Đặc điểm kiểu gen CYP21A2 của gia đình bệnh nhân tăng sản thượng thận bẩm sinh thể thiếu 21 hydroxylase thể mất muối nặng

Mục tiêu: Phân tích kiểu gen bệnh nhân bị bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh thể thiếu 21-hydroxylase thể mất muối nặng và các thành viên gia đình bằng phương pháp giải trình tự gen và MLPA. Đối tượng và phương pháp: Phân tích đột biến gen CYP21A2 cho 27 bệnh nhân và 60 thành viên gia đình bị bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh thể mất muối nặng bằng phương pháp giải trình tự gen và MLPA. Lập phả hệ cho từng gia đình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm kiểu gen CYP21A2 của gia đình bệnh nhân tăng sản thượng thận bẩm sinh thể thiếu 21 hydroxylase thể mất muối nặng TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC ĐẶC ĐIỂM KIỂU GEN CYP21A2 CỦA GIA ĐÌNH BỆNH NHÂN TĂNG SẢN THƯỢNG THẬN BẨM SINH THỂ THIẾU 21-HYDROXYLASE THỂ MẤT MUỐI NẶNG Ngô Thị Thu Hương1, Nguyễn Phú Đạt1, Trần Huy Thịnh1, Vũ Chí Dũng1,2, Trần Vân Khánh1 1 Trường Đại học Y Hà Nội, 2Bệnh viện Nhi Trung ương Tăng sản thượng thận bẩm sinh do thiếu hụt enzym 21-hydroxylase là bệnh di truyền lặn nhiễm sắc thể thường do đột biến gen CYP21A2. Mục tiêu: Phân tích kiểu gen bệnh nhân bị bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh thể thiếu 21-hydroxylase thể mất muối nặng và các thành viên gia đình bằng phương pháp giải trình tự gen và MLPA. Đối tượng và phương pháp: Phân tích đột biến gen CYP21A2 cho 27 bệnh nhân và 60 thành viên gia đình bị bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh thể mất muối nặng bằng phương pháp giải trình tự gen và MLPA. Lập phả hệ cho từng gia đình. Kết quả: 100% bệnh nhân tìm thấy đột biến, 5 loại đột biến được phát hiện, đột biến điểm chiếm tỷ lệ cao 61,1%, trong đó đột biến R356W chiếm tỷ lệ cao nhất 40,7%, IVS2 - 13A/C > G chiếm 9,3%, Q318X chiếm 7,4% và S125X chiếm 3,7%; Đột biến mất đoạn chiếm tỉ lệ 38,9%. 96,7% (58/60) thành viên gia đình mang gen đột biến dị hợp tử. 100% phả hệ chỉ có 1 thế hệ bị mắc bệnh, trong đó không có gia đình có hai con cùng bị bệnh. Từ khóa: Tăng sản thượng thận bẩm sinh, đột biến gen CYP21A2, thể mất muối khác trên thế giới thì tỷ lệ chung người mang I. ĐẶT VẤN ĐỀ gen dị hợp tử là 1/55 [4; 5]. Trong xã hội, phần Tăng sản thượng thận bẩm sinh lớn bố mẹ đều là người lành mang gen bệnh (congenital adrenal hyperplasia) thể thiếu thì khả năng sinh con bị bệnh là 25%, 50% enzym 21-OH là bệnh lý di truyền do đột biến người lành mang gen bệnh. Đến nay, đã có gen lặn nằm trên nhiễm sắc thể số 6, bệnh hơn 100 đột biến đã được công bố gây bệnh gây nên rối loạn quá trình sinh tổng hợp trên gen CYP21A2 thường gặp là đột biến mất hormon vỏ thượng thận gây bệnh cảnh lâm đoạn, chuyển đoạn, nhân đoạn, đột biến điểm sàng cơn suy thượng thận cấp hoặc nam hóa trong đó đột biến điểm chiếm