Đặc điểm của siêu âm tim trong tiên lượng bệnh nhân tắc động mạch phổi cấp

Nghiên cứu nhằm tìm hiểu các đặc điểm của siêu âm tim và khả năng tiên lượng tử vong do tắc động mạch phổi cấp. Nghiên cứu mô tả cắt ngang từ tháng 12 năm 2006 đến tháng 8 năm 2015, trên 85 bệnh nhân được chẩn đoán tắc động mạch phổi cấp. Tuổi trung bình của nhóm bệnh nhân nghiên cứu là 55,7 ± 18,7.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm của siêu âm tim trong tiên lượng bệnh nhân tắc động mạch phổi cấpTẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCĐẶC ĐIỂM CỦA SIÊU ÂM TIMTRONG TIÊN LƯỢNG BỆNH NHÂN TẮC ĐỘNG MẠCH PHỔI CẤPĐỗ Giang Phúc, Hoàng Bùi HảiBệnh viện Đại Học Y Hà NộiNghiên cứu nhằm tìm hiểu các đặc điểm của siêu âm tim và khả năng tiên lượng tử vong do tắc độngmạch phổi cấp. Nghiên cứu mô tả cắt ngang từ tháng 12 năm 2006 đến tháng 8 năm 2015, trên 85 bệnhnhân được chẩn đoán tắc động mạch phổi cấp. Tuổi trung bình của nhóm bệnh nhân nghiên cứu là 55,7 ±18,7. Tỉ lệ bệnh nhân có rối loạn chức năng thất phải là 89,4%, trong đó 74/85 (85,9%) bệnh nhân có tăngáp động mạch phổi, 36/85 (42,4%) có giãn thất phải, 1/85 (1,18%) có huyết khối buồng tim phải. Có 6/85(7%) bệnh nhân tử vong trong vòng 1 tháng và đều có rối loạn chức năng thất phải. Nghiên cứu cho thấy cósự tương quan giữa áp lực động mạch phổi và độ nặng trên phim chụp cắt lớp vi tính động mạch phổi; giữagiãn thất phải với tăng troponin T và NT - ProBNP ở bệnh nhân tắc động mạch phổi cấp. Tỷ lệ tử vong trongvòng 1 tháng đầu của bệnh nhân tắc động mạch phổi cấp có xu hướng cao hơn khi có rối loạn chức năngthất phải trên siêu âm tim.Từ khóa: siêu âm tim, tắc động mạch phổi, rối loạn chức năng thất phảiI. ĐẶT VẤN ĐỀTắc động mạch phổi là một bệnh lý thườngtrọng và ý nghĩa của rối loạn chức năng thấtgặp ở bệnh nhân nội trú với tỷ lệ tử vong cao,phải trên siêu âm tim của những bệnh nhântắc động mạch phổi cấp giúp phân tầng nguychỉ xếp sau nhồi máu cơ tim và đột quỵ não[1; 2]. Tăng áp động mạch phổi và rối loạnchức năng thất phải là hậu quả của tắc độngmạch phổi. Đây cũng là nguyên nhân đẩybệnh nhân tới bệnh cảnh sốc và tử vong [2].Từ những năm 90 của thế kỷ trước, các nhàkhoa học đã tìm cách phát hiện và đánh giáchức năng thất phải và tình trạng tăng áp phổiở những bệnh nhân nghi ngờ tắc động mạchphổi cấp để chẩn đoán, theo dõi, tiên lượng vàđiều trị bệnh nhân. Siêu âm tim là một biệnpháp thăm dò không xâm lấn, an toàn có độchính xác cao đã nhanh chóng được đưa vàonghiên cứu và thực hành lâm sang. Năm1995, Lualdi và cộng sự đã chỉ ra tầm quancơ của bệnh nhân và can thiệp kịp thời kể ởcả những bệnh nhân có huyết động ổn định[3]. Đến năm 1996, McConnell và cộng sự đãchỉ rõ các vùng tổn thương thất phải phát hiệnđược trên siêu âm tim và đưa ra dấu hiệuMcConell (giảm vận động của thành tự do thấtphải với vận động mỏm tim bình thường) rấtcó giá trị ở bệnh nhân tắc động mạch phổi vớiđộ nhạy 77% và độ đặc hiệu 94% trong chẩnđoán [4]. Sau đó 1 năm, siêu âm tim đã đượccoi như một yếu tố tiên lượng bệnh nhân tắcđộng mạch phổi cấp [5]. Vào năm 2002, tácgiả Goldhaber đã mô tả các dấu hiệu có thểthấy được trên siêu âm tim bao gồm tăng ápphổi, rối loạn chức năng thất phải, giãn thấtphải, huyết khối buồng tim phải và huyết khốiĐịa chỉ liên hệ: Bùi Hoàng Hải, Bộ môn Gây mê Hồi sức,Trường Đại học Y Hà NộiEmail: hoangbuihai@gmail.comNgày nhận: 10/10/2015Ngày được chấp thuận: 26/02/201664ở động mạch phổi (thân chung và động mạchphổi 2 bên). Tác giả cũng chỉ ra siêu âm timkhông được khuyến cáo như một thăm dòhình ảnh thường quy để chẩn đoán cácTCNCYH 99 (1) - 2016TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCtrường hợp nghi ngờ tắc động mạch phổichâu Âu năm 2014 một lần nữa nhấn mạnhnhưng rất hữu ích để đánh giá mức độ nặngcủa bệnh nhân [6]. Hướng dẫn chẩn đoán vàvai trò của siêu âm tim trong việc quyết địnhđiều trị tái tưới máu cho bệnh nhân cũng nhưđiều trị tắc động mạch phổi của hội tim mạchtheo dõi tiến triển của bệnh [1].Nghi ngờ tắc động mạch phổi cấp có sốc/ tụt huyết ápChụp được CLVT ĐMP ngay lập tức?KhôngCóSiêu âm timQuá tải thất phảiKhôngCóKhông thể thựchiện thăm dò kháchoặc bệnh nhânkhông ổn địnhTìm các nguyênnhân khác gây bấtổn huyết độngThực hiện đượcCLVT ĐMP và bệnhnhân ổn địnhCLVT ĐMPDương tínhĐiều trị đặc hiệucho TĐMP – táitưới máu thì đầuÂm tínhTìm các nguyênnhân khác gây bấtổn huyết độngHình 1. Quy trình chẩn đoán bệnh nhân tắc động mạch phổi có sốc hoặc tụt áp*CLVT: Cắt lớp vi tính; ĐMP: Động mạch phổi; TĐMP: Tắc động mạch phổiTCNCYH 99 (1) - 201665TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCỞ Việt Nam, tắc động mạch phổi ngàyphải vì đó không còn là dấu hiệu của quá tảicàng được quan tâm, và đang tiếp tục đượcnghiên cứu. Tuy nhiên, việc nghiên cứu vai tròthất phải cấp) [1]:1. Giãn thất phải: Đường kính thất phảicủa siêu âm tim mới dừng lại ở mức mô tảcác dấu hiệu của bệnh nhân tắc động mạchcuối tâm trương > 30 mm hoặc tỉ số đườngkính thất phải/ đường kính thất trái cuối tâmphổi ghi nhận được trên siêu âm tim [7; 8].Nghiên cứu được tiến hành nhằm mục tiêu:trương > 1.2. Vách liên thất di động nghịch thường.- Mô tả rối loạn chức năng thất phải trong3. Tăng áp phổi: Thời gian gia tốc trên dop-siêu âm tim của các bệnh nhân tắc động mạchphổi cấp.pler mạch phổi (acceleration time) < 90 mshoặc áp lực động mạch phổi đo ...