Đặc tính hình thái và hóa học của phẫu diện đất phèn canh tác lúa kém hiệu quả tại thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng

Bài viết Đặc tính hình thái và hóa học của phẫu diện đất phèn canh tác lúa kém hiệu quả tại thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng được thực hiện nhằm xác định hiện trạng về hình thái và hóa học đất phèn canh tác lúa kém hiệu quả nhằm khuyến cáo các mô hình canh tác phù hợp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc tính hình thái và hóa học của phẫu diện đất phèn canh tác lúa kém hiệu quả tại thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ĐẶC TÍNH HÌNH THÁI VÀ HÓA HỌC CỦA PHẪU DIỆN ĐẤT PHÈN CANH TÁC LÚA KÉM HIỆU QUẢ TẠI THỊ XÃ NGÃ NĂM, TỈNH SÓC TRĂNG Nguyễn Quốc Khương1*, Lê Vĩnh Thúc1, Phan Chí Nguyện2, Trần Chí Nhân3, Lý Ngọc Thanh Xuân3* TÓM TẮT Mục tiêu nghiên cứu là xác định đặc tính hình thái và hóa học đất trồng lúa kém hiệu quả nhằm đề xuất mô hình canh tác hợp lý ở thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng. Mô tả đặc tính hình thái đất dựa trên bảng so màu Munsell. Thu mẫu đất theo tầng phát sinh đối với sáu phẫu diện đất trồng lúa kém hiệu quả để phân tích đặc tính hóa học đất. Kết quả nghiên cứu cho thấy sáu phẫu diện đất canh tác lúa thuộc đất phèn hoạt động và phèn tiềm tàng xuất hiện sâu. Trong đó, phẫu diện NN-L-01, NN-L-03 và NN-L-04 thuộc phèn hoạt động sâu; các phẫu diện còn lại NN-L-02, NN-L-05 và NN-L-06 thuộc phèn tiềm tàng xuất hiện sâu. pHH2O và pHKCl đất tầng mặt của cả sáu phẫu diện được xác định ở mức rất chua, giá trị pH theo thứ tự nhỏ hơn 4,70 và 3,90. Hàm lượng độc chất Al3+ ở các tầng đất lên đến 3,38 meq Al3+ 100 g-1, trong khi hàm lượng độc chất sắt lên đến 412,8 mg kg-1. Hàm lượng đạm và lân tổng số ở tầng mặt của sáu phẫu diện được đánh giá ở mức thấp. Hàm lượng đạm hữu dụng và lân dễ tiêu tối đa ở tầng mặt được xác định lần lượt là 24,0 mg NO3- kg-1, 58,4 mg NH4+ kg-1, 37,0 mg P kg-1. Hàm lượng lân nhôm, lân sắt và lân canxi trong đất cao lên đến 57,6 mg kg-1, 99,6 mg kg-1 và 137,7 mg kg-1 tương ứng. Hầu hết các phẫu diện có hàm lượng chất hữu cơ ở mức trung bình, ngoại trừ phẫu diện NN-L-05 ở mức cao. Khả năng trao đổi cation của đất ở mức rất thấp. Vùng đất của phẫu diện NN-L-01, NN-L-03 và NN-L-04 cần được thiết kế vườn hợp lý để pyrit không bị oxy hóa khi lên liếp. Từ khóa: Đất phèn, lúa, hóa học đất, hình thái đất, phẫu diện đất. 1. MỞ ĐẦU 11 vùng phèn ở đồng bằng sông Cửu Long có hàm lượng Al3+, Fe2+ vượt ngưỡng và gây độc cho cây lúa ở Trong những năm gần đây, nông dân tại thị xã điều kiện pH nhỏ hơn 5,0 (Khuong et al., 2017).Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng đã chuyển đất sản xuất lúa Trong điều kiện này độc chất ảnh hưởng bất lợi đếnkém hiệu quả sang cây có múi như: cam Xoàn, cam sinh trưởng và phát triển cây lúa (Soomro et al.,Sành, bưởi Da xanh và cây trồng khác như mãng cầu 2015) và làm giảm hiệu quả sử dụng phân lân thônggai. Đến nay hầu hết các mô hình này mang lại hiệu qua tiến trình bất động của lân với độc chất Al3+, Fe2+quả tương đối cao. Điều này cho thấy đề án tái cơ cấu để hình thành các hợp chất khó tan AlPO42H2O vàngành nông nghiệp tại thị xã Ngã Năm đã dần mang FePO42H2O (Margenot et al., 2017). Do đó, cây lúalại hiệu quả. Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang các mô không sử dụng được lượng phân lân bón vào mộthình này chưa đưa ra được các khuyến cáo một cách cách hiệu quả nhất (Rengel và Marschner, 2005).đầy đủ. Trong đó, một trong những thông tin quan Điều này thể hiện thông qua nghiên cứu trước đâytrọng cần biết là độ sâu xuất hiện của tầng phèn để với hiệu quả thu hồi lân nhỏ hơn 25% ở vụ bón lânviệc thiết kế liếp trồng được hiệu quả hơn. Hiện đầu tiên (Mortvedt, 1994). Để canh tác lúa hiệu quảtrạng canh tác lúa trên đất phèn gắn liền với các trở trên đất phèn nhiều biện pháp được thực hiện nhằmngại của độc chất Al3+, Fe2+ cao và pH thấp (Huang et cải thiện hiệu quả sử dụng phân bón như sử dụngal., 2016; Roy và Bhadra, 2014). Cụ thể là một số hợp chất dicacboxyl axit polyme (Nguyễn Quốc Khương và ctv., 2015, 2017). Ngoài ra, pH thấp dẫn1 ...