Cuộc khủng hoảng của giai cấp trung lưu - kỳ 1

Các nước phương Tây xây dựng sự ổn định và giàu có dựa trên tầng lớp trung lưu, nhưng tầng lớp này đang nghèo đi nhanh chóng cùng với cuộc khủng hoảng hiện tại. Một số nhà quan sát còn tin rằng giai cấp này thực sự đang rơi vào một cuộc khủng hoảng, và có nguy cơ “rớt hạng” trên diện rộng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cuộc khủng hoảng của giai cấp trung lưu - kỳ 1 Phương Tây: Cuộc khủng hoảng của giai cấp trunglư u Văn Cường (Báo Đầu Tư Tài Chính) Các nước phương Tây xây dựng sự ổn định và giàu có dựa trêntầng lớp trung lưu, nhưng tầng lớp này đang nghèo đi nhanh chóngcùng với cuộc khủng hoảng hiện tại. Một số nhà quan sát còn tinrằng giai cấp này thực sự đang rơi vào một cuộc khủng hoảng, và cónguy cơ “rớt hạng” trên diện rộng. Kỳ 1: Giai cấp “Chúa Chổm” Trong nhiều năm qua, giai cấp trung lưu tại các nước phươngTây được biết đến như một đầu tàu tiêu dùng, bộ mặt phát triển củaxã hội. Nhằm giữ vững sự ổn định của nền kinh tế, cũng như duy trìcác chức năng của giai cấp này (như tiêu dùng), các cánh cửa tín dụngluôn rộng mở với họ, dần biến họ thành một giai cấp chuyên vaymượn để tiêu xài, thông qua hình thức thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ. Bẫy nợ tín dụng Năm 1958, những chiếc thẻ tín dụng (credit card) hiện đại đầu tiênđược Bank of America phát hành thành công. Việc sử dụng thẻ tín dụngsau đó tăng nhanh như vũ bão. Năm 2004, PBS công bố một báo cáo đặcbiệt về “lịch sử bí mật của thẻ tín dụng”. Trong đó, một nhà nghiên cứuviết: “Sự tiện lợi thần kỳ của thẻ nhựa (thẻ ngân hàng nói chung) là sựsống còn cho nền kinh tế nổi tiếng ăn xài quá độ của chúng ta, với hơn641 triệu thẻ tín dụng đang lưu hành và tiêu xài số tiền tương đương 1,5nghìn tỷ USD, nền kinh tế Hoa Kỳ rõ ràng đang chuyển thành nền kinh tếthẻ nhựa”. Tuy nhiên, các công ty thẻ không tìm kiếm một khách hàng lýtưởng là người có thể trả hết nợ cho họ hàng tháng, nhưng “Những kháchhàng sinh lợi nhất cho ngành là những người “nợ xoay vòng”: Ước tính cókhoảng 115 triệu người Hoa Kỳ mang nợ tín dụng hàng tháng”. Năm 2004,tổng số nợ tín dụng của những người dùng thẻ tín dụng xoay vòng ở HoaKỳ đã lên tới 743 tỷ USD. Báo cáo của PBS còn cho biết thu nhập của cácgia đình trung lưu Hoa Kỳ hầu như không tăng kể từ năm 2001, trong khigiá cả mọi thứ đều tăng, từ nhà ở, y tế, giáo dục cho đến đi lại, khiến cácgia đình “không thể tiết kiệm”. Vì vậy, tầng lớp trung lưu buộc phải vaymượn nhiều hơn để chi trả các hóa đơn hàng tháng. “Họ không chỉ tiêuxài hết thu nhập hiện có, mà tất cả thu nhập trong tương lai của họ cũngbị vét sạch”, báo cáo viết. Từ năm 2001, nợ tiêu dùng của người Hoa Kỳtổng cộng 5,2 nghìn tỷ USD. Tính đến tháng 6-2006, nợ của các hộ giađình tương đương 129% thu nhập khả dụng, tăng 96% so với tháng 3-2001. Tại Anh, số thẻ tín dụng còn nhiều hơn cả dân số, với 67 triệu thẻ.Năm 2006, bình quân 1 người Anh nợ nhiều gấp đôi so với 1 người châuÂu ở các nước khác. Tổng nợ tiêu dùng ở Anh lên tới 1,3 nghìn tỷ bảng.Trong khi đó, cả châu Âu đều ngập trong vũng nợ. Bình quân mỗi ngườichâu Âu nợ 1.588 bảng, trong khi con số này của Anh là 3.175 bảng. Trên bờ vực phá sản Mùa xuân năm 2008, con số những gia đình trung lưu ở Anh gặpkhó khăn trong việc hoàn trả nợ đã tăng tới mức nghiêm trọng, các công tytư vấn nợ rơi vào tình cảnh quá tải do lượng khách hàng tăng đột biến từcác gia đình trung lưu. Một bài báo trên Telegraph viết: “Bộ mặt nợ đãthay đổi. Thông thường, chỉ có những người sống bằng phúc lợi hay ở nhàxã hội mới cần các công ty tư vấn nợ. Tuy nhiên, kể từ khi cuộc khủnghoảng tín dụng bắt đầu, có một sự gia tăng đột biến từ giới chủ nhà vànhững người có thu nhập cao”. Tháng 7-2009, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF)cảnh báo “cuộc khủng hoảng nợ thẻ tín dụng tại Anh sẽ nghiêm trọnghơn trong thời gian tới cùng một làn sóng vỡ nợ tiêu dùng”. Theo IMF,khoảng 1,5 tỷ bảng nợ tiêu dùng ở châu Âu sẽ không được thu hồi, trongđó đa số ở Anh. Tại Canada, nơi có “truyền thống” ít vay nợ trong số các nước pháttriển, tình hình cũng tương tự. Một bài báo trên tờ Macleans vào tháng 3-2009 viết: “Kể từ năm 1990, khi lãi suất giảm và giá nhà tăng khiến aicũng nghĩ mình giàu có, đất nước tiết kiệm của chúng ta trở thành đấtnước của những người vay nợ”. Macleans cho biết kể từ năm 1990, mứcnợ bình quân của các hộ gia đình Canada tăng 71%, nhanh gấp 6 lần so vớithu nhập. “Mỗi gia đình Canada nay nợ nhiều hơn 1,3 lần thu nhập khảdụng”, Macleans viết. Vào tháng 5-2009, tổng nợ các hộ gia đình ởCanada đạt mức cao nhất mọi thời đại 1,3 nghìn tỷ USD. Một tháng sau,NH Bank of Canada cho biết tổng nợ hộ gia đình đã đạt 1,4 nghìn tỷ USD.Trung bình mỗi người Canada mang 39.000 USD nợ cá nhân. 58% ngườidân nói họ phải vay mượn để chi tiêu cho các nhu cầu cơ bản của cuộcsống. Từ tháng 9-2008 đến tháng 9-2009, có 148.373 người Canada lâmvào cảnh vỡ nợ. Tờ New York Times cho biết tính đến tháng 7-2008, số người HoaKỳ bị đẩy tới bờ vực khủng hoảng tài chính đã đạt mức kỷ lục. “Việc dễdàng tiếp cận nguồn tín dụng đã đóng góp rất lớn cho nền kinh tế Hoa Kỳvà cho phép người tiêu dùng có thể vay mượn để chi cho những việc đạisự như mua nhà, mua xe hay học đại học”, NYT viết. Tương tự, một báocáo công bố vào tháng 8-2009 của Bank of America khẳng định: “Vấn đềnợ tiêu dùng của Hoa Kỳ thực sự là vấn đề nợ của giai cấp trung lưu”.Dữ liệu cho biết các gia đình thu nhập thấp chiếm 40% dân số Hoa Kỳ,nhưng chỉ chiếm 12% tổng chi tiêu tiêu dùng, trong khi giai cấp trung lưuchiếm 50% dân số, nhưng chiếm 46% tổng tiêu dùng. Giai cấp thượnglưu, dù chỉ chiếm 10% dân số, nhưng chiếm tới 42% tổng tiêu dùng. Dùvậy, giai cấp trung lưu bị tổn thương nặng hơn tầng lớp thượng lưu khicuộc khủng hoảng nhà ở xảy ra, vì các gia đình trung lưu có khuynhhướng phụ thuộc nhiều hơn vào ngôi nhà của họ để tiết kiệm và vaymượn. Ngoài ra, giới thượng lưu có nhiều và đa dạng tài sản hơn, nhưchứng khoán, cổ phiếu..., những thứ có thể lấy lại giá trong năm nay.Phương Tây đã xuất hiện nhiều “Phố Xiết Nhà” do giai cấp trung lưukhông còn khả năng trả nợ ...