Đánh giá ảnh hưởng của phát triển đô thị đến ô nhiễm không khí tại tỉnh Đồng Nai sử dụng công nghệ Google Earth Engine

Trong nghiên cứu này, nền tảng Google Earth Engine đã được sử dụng để thu thập dữ liệu về nồng độ NO2 vào các tháng trong năm 2019 và 2023 cho tỉnh Đồng Nai. Dựa vào phân tích nồng độ NO2 phân bố theo thời gian và không gian cho thấy NO2 phân tán phụ thuộc vào sự thay đổi theo thời gian và tình hình phát triển đô thị.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá ảnh hưởng của phát triển đô thị đến ô nhiễm không khí tại tỉnh Đồng Nai sử dụng công nghệ Google Earth Engine ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ ĐẾN Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TẠI TỈNH ĐỒNG NAI SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ GOOGLE EARTH ENGINE Nguyễn Thị Mỹ Linh1, Trần Thị Ân2* 1. Lớp D20QLMT01, Trường Đại học Thủ Dầu Một 2. Khoa Khoa học Quản lý, Trường Đại học Thủ Dầu Một * Liên hệ email: antt@tdmu.edu.vnTÓM TẮT Đồng Nai là một trong những địa phương phát triển mạnh mẽ về kinh tế và đô thị hóa ở ĐôngNam Bộ, điều này dẫn đến tình hình ô nhiễm không khí, đặc biệt là nồng độ NO2 trong không khícũng tăng lên. Trong nghiên cứu này, nền tảng Google Earth Engine đã được sử dụng để thu thập dữliệu về nồng độ NO2 vào các tháng trong năm 2019 và 2023 cho tỉnh Đồng Nai. Dựa vào phân tíchnồng độ NO2 phân bố theo thời gian và không gian cho thấy NO2 phân tán phụ thuộc vào sự thay đổitheo thời gian và tình hình phát triển đô thị. Qua phân tích diễn biến nồng độ NO2 của các thángtrong hai năm 2019 và 2023 cho thấy, nồng độ này tăng giảm không đồng đều, biến thiên thay đổikhông theo một chu kỳ nào. Nhìn chung, NO2 có tỷ lệ chênh lệch nồng độ cao nhất và thấp nhất giữacác tháng xấp xỉ 1.75 lần. Dựa vào phân tích diễn biến nồng độ NO2 theo không gian, chỉ số NO2 caonhất ở thành phố Biên Hòa và thấp nhất là huyện Tân Phú. Nồng độ trung bình biến thiên rõ rệt theokhu vực cao và thấp với mức độ chênh lệch là 2,87 lần. Từ kết quả thống kê giá trị NO 2 trung bìnhtheo từng đơn vị sử dụng đất, có thể nhận thấy rằng nồng độ NO2 trong không khí tại các vị trí đấtđô thị có giá trị cao nhất, cụ thể năm 2019 là 12,4 và năm 2023 là 13,3. Qua đó, có thể kết luận rằngphát triển đô thị có ảnh hưởng đến việc phát sinh và phân tán NO2 trong không khí. Từ khóa: Đồng Nai, Google Earth Engine, NO2, phát triển đô thị.1. ĐẶT VẤN ĐỀ Đồng Nai nằm ở vị trí trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Tỉnh cũng là địaphương có nền công nghiệp phát triển. Tính đến hết năm 2023, tỷ lệ đô thị hóa trên địa bàn Đồng Naiđạt hơn 45%. Hiện tại, Đồng Nai có tổng số 11 đô thị, trong đó 1 đô thị loại I, 1 đô thị loại III, 2 đôthị loại IV và 7 đô thị loại V. Trong các đô thị, có 2 thành phố, còn lại là các thị trấn (Tỉnh ủy ĐồngNai, 2023). Hiện nay, với hàng loạt dự án hạ tầng lớn đã và đang được triển khai xây dựng trên địabàