Đặc điểm môi trường tự nhiên và xã hội Nam Bộ

Vị trí địa lí: Nằm cuối cùng đất nước về phía Nam, trọn vẹn trong lưu vực S. Đồng Nai và Cửu Long, là phần hạ lưu gần biển Đông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm môi trường tự nhiên và xã hội Nam BộĐẶC ĐIỂM MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI.1. Định vị vùng văn hóa Nam Bộ.1.1 Không gian văn hóa. Vị trí địa lí: Nằm cuối cùng đất nước về phía Nam, trọn vẹn trong lưu vực S. Đồng Nai và Cửu Long, là phần hạ lưu gần biển Đông. => tạo đặc điểm văn hóa riêng. Khí hậu: có 2 mùa: mùa mưa và mùa khô. Địa hình: chủ yếu là đồng bằng.2. Thời gian văn hóa.Nam Bộ là nơi có nhiều nền văn hóa cổ. Ở suối Gia Liêu, hang Gòn (Đồng Nai), Dầu Giây ( Lộc Ninh, Bình Phước) đã phát hiện những công cụ đá của nguời vượn, niên đại khoảng 300.000 năm trước, đồng thời trải qua sự đứt gãy.• Tóm lại, vào đầu thế kỷ XVI, ngoại trừ vùng cư trú cua cac tôc người bản địa Stiêng, Chrau, Mạ ở Đông ̉ ́ ̣ Nam Bộ, hầu hết đất đai Nam Bộ đều là hoang hoá. Kể từ thời điểm đó, các cộng đồng lưu dân người Khmer, người Viêt, người Hoa, người Chăm mới nối tiếp nhau ̣ tiến vào Nam Bộ, chia nhau khai khẩn, đào kinh, canh tác, định cư, buôn bán, dần dần biến một vùng đất hoang vu rộng lớn thành những vùng nông nghiệp trù phú và những đô thị sầm uất. Nên văn hoá Nam Bộ ̀ cũng từ đó đã hình thành như một kết qu ả dung h ợp giữa cái nền là văn hoá Việt với những yếu tố tiếp biến từ văn hoá Chăm, Khmer, Hoa... và cả phương Tây sau này.1.3 Chủ thể văn hóa. Nam Bộ cũng là môt vung đât đa tôc người. Tuy nhiên, chủ ̣ ̀ ́ ̣ thể văn hoá chinh của toan vung vân là người Viêt, tộc ́ ̀ ̀ ̃ ̣ người đa số mà dân số ở riêng Nam Bộ lên đến hơn 26 triêu người, chiếm 90,9% dân số của vùng. Riêng ở tiêu ̣ ̉ vung Tây Nam Bô, chủ thể văn hoá chinh bên cạnh người ̀ ̣ ́ Viêt còn có người Khmer và người Hoa. ̣ Do quê quán khác nhau và nhập cư vào những thời điểm khác nhau, nên người Hoa ở Việt Nam và Nam Bộ nói riêng là môt tôc người không thuân nhât về nguồn ̣ ̣ ̀ ́ gôc và ngôn ngữ. ́2. Đặc điểm văn hóa Nam Bộ. Thứ 1: Do người dân ở đây đa số không phải dân bản địa nên văn hóa của họ là văn hóa vùng đất mới, đó là sự kết hợp giữa truyền thống văn hóa trong tiềm thức, trong dòng máu, và điều kiện lịch sử tự nhiên của vùng đất mới. Thứ 2: quá trình giao lưu văn hóa diễn ra với tốc độ mau lẹ trong ẩm thực, ngôn ngữ... Mặt khác, Nam Bộ có nhiều vùng văn hóa tín ngưỡng cùng đan xen tồn tại tạo nên sự đa dạng và phức tạp.2.1 Cách thức hoạt động sảnxuất. Do điều kiện địa lý đặc thù, nên cách thức hoạt động sản xuất của cư dân trên vùng đất phì nhiêu rộng lớn này mang đặc trưng đồng bằng sông nước rõ nét nhất, đồng thời cũng đa dạng nhất so với tất cả các vùng miền khác. Là vùng được bồi đắp luongj phù sa màu mỡ bởi 2 hệ thống sông lớn nên nghề lua nước phát triển mạnh mẽ. Nam Bộ cũng là vùng trồng cây công nghiệp lớn nhất nước. Sở hữu một vùng sông nước lắm thuỷ sinh và được biển bao quanh hai phía, Nam Bộ cũng là một ngư trường giàu có nhất nước, là cơ sở đề phát triển các nghề đánh bắt, nuôi trồng và chế biến thuỷ sản. Nghề nuôi cá bè trên sông phát triển ở Đồng Nai, Châu Đốc... Các nghề thủ công truyền thống cũng khá phát triển. Bình Dương là nơi có nhiều làng nghề truyền thống với các nghệ nhân điêu khắc gỗ, làm đồ gốm và tranh sơn mài. Việc giao thương của vùng cũng mang đặc thù sông nước. Từ xưa, các trung tâm giao thương lớn của vùng đều được hình thành ven bờ sông rạch, thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hoá: Nông Nại Đại phố, Mỹ Tho Đại phố, Sài Gòn, Cần Thơ... Đặc biệt ở miền Tây còn có các chợ nổi 2.2. Cach thức tổ chức xã hôi ́ ̣cổ truyên.̀ Đến Nam Bộ để khai hoang lập ấp, người Việt cũng theo truyền thống để tổ chức quần cư thành làng ấp. Tuy nhiên, về nội dung và hình thức, làng ấp của người Việt Nam Bộ có nhiều điểm khác biệt với làng quê ở đồng bằng Bắc Bộ và Trung Bộ. Về nội dung, làng ấp của người Việt ở Nam Bộ là môt ̣ tâp hợp cư dân đên từ nhiêu vung, nhiêu họ tôc khac nhau, ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ gắn bó với nhau không phải do quan hệ dòng họ mà chủ yếu là do quan hệ láng giềng. Về hình thức, để tiện việc đi lại, làng ấp ở Nam Bộ thường hình thành dọc theo kinh rạch hoặc trục lộ, không có luỹ tre lang đong kin. Do đó, tính cố kết cộng đồng của ̀ ́ ́ làng ấp Nam Bộ lỏng lẻo hơn làng quê ở đồng bằng Bắc Bộ và Trung Bộ. 2.3. Tin ngưỡng, phong tuc, lễ ́ ̣ ...