Đặc điểm và phân bố của các loài cây lâm nghiệp- Cây Dó

Đặc điểm và phân bố của các loài cây lâm nghiệp- Cây Dó .
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm và phân bố của các loài cây lâm nghiệp- Cây Dó DÓ Rhamnoneuron balansae Gilf., 1894 Tên đồng nghĩa: Wikstroemia balansae Drake, 1889 Tên khác: Dó giấy, vỏ dó, dã gân, dã rừng Họ: Trầm – ThymeleaceaeHình thái Cây bụi hay gỗ nhỏ, cao 5-10m, tánhình cầu. Gốc thường có nhiều thân, do câytái sinh chồi rất mạnh. Thân phân cànhsớm; vỏ màu nâu nhạt hay xám, nhẵn,thường có vết nứt nhỏ dọc thân, dàykhoảng 3-3,5mm. Vỏ trong có nhiều sợi rấtdai. Lá đơn nguyên, mọc cách đều nhau,dài 8-11cm, rộng 3,5-6cm, hình trái xoan,đầu nhọn, đáy tù hay gần tròn, mặt trênxanh sẫm, bóng, mặt dưới xanh nhạt cólông xám. Những lá ở ngọn cành thườngnhỏ hơn các lá phía dưới. Gân bên 15-18đôi, song song và nổi rõ ở cả 2 mặt; gânnhỏ nhiều, gần song song. Cuống lá ngắn,dài khoảng 5mm, màu đỏ có rãnh sâu. Cụm hoa chùy mọc trên đỉnh, dài hơnlá, gồm nhiều cụm hoa hình đầu nhỏ, baobọc trong một tổng bao; mỗi cụm hoa đầumang 3-4 hoa (hầu hết 4 hoa). Lá bắc màutrắng nhạt, hay phớt hồng, có nhiều lôngmịn bao phủ. Hoa trắng, dài 9-10mm, khôngcuống, có mùi thơm dễ chịu. Đài dính thành Dó - Rhamnoneuron balansae Gilf.ống, 2 đầu thót lại, có 4 thùy ngắn; không có 1. Cành mang hoa; 2. Hoa; 3. Hoa bổ dọc;tràng. Nhị đực 8, xếp 2 hàng; chỉ nhị rất 4. Nhụy; 5. Quảngắn, đính vào ống đài; bao phấn hình mắtchim, mở dọc. Bầu tâm, có cuống ngắn, phủ lông dày đặc, 1 ô, vòi ngắn, núm hình cầu, noãn 1. Quả bế, khi chín không mở, hình thành từng cụm trên đầu cành, mỗi cụm 3-4 quả, dínhnhau ở cuống rất ngắn, chiều dài quả từ 1,0-1,2cm, thiết diện ngang hình vuông. Mỗi quả cómột hạt thuôn, hình thoi, dài 5-8mm, khi non màu xanh, khi già đen bóng, xung quanh được baobọc bởi lớp vỏ xốp, mềm nhưng dai do đó hạt khó tách khỏi lớp vỏ này và cũng khó thấm nước.Các thông tin khác về thực vật Nhiều người thường nhầm cây dó với cây dó bầu, dó trầm hay trầm dó (Aquilaria crassna)được giói thiệu trong nhóm cây tinh dầu. Hai cây này cùng họ nhưng khác chi. Về hình thái, dólà cây bụi còn trầm dó, dó bầu hay dó trầm là cây gỗ trung bình hay gỗ nhỏ; cây dó chỉ cho vỏlàm giấy, còn cây trầm chủ yếu là cho trầm, một loại nhựa rất có giá trị. Cũng đừng nhầm cây dó với cây niệt dó (Wikstroemia indica (L.) C.A. Mey), một loài câybụi nhỏ mọc hoang dại rất phổ biến ở Việt Nam, cũng cho vỏ làm giấy tốt, nhưng là cây độc.Phân bốViệt Nam:Dó phân bố nhiều ở các vùng Đông Bắc, Trung Tâm, vùngthấp của Tây Bắc và Bắc Trung Bộ; đặc biệt ở các tỉnh: LaiChâu, Sơn La, Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Hà Bắc, Hà Tây, QuảngNinh, Thanh Hóa. Hiện đã được trồng ở nhiều nơi thuộc cáctỉnh Hà Tây và Hòa Bình.Thế giới: Trung Quốc và Lào.Đặc điểm sinh học Cây phân bố phổ biến ở các tỉnh vùng trung du và miềnnúi, ở độ cao 50-600m so với mặt biển. Thường gặp trong cácrừng nhiệt đới gió mùa thứ sinh, trong các trảng cây bụi cóxen cây gỗ ở vùng trung du và núi thấp. Dó mọc ở vùng có lượng mưa cao, từ 1.600mm trở lên;nhiệt độ không khí trung bình 22-230C, độ ẩm không khí Phân bố của dó ở Việt Namtương đối cao (82-86%); tổng số giờ nắng 1.520-1.620 giờ.Cây chịu bóng, nhất là giai đoạn dưới 3 tuổi nên thường mọc dưới tán cây gỗ, ven rừng thứsinh, hoặc dọc theo các con đường của làng bản. Cây ưa đất sâu dày, thoát nước tốt, phonghóa từ các loại đá biến chất như phiến thạch, mica, diệp thạch kết tinh, gnai và nhóm đá trầmtích chua, các loại đất feralit vàng đỏ hoặc đỏ vàng, tầng đất dày, thành phần cơ giới từ thịt đếnsét trung bình, độ pH từ chua đến hơi chua. Dó thường mọc xen với nhiều cây bụi và cây gỗkhác, dưới tán của các loài: Cọ, ràng ràng mít, chẹo, trám trắng, trám đen, xoan đào, thôi ba,trương vân, thành ngạnh... Dó cũng mọc thuần loại trong các vườn rừng hoặc trồng xen kẽ với các cây gỗ làm nguyênliệu giấy như bồ đề, mỡ... Đây là loài cây chịu khô hạn, có thể mọc trên các đất khô, chua. Đôikhi gặp dó mọc lẫn trong rừng tre nứa. Tái sinh hạt và chồi đều rất tốt. Các cây dó ở các lứatuổi khác nhau đều có thể tái sinh chồi, vì vậy có thể kinh doanh rừng dó chồi nhiều chu kỳ. Mùa hoa tháng 10-12; quả chín rộ vào cuối tháng 3 đầu tháng 4 trong khoảng thời gianngắn 15-20 ngày là rụng hết. Tuy vậy có vùng quả dó chín rải rác, nên cần chú ý theo rõi để lấyhạt.Công dụng Vỏ dó rất bền, dai, nhiều sợi, với hàm lượng cellulose từ 40 đến 50% (tùy theo tuổi cây),độ dài sợi 6-7mm, chiều rộng 10 µm (chiều dài lớn gấp 600 lần chiều rộng). Vì vậy sợi có độbền cơ học cao. Bột giấy dó có hàm lượng cellulose 92-93%, trị số đồng thấp 1,13% (so với chỉtiêu bột giấy để sản xuất giấy chất lượng cao thì hàm lượng cellulose phải trên hay bằng 90%và hàm lượng đồng nhỏ hơn hay bằng 1,5%). Do đó vỏ dó rất phù hợp với sản xuất giấy chấtlượng cao (tuổi thọ sử dụng đến 500năm). Theo kinh nghiệm truyền thốn ...