tỷ lệ cao [2]. ở trẻ gái, dậy thì sớm giả ở trẻ trai [1; 2]. Ở Việt Nam, đã có nhiều nghiên cứu về Theo nghiên cứu của Lee và cộng sự có bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh, nhưng ước tính tỷ lệ người mang gen bệnh tăng sản những nghiên cứu về gen mới được công bố thượng thận bẩm sinh thể dị hợp tử là 11,2- trong những năm gần đây. Tăng sản thượng 12,6%/1.000 hay tỷ lệ 1/83 đối với quần thể thận bẩm sinh thể mất muối nặng, nếu không người Trung Quốc [3]. Trong khi các báo cáo được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời làm tăng nguy cơ tử vong của trẻ hoặc di chứng Địa chỉ liên hệ: Ngô Thị Thu Hương, Bộ môn Nhi, Trường Đại học Y Hà Nội bại não sau này. Nhờ sự phát triển của kỹ thuật khoa học nên phương pháp PCR, MLPA Email: thuhuong0380@gmail.com đã giúp phát hiện các đột biến mất đoạn và Ngày nhận: 26/7/2018 giải trình tự gen để phát hiện đột biến điểm Ngày được chấp thuận: 30/8/2018 giúp cho việc phát hiện sớm bệnh để điều trị TCNCYH 115 (6) - 2018 45 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC cho bệnh nhân, với các thành viên gia đình vi theo quy trình phenol/chloroform. Các mẫu kết quả là bằng chứng y học để tư vấn di DNA được tiến hành đo nồng độ và độ tinh truyền và chẩn đoán trước sinh cho các gia sạch bằng máy Nano- Drop, những mẫu DNA đình khi họ mang thai giúp cho điều trị và đạt chuẩn OD280/OD260 ≥ 1,8 được sử dụng quản lý bệnh đạt hiệu quả cao, tránh tử vong để phân tích gen. cho trẻ và giảm tỷ lệ mắc bệnh trong cộng Kỹ thuật PCR: Sử dụng cặp mồi đặc hiệu đồng. Xuất phát từ thực tiễn trên, nghiên cứu cho gen CYP21A2 cho vị trí đột biến đã được được thực hiện với mục tiêu: Phân tích kiểu xác định trước từ bệnh nhân bị bệnh tăng sản gen CYP21A2 của các thành viên gia đình thượng thận bẩm sinh trong gia đình, để bệnh nhân tăng sản thượng thận bẩm sinh khuếch đại vị trí đột biến. Chu trình nhiệt phản thể thiếu 21-hydroxylase thể mất muối nặng ứng PCR: 90o - 10 giây, [58o - 10 giây, 55o - bằng phương pháp giải trình tự gen và MLPA. 15 giây, 72o - 2 phút] x 30 chu kỳ. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP Kỹ thuật MLPA: Sử dụng kit MLPA P050B2 (MRC- Holland) sàng lọc 06 đột biến 1. Đối tượng: gồm 27 gia đình. thường gặp: P30L (Exon 1), mất đoạn 8bp 27 bệnh nhân bị tăng sản thượng thận (Exon 3), I172N (Exon 4), exon 6 Cluster bẩm sinh thể mất muối nặng đang điều trị nội (Exon 6), Q318 (Exon 8), mất toàn bộ gene và ngoại trú tại Khoa Nội tiết - Chuyển hóa- Di CYP21A2, mất đoạn 30Kb (Exon 3 hybrid). truyền Bệnh viện Nhi Trung ương. Probe hỗn hợp P050 - B2 bao gồm 5 probe 60 thành viên gia đình gồm 27 người bố, 27 người mẹ và 6 anh, chị, em ruột của bệnh nhân. cho exon 1, 3, 4, 6 và 8 của gene CYP21A2, tương đương với các đột biến mất đoạn 8bp, I172, E6 cluster và Q318. Sản phẩm khuếch đại probe, được điện di mao quản ...