Đánh giá ảnh hưởng của FTA thế hệ mới đến xuất nhập khẩu hàng hóa

Bài viết đi vào phân tích ảnh hưởng FTA thế hệ mới đến xuất nhập khẩu đặc biệt trong khoảng thời gian 2015 – 2019 cho thấy sự thay đổi rõ rệt của cán cân thương mại kể từ khi một số FTA thế hệ mới bắt đầu có hiệu lực. Từ đó đưa ra giải pháp tận dụng cơ hội đến từ FTA thế hệ mới nhằm duy trì và gia tăng cán cân thương mại thặng dư.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá ảnh hưởng của FTA thế hệ mới đến xuất nhập khẩu hàng hóa ĐÁNH GIÁ ẢNH HƢỞNG CỦA FTA THẾ HỆ MỚI ĐẾN XUẤT NHẬP KHẨU HÀNG HÓA Ths. Phạm Thị Ngoan Trƣờng Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp Tóm lược: Các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) thế hệ mới với những cam kết sâu rộng, toàn diện hơn so với các FTA truyền thống sẽ tác động đáng kể đến mọi mặt của nền kinh tế Việt Nam trong đó có xuất nhập khẩu hàng hóa. Bài viết đi vào phân tích ảnh hưởng FTA thế hệ mới đến xuất nhập khẩu đặc biệt trong khoảng thời gian 2015 – 2019 cho thấy sự thay đổi rõ rệt của cán cân thương mại kể từ khi một số FTA thế hệ mới bắt đầu có hiệu lực. Từ đó đưa ra giải pháp tận dụng cơ hội đến từ FTA thế hệ mới nhằm duy trì và gia tăng cán cân thương mại thặng dư. Từ khóa: FTA thế hệ mới, Xuất khẩu, Nhập khẩu, Thị trường 1. Mở đầu Thực hiện chủ trương, ch nh sách nhất quán của Đảng về hội nhập kinh tế quốc tế, tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam đã đạt được những kết quả vững ch c. Tới nay, Việt Nam đã thiết lập quan hệ thương mại với hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, được xem là một trong những nước có nền kinh tế hướng xuất khẩu mạnh mẽ nhất trong khối các nước ASEAN. Trong thời gian gần đây, Việt Nam đã k kết các FTA thế hệ mới, gồm: Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á - Âu (VEAEU FTA), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Hàn Quốc (VKFTA) và đang đàm phán Hiệp định Thương mại tự do ASEAN+6 (RCEP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Khối EFTA (VEFTA) và FTA giữa khối ASEAN với Hồng Kông. Đây là các Hiệp định “FTA thế hệ mới” toàn diện, bao gồm: Thương mại hàng hóa, dịch vụ, điện t ; Phòng vệ thương mại; Đầu tư; Quy t c xuất xứ; Các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS); Thuận lợi hóa hải quan; Hàng rào k thuật thương mại (TBT); Sở hữu trí tuệ; Cạnh tranh; Mua s m công; Phát triển bền vững; Thể chế và Pháp l … FTA thế hệ mới là một xu thế tất yếu của tự do hóa thương mại hiện nay và có tác động đáng kể đến các nước, trong đó có VN. Xu hướng này v a mang lại cơ hội những đồng thời c ng tạo ra các thách thức lớn đối với nền kinh tế của mỗi một quốc gia. Một trong những lợi ch đó phải kể đến gia tăng xuất khẩu. Đây ch nh là cơ hội tốt để doanh nghiệp Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu vào những thị trường mà Việt Nam đã k kết các FTA thế hệ mới, t đó góp phần gia tăng xuất siêu c ng như thay đổi cơ cấu mặt hàng xuất khẩu. 2. Vài nét về FTA thế hệ mới FTA được coi là đòn bẩy khi các nước có quan hệ thương mại đáng kể có xu thế tạo lập với nhau một thị trường tự do hơn thông qua các FTA, với các cam kết mở c a thị 195 trường cho các nước tham gia cao hơn. Vì nội dung bài đề cập đến xuất nhập khẩu hàng hóa nên phần nội dung cơ bản các FTA sẽ đi vào phần thuế quan. - Hiệp định EAEU Lộ trình c t giảm thuế nhập khẩu trong Biểu thuế VN-EAEU FTA được áp dụng cho 3 giai đoạn: t 5/10/2016 đến hết 31/12/2016; t 1/1/2017 đến hết 31/12/2017; t 1/1/2018 đến hết 31/12/2018. Năm 2016, thuế suất nhập khẩu của 4.959 dòng thuế được c t giảm về 0% ngay khi VN-EAEU FTA có hiệu lực, chiếm 52,4% tổng biểu, tập trung vào các nhóm mặt hàng là nguyên liệu đầu vào phục vụ sản xuất (nguyên phụ liệu dệt may-da giày, chất dẻo nguyên liệu...) và những nhóm hàng là thế mạnh xuất khẩu của Việt Nam (như: giày dép, quần áo, thủy sản, linh kiện và sản phẩm điện t , chè, cà phê, rau quả,...), sản phẩm cao su, sữa, một số loại s t thép và sản phẩm s t thép, hóa chất, máy móc thiết bị,...Năm 2017, số dòng thuế có mức thuế suất 0% giữ như năm 2016. Năm 2018, có thêm 144 dòng thuế được c t giảm thuế suất thuế nhập khẩu về 0%, tăng tổng số dòng thuế có mức thuế suất thuế nhập khẩu 0% lên 5103 dòng, chiếm khoảng 54% tổng biểu. - Hiệp định VKFTA ( có hiệu lực từ đầu năm 2016) Về cơ bản, các cam kết thuế quan trong VKFTA được xây dựng trên nền các cam kết thuế quan trong FTA ASEAN – Hàn Quốc (AKFTA), nhưng với mức độ tự do hóa cao hơn. Nói cách khác, VKFTA sẽ c t giảm thêm một số dòng thuế mà trong AKFTA chưa được c t giảm hoặc mức độ c t giảm còn hạn chế. Cụ thể, so với AKFTA, trong VKFTA: Hàn Quốc sẽ xóa b thêm cho Việt Nam 506 dòng thuế (chiếm 4,14% biểu thuế và tương đương với 5,5% tổng kim ngạch nhập khẩu t Việt Nam vào Hàn Quốc năm 2012) đặc biệt trong đó có nhiều nhóm hàng nông, thủy sản xuất khẩu chủ lực như tôm, cua, cá, hoa quả nhiệt đới, và hàng công nghiệp như dệt may, đồ gỗ, sản phẩm cơ kh - Hiệp định CPTPP: Các nước cam kết xóa b thuế nhập khẩu đối với 65-95% số dòng thuế và xóa b hoàn toàn t 97-100% số dòng thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực, các mặt hàng còn lại sẽ có lộ trình xóa b thuế quan trong vòng 5-10 năm. Trong CPTPP, Việt Nam cam kết xóa b số dòng thuế ở mức cao, theo đó: 65,8% số dòng thuế có thuế suất 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực; 86,5% số dòng thuế có thuế suất 0% vào năm thứ 4 khi Hiệp định có hiệu lực; 97,8% số dòng thuế có thuế suất 0% vào năm thứ 11 khi Hiệp định có hiệu lực. Đối với thuế xuất khẩu, Việt Nam cam kết xóa b phần lớn các mặt hàng hiện đang áp dụng thuế xuất khẩu theo lộ trình t 5-15 năm sau khi Hiệp định có hiệu lực. - Hiệp định EVFTA: Các nội dung ch nh của Hiệp định, bao gồm: Thương mại hàng hóa, thương mại dịch vụ, quy t c xuất xứ, hải quan và thuận lợi hóa thương mại; các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật, hàng rào k thuật trong thương mại, đầu tư, phòng vệ thương mại, cạnh tranh, sở hữu tr tuệ, phát triển bền vững; các vấn đề pháp l , hợp tác và xây dựng năng lực. Trong EVFTA, Việt Nam và EU cam kết sẽ xóa b thuế nhập khẩu đối với 99% số dòng thuế trong khoảng thời gian 7 ...