Đái dưỡng chấp

Dưỡng chấp là gì? Dưỡng chấp là một chất chỉ có trong hệ thống bạch huyết mà thành phần chủ yếu là lipid, trong đó triglycerid 92%, phospho-lipid 7%, vết cholesterol tự do 1%. Thế nào là đái dưỡng chấp? Đái dưỡng chấp là sự xuất hiện dưỡng chấp trong nước tiểu, do có đường rò giữa hệ thống bạch huyết và hệ thống thận - tiết niệu. Bệnh có tính chất từng đợt xen kẽ những giai đoạn Quá trình xâm nhập hoàn toàn bình thường, kéo dài của ấu trùng giun nhiều năm. Bệnh thường hay gặp ở...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đái dưỡng chấp Đái dưỡng chấpDưỡng chấp là gì? Dưỡng chấp là một chất chỉ cótrong hệ thống bạch huyết mà thành phần chủ yếu làlipid, trong đó triglycerid 92%, phospho-lipid 7%, vếtcholesterol tự do 1%. Thế nào là đái dưỡng chấp? Đái dưỡng chấp là sự xuất hiện dưỡng chấp trong nước tiểu, do có đường rò giữa hệ thống bạch huyết và hệ thống thận - tiết niệu. Bệnh có tính chất từng đợt xen kẽ những giai đoạnQuá trình xâm nhập hoàn toàn bình thường, kéo dàicủa ấu trùng giun nhiều năm. Bệnh thường hay gặp ởchỉ vào cơ thể. Việt Nam vì nước ta là một trongnhững nước nằm ở vùng dịch tễ của giun chỉ. Bệnh cótính chất từng đợt, không điều trị cũng khỏi, nhiều khingười bệnh bỏ qua, không đi khám, mà tự mang bệnh kéodài nhiều năm, thậm chí có người 30 năm sau, khi nặngmới đi viện.Nguyên nhân chủ yếu là do giun chỉ (WuchereriaBancrofti, Brugia Malayi hay Brugia Timori). Ngoài racòn có thể do di chứng sau chấn thương thận, hạch hoặc uvùng trung thất chèn ép vào ống bạch mạch ngực, u sauphúc mạc, di chứng sau viêm lao - giang mai. Chu kỳ pháttriển của giun chỉ: Giun chỉ là loại ký sinh trùng sốngtrong hệ thống bạch huyết. Giun cái đẻ trứng rồi nở thànhấu trùng giun chỉ. Ấu trùng giun chỉ sẽ qua ống bạchmạch ngực rồi vào máu. Vật trung gian truyền bệnh làmuỗi (Culex, Anophen, Aedes, Mansoria). Muỗi hút máungười có ấu trùng giun chỉ. Sau 21 ngày ấu trùng sẽ pháttriển và trở thành ấu trùng có khả năng gây bệnh. Muỗi(mang ấu trùng giun chỉ) đốt người bình thường và truyềnấu trùng giun chỉ gây bệnh sang cho người đó. Ấu trùngcư trú trong hệ thống bạch huyết, 3 tháng sau trưởngthành lại đẻ trứng và tiếp tục chu kỳ trên. Đời sống trungbình của giun trưởng thành là 15 năm, của ấu trùng là 70ngày. Biểu hiện tổn thương trong cơ thể người bệnh gồm2 thời kỳ:Thời kỳ kịch phát là giun chỉ đang phát triển: Xác giunchỉ, trứng, ấu trùng... làm tắc các ống bạch mạch gây tăngáp lực thẩm thấu hoặc rạn vỡ tạo ra đường rò từ hệ thốngbạch mạch vào đài bể thận - niệu quản.Thời kỳ hết giun chỉ nhưng để lại hậu quả: Các đường ròlưu thông bạch huyết - tiết niệu vĩnh viễn và đặc điểm làviêm xơ mạn tính. Vì vậy