng hàng tấn để tạo nên những vòm cuốn đẹp uy nghi như vậy.Những “công nghệ” xây thành nhà Hồ đã phần nào được hé lộ trongcuốn sách “Thành nhà Hồ và những câu chuyện xây thành đắp lũy” củaPhạm Văn Chấy. Tác giả cho biết: “Để lắp ghép được các vòm cuốn, cácnghệ nhân phải thiết kế và chế tác ra các phiến đá hình múi cam, hìnhthang cân, hình tứ giác. Phải dùng phương pháp “mực hệt” nghĩa là dùnggiấy hoặc cót cắt thành mẫu các loại phiến đá nói trên đem ghép vàonhau thành hình dáng cổng thành, thấy đạt rồi mới chế tác các phiến đá yhệt theo mẫu. Khi lắp ráp cổng thành, người ta dùng đất, cát, sỏi đắpthành hình dáng cái lòng cổng thành rồi xếp đá lên trên cốt. Khi ghép đáxong rồi mới moi đất, cát ra”. Một đoạn tường thành với những khối đá xếp lên nhau.Khi xây dựng, thành nhà Hồ cũng có điều kiện thuận lợi là các mỏ đá ởgần thành. Các núi đá ở đây có cấu tạo rất đặc biệt. Các lớp đá xếp tầnglên nhau như những đống gạch có bàn tay con người xếp đặt vậy. Tuynhiên việc khai thác đá cũng không đơn giản. Thời điểm ấy, thuốc nổcòn hiếm. Mặt khác, nhiều nhà nghiên cứu ngày nay khẳng định việckhai thác đá xây thành được tiến hành thủ công vì nếu dùng thuốc nổ thìít nhiều sẽ đều để lại các vết nứt trên mặt đá.Khai thác các khối đá hàng tấn đã khó nhưng làm thế nào để chuyển cáckhối đá ấy về trong điều kiện chỉ có các phương tiện vận chuyển thô sơcủa thế kỷ 15. Thì ra, để vận chuyển đá, những người chỉ huy đã cho xâydựng quãng đường dài 1 km từ mỏ đá về đến công trường xây dựng. Mặtđường rộng trên 5m lát bằng các phiến đá phẳng dài từ 1m đến 1,5 mdày từ 20 đến 30 cm. Trước khi lát đá, nền đường đã được đầm nện kỹlưỡng để chống lún. Con đường này, theo tác giả Phạm Văn Chấy thìhiện nay vẫn còn dấu tích ở thôn Tây Giai – xã Vĩnh Tiến – Vĩnh Lộc –Thanh Hóa.Trên mặt đường được bố trí các con lăn làm bằng gỗ cứng xen với cáchòn bi bằng đá. Chiều dài các con lăn từ 1,5m đến 2 m, đặc biệt cónhững con lăn dài 4 m. Đường kính các con lăn khoảng 20 cm. Hai đầucon lăn được đóng cọc để ghìm giữ đồng thời giữa các con lăn được xếpxen kẽ các hòn bi đá nhằm mục đích khi chuyển đá ở trên thì các con lănkhông bị dồn kẹt vào nhau mà chỉ quay tròn tại chỗ.Với những hòn đá nhỏ thì vận chuyển bằng sức ...