Đặc điểm và phân bố của các loài cây lâm nghiệp- Cây Bời lời đỏ

Họ Long não 9 (lauraceae) trên thế giới hiện nay có khoảng 50 chỉ với trên 2000 loài phân bố ở vùng á nhiệt đới và nhiệt đới. Riêng ở Việt Nam có tới 13 chi và trên 100 loài. Hầu hết các làoi trong họ long não đều có chứ tinh dầu thơm ở vỏ, lá, hoa, quả và phần gỗ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm và phân bố của các loài cây lâm nghiệp- Cây Bời lời đỏdù ¸n hç trî chuyªn ngμnh l©m s¶n ngoμi gç viÖt nam TrÇn Ngäc H¶i - NguyÔn ViÖt Khoa bêi lêi ®á Nhμ xuÊt b¶n lao ®éng - 2007 12 Môc lôc TrangLêi nãi ®Çu..................................................... 5I. §Æc ®iÓm h×nh th¸i......................................... 7II. Gi¸ trÞ sö dông.............................................. 9III. §Æc ®iÓm sinh th¸i, ph©n bè....................... 13IV. Gièng vμ t¹o c©y con.................................. 20V. Kü thuËt trång rõng..................................... 26VI. Ch¨m sãc vμ qu¶n lý b¶o vÖ...................... 32VII. Kü thuËt khai th¸c, b¶o qu¶n.................... 34Tμi liÖu tham kh¶o............................................ 37Phô lôc.............................................................. 39 34 Lêi nãi ®Çu Hä Long n·o (Lauraceae) trªn thÕ giíi hiÖn naycã kho¶ng 50 chi víi trªn 2000 loμi ph©n bè ë vïng ¸nhiÖt ®íi vμ nhiÖt ®íi. Riªng ë ViÖt Nam cã tíi 13 chivμ trªn 100 loμi. HÇu hÕt c¸c loμi trong hä Long n·o®Òu cã chøa tinh dÇu th¬m ë vá, l¸, hoa, qu¶ vμ phÇngç. Loμi Bêi lêi ®á (Machilus Odoratissima Nees)ph©n bè kh¸ réng ë ViÖt Nam, th−êng gÆp trong rõngnhiÖt ®íi Èm th−êng xanh m−a mïa tõ B¾c ®Õn Nam,tËp trung ë mét sè tØnh miÒn Trung vμ T©y Nguyªn.Tinh dÇu cña loμi Bêi lêi ®á cã nhiÒu trong phÇn vácña th©n c©y, cã mïi th¬m ®Æc biÖt, ®−îc ng−êi d©nkhai th¸c vÒ lμm h−¬ng th¾p trong nh÷ng ngμy lÔ tÕtvμ dïng ®Ó xuÊt khÈu. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, do nhu cÇu sö dông vácña loμi t¨ng nhanh, ®ång nghÜa víi l−îng khai th¸cvá ë rõng gi¶m m¹nh. V× vËy, nhiÒu ®Þa ph−¬ng, nhiÒu 5hé gia ®×nh ®Æc biÖt lμ ë vïng T©y Nguyªn ®· ph¸ttriÓn g©y trång loμi c©y l©m s¶n ngoμi gç cã gi¸ trÞnμy. §Ó t¹o thuËn lîi cho viÖc chuyÓn giao kü thuËt tíing−êi d©n cña c¸c nhμ khuyÕn l©m còng nh− gióp b¹n®äc t×m hiÓu thªm vÒ loμi c©y nμy, ®−îc sù hç trî cñaDù ¸n LSNG giai ®o¹n 2, nhãm t¸c gi¶: TrÇn NgäcH¶i (§¹i