bệnh đái dưỡng chấp là mộtbiến chứng xa của giun chỉ.Các biểu hiện lâm sàng của đái dưỡng chấpĐái dưỡng chấp đơn thuần: Nước tiểu có màu trắng đụcnhư sữa hoặc nước vo gạo. Để lâu nước tiểu sánh lại nhưnước cơm, nổi lên phía trên có váng mỡ hoặc đặc lại nhưthạch. Hiện tượng này xảy ra từng đợt và không liên tục,có khi hết hẳn trong thời gian dài. Thường xuất hiện rõnhất sau những bữa ăn nhiều sữa, trứng, thịt..., sau mỗiđợt lao động vất vả và thời tiết nóng nực.Đái máu - dưỡng chấp- Nhẹ: Nước tiểu có màu đỏ nhạt như nước rửa thịt, cóóng ánh của váng mỡ lẫn vào.- Nặng hơn: Nước tiểu có màu đỏ sẫm nhưng vẫn đục vàsánh.Bệnh nhân có thể bị phù chân voi, tràn dịch dưỡng chấpmàng tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn dương vật... Kèmtheo có thể đau hông lưng phía bên thận bị bệnh, tiểubuốt, tiểu rắt, tiểu khó, gầy sút cân, dần dần bị suy kiệt vàchết do xơ gan, lao phổi, suy dinh dưỡng...Làm thế nào để chẩn đoán đái dưỡng chấp?- Có dưỡng chấp trong nước tiểu (định tính, định lượng).- Tăng bạch cầu ái toan trong máu (gợi ý nhiễm giun chỉ).- Soi bàng quang: Nhìn thấy nước tiểu đục phụt xuống từthận (1 bên hoặc cả 2 bên).- Chụp niệu quản - bể thận ngược dòng: Nhìn thấy thuốccản quang thấm vào đường rò từ bể thận vào bạch mạch(như rễ cây).- Chụp hệ thống bạch huyết: Thấy thuốc cản quang từ hệthống bạch huyết qua các đường rò vào thận.- Huyết thanh chẩn đoán giun chỉ, tìm ấu trùng giun chỉtrong máu ngoại biên.Điều trị đái dưỡng chấp như thế nào?Bệnh đái dưỡng chấp là một biến chứng xa của giun chỉcho nên việc điều trị nội khoa bằng các thuốc điều trị giunchỉ thường ít mang lại hiệu quả. Vấn đề chính là giảiquyết lỗ rò thông giữa hệ bạch mạch và thận - niệu quảnbằng hai phương pháp.- Phẫu thuật: Bóc bao thận, khâu tất cả bạch huyết dẫnđến thận - niệu quản.- Làm xơ hóa những đường rò bể thận - bạch huyết bằngcách:Cách 1: Bơm vào bể thận dung dịch nitrat bạc 0,5%. Kỹthuật này mới chỉ thực hiện tại Bệnh viện Việt Đức vàBệnh viện E. Một tuần một lần, mỗi bệnh nhân được bơm3-6 lần tùy theo mức độ của bệnh. Các bệnh nhân chúngtôi điều trị và theo dõi được, hầu hết bệnh khỏi hẳn,không tái phát.Cách 2: Bơm vào bể thận thuốc cản quang đậm đặctelebrix 35-50ml.Tóm lại, đái dưỡng chấp tuy không phải là bệnh cấp cứuhoặc gây dễ tử vong nhưng cũng gây tâm lý sợ hãi chongười bệnh cũng như cho những người xung quanh khinhìn thấy nước tiểu đục trắng như sữa hoặc đỏ đục nhưmáu. Nếu đái dưỡng chấp nặng thường xuyên, dần dầnngười bệnh sẽ bị suy kiệt và chết do xơ gan, lao phổi, suydinh dưỡng... Vì thế khi thấy nước tiểu đục có váng mỡ,hoặc đục như nước rửa thịt, đặc biệt tăng lên nhất là saukhi ăn nhiều thịt, sữa, trứng..., ...