ĐẠI CƯƠNG ĐÁI THÁO ĐƯỜNG (Kỳ 2)

Yếu tố di truyền: Yếu tố di truyền là trội được gợi ý sau khi nghiên cứu ở các cặp song sinh giống nhau, nếu một người mắc ĐTĐ thì 100% người còn lại cũng mắc ĐTĐ. 2.2. Yếu tố môi trường: Tuổi, béo phì, tĩnh tại là yếu tố nguy cơ dễ đưa đến bệnh ĐTĐ. Ở ĐTĐ type 2 béo phì nhất là béo bụng, tĩnh tại thường có sự thiếu liên kết insulin với thụ thể và sau thụ thể trong nội bào, kết quả là mất đáp ứng với insulin. Ngoài ra ĐTĐ type 2...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐẠI CƯƠNG ĐÁI THÁO ĐƯỜNG (Kỳ 2) ĐẠI CƯƠNG ĐÁI THÁO ĐƯỜNG (Kỳ 2) 2. ĐTĐ type 2: 2.1. Yếu tố di truyền: Yếu tố di truyền là trội được gợi ý sau khi nghiên cứu ở các cặp song sinhgiống nhau, nếu một người mắc ĐTĐ thì 100% người còn lại cũng mắc ĐTĐ. 2.2. Yếu tố môi trường: Tuổi, béo phì, tĩnh tại là yếu tố nguy cơ dễ đưa đến bệnh ĐTĐ. Ở ĐTĐ type2 béo phì nhất là béo bụng, tĩnh tại thường có sự thiếu liên kết insulin với thụ thểvà sau thụ thể trong nội bào, kết quả là mất đáp ứng với insulin. Ngoài ra ĐTĐ type 2 thường xảy ra ở quần thể có nguy cơ cao khác nhau,bao gồm đề kháng insulin, gia tăng bất thường mô mỡ, tăng VLDL, như tănginsulin khi đói và sau ăn, tăng HA (trong hội chứng chuyển hóa). Sự đề kháng insulin trong ĐTĐ type 2 là hậu quả của nhiều cơ chế bệnhsinh khác nhau. Phần lớn cơ chế này có lẽ do hậu quả của rối loạn chuyển hoá nhưtăng glucose máu, tăng acide béo không - ester hoá. Mặt khác những nghiên cứugần đây trên quần thể tiền đái tháo đường, thấy rằng sự đề kháng insulin ở mô cơxảy ra rất sớm trong quá trình phát triển của bệnh. Insulin receptor kinase,phosphatase liên quan tới hoạt động insulin, chất chuyển vận glucose và tổng hợpglycogene. Rối loạn chức năng tế bào β trong ĐTĐ type 2: Có 5 rối loạn: (1) Rối loạn tiết Insulin: - Giảm đáp ứng của insulin đối với glucose: mất pha sớm. - Rối loạn tiết insulin theo nhịp: rối loạn pha dao động chậm. Sự tiết insulinsinh lý gồm 2 loại dao động: dao động nhanh (mỗi 8-15 phút, không liên quanglucose), dao động chậm (mỗi 80-120 phút, liên quan chặt chẽ với nồng độglucose). (2) Bất thường chuyển hóa proinsulin: trong ĐTĐ type 2 tỉ proinsulin vàcác sản phẩm chuyển hóa trung gian/insulin: tăng. (3) Giảm khối lượng tế bào β. (4) Lắng đọng amyloid (amylin) tại đảo tụy. Gặp trong 90% trường hợpĐTĐ type 2. Xảy ra sớm gây mất dần khối lượng tế bào đảo tụy, nhất là tế bào β. (5) Vai trò của cơ chất thụ thể insulin 2 (IRS 2: Insulin Receptor Substrate2), NF-kB, rối loạn chức năng ti thể, stress oxy hóa. IV. TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG Để chẩn đoán ĐTĐ, hiện nay người ta dùng tiêu chuẩn chẩn đoán mới củaTổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG) năm 1998 và đã được xác định lại 2002. Chẩnđoán xác định ĐTĐ nếu có một trong ba tiêu chuẩn dưới đây và phải có ít nhất hailần xét nghiệm ở hai thời điểm khác nhau: 1. Glucose huyết tương bất kỳ trong ngày ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l),kèm ba triệu chứng lâm sàng gồm tiểu nhiều, uống nhiều, sụt cân không giải thíchđược. 2. Glucose huyết tương lúc đói ≥ 126 mg/dL (≥ 7 mmol/l) (đói có nghĩa làtrong vòng 8 giờ không được cung cấp đường). 3. Glucose huyết tương hai giờ sau uống 75g glucose ≥ 200 mg/dl (11,1mmol/l) khi làm nghiệm pháp dung nạp glucose bằng đường uống (OGTT). Giai đoạn trung gian: + Rối loạn glucose máu đói (IFG: Impaired Fasitng Glucose): khi glucosemáu đói Go (FPG) ≥ 110 mg/dl (6,1 mmol/l) nhưng < 126 mg/dl (7,0 mmol/l). + Rối loạn dung nạp glucose (IGT: Impaired Glucose Tolerance): khiglucose máu 2 giờ sau OGTT (G2) ≥ 140 mg/dl (7,8 mmol/l), nhưng < 200 mg/dl(11,1 mmol/l). - Go < 110 mg/dl (6,1 mmol/l): glucose đói bình thường. - Go ≥ 126 mg/dl (7,0 mmol/l): chẩn đoán tạm thời là theo dõi ĐTĐ (chẩnđoán chắc chắn là phải đủ điều kiện nêu trên). Đánh giá kết quả khi làm nghiệm pháp dung nạp glucose bằng đường uống: - G2 < 140 mg/dl (7,8 mmol/l): dung nạp glucose bình thường. - G2 ≥ 140 mg/dl và < 200 mg/dl (11,1 mmol/l): rối loạn dung nạp glucose(IGT). - G2 ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l): chẩn đoán tạm thời là ĐTĐ. Lưu ý: TCYTTG còn sử dụng glucose mao mạch để chẩn đoán ĐTĐ (cầnlưu ý đến tính chính xác của máy đo dường huyết mao mạch); trong khi HộiĐTĐ Hoa Kỳ (ADA) chỉ sử dụng glucose huyết tương tĩnh mạch trong chẩn đoánĐTĐ. Bảng: Tiêu chuẩn chẩn đoán ĐTĐ và các rối loạn glucose máu khác (theoTCYTTG-1999) Nồng độ glucose mmol/L (mg/dL) Máu toàn phần Huyết tương Tĩnh Mao Tĩnh Mao mạch mạch mạch mạch ĐTĐ: + Go ≥ 6,1 ≥ 6,1 ≥ 7,0 ≥ 7,0 (≥ (≥ 110) (≥ 110) (≥ 126) 126) + G2 ≥ 10,0 ≥ 11,1 ≥ 11,1 ≥ 12,2 (≥ 180) (≥ 200) (≥ 200) (≥ 220) IGT: + Go (nếu < 6,1 < 6,1 < 7,0 < 7,0 (