häc L©m nghiÖp) vμ NguyÔn ViÖt Khoa(Trung t©m KhuyÕn n«ng Quèc gia) ®· biªn so¹ncuèn s¸ch “Bêi lêi ®á” víi néi dung gåm: Giíi thiÖu®Æc ®iÓm h×nh th¸i, sinh th¸i, ph©n bè vμ gi¸ trÞ södông cña loμi Bêi lêi ®á; kü thuËt t¹o gièng, trång vμch¨m sãc Bêi lêi ®á. Dù ¸n hç trî chuyªn ngμnh LSNG giai ®o¹n 2xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch nμy víi c¸c b¹n®äc vμ rÊt mong nhËn ®−îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp ®Ótμi liÖu nμy ®−îc hoμn thiÖn h¬n. Xin ch©n thμnh c¶m ¬n!6 T£N VIÖT NAM: BêI LêI §áTªn khoa häc: Machilus odoratissima NessHä: Long n·o - LauraceaeTªn kh¸c: RÌ vμng, Kh¸o th¬m, RÌ th¬m, Kh¸onhËm, Rè vμng, Bêi lêi ®Ñc.I - ®Æc ®iÓm h×nh th¸i C©y gç trung b×nh hay gç lín, th−êng xanh, cao25-35m, ®−êng kÝnh 40 - 60cm. Th©n trßn th¼ng, t¸nh×nh trøng hÑp, cμnh nhá vμ Ýt, gèc cã b¹nh vÌ nhá vμthÊp. Vá th©n mμu x¸m tr¾ng ®Õn n©u x¸m, phÝangoμi cã nhiÒu b× kh«ng næi râ, thÞt vá mμu vμng nh¹t,dμy 8 - 10mm, cã mïi th¬m. Cμnh khi non h¬i xanhsau chuyÓn n©u nh¹t, nh½n. L¸ ®¬n mäc c¸ch, phiÕn l¸ dai, cã mïi th¬mnhÑ, h×nh m¸c dμi 12 - 15cm, réng 3 - 3,5cm, ®Çu l¸h¬i nhän, gèc h×nh nªm, hai mÆt nh½n, mÆt trªn xanhbãng, mÆt d−íi xanh nh¹t, g©n bªn 7 - 10 ®«i, cuèngl¸ m¶nh dμi 7 - 15mm. Côm hoa h×nh chuú, dμi b»ng hoÆc v−ît chiÒudμi cña l¸, gèc trôc hoa cã l«ng. Hoa l−ìng tÝnh mμu 7vμng nh¹t, bao hoa 6 thuú b»ng nhau h×nh tr¸i xoanthu«n, ngoμi cã phñ l«ng ng¾n. NhÞ 9 xÕp thμnh 3vßng, 6 nhÞ ngoμi kh«ng tuyÕn, bao phÊn 4 «, 3 nhÞtrong cã 2 tuyÕn ë gèc, nhÞ lÐp 3. Nhôy cã bÇu h×nhcÇu, nh½n, vßi dμi, nóm h×nh cÇu hay gÇn h×nh cÇu. Qu¶ h×nh cÇu, ®−êng kÝnh 10 - 20mm, cã baohoa tån t¹i vμ h¬i xoÌ ra. Khi non mμu xanh lôc chÝnqu¶ mμu tÝm ®en, ngoμi cã phñ líp phÊn tr¾ng. Váqu¶ mÒm cã chøa dÞch mμu vμng, mang 1 h¹t, cuèngqu¶ mμu ®á nh¹t. H×nh 1: H×nh th¸i l¸8II - GI¸ TRÞ Sö DôNG1. Gi¸ trÞ c¸c s¶n phÈm Qu¶ Bêi lêi ®á chøa dÇu bÐo ®«ng ®Æc ë nhiÖt®é th−êng, thμnh phÇn chñ yÕu lμ laurin vμ olªin cãthÓ dïng lμm s¸p vμ chÕ biÕn xμ phßng. H¹t Bêi lêi ®á lμ thøc ¨n −a thÝch cña nhiÒuloμi chim. Vá ngoμi tr¾ng x¸m, vá trong vμng nh¹t, dμy8 - 10 mm. HiÖn nay, vá c©y lμ s¶n phÈm thu ho¹chchÝnh cña c©y Bêi lêi. Trong y häc, theo GS. §ç TÊt Lîi trong Nh÷ngc©y thuèc vμ vÞ thuèc ViÖt Nam , vá ®−îc dïng ®Ó®¾p lªn nh÷ng n¬i s−ng, báng, vÕt th−¬ng. Vá cßndïng s¾c n−íc uèng ch÷a ®i Øa, lþ. N−íc ng©m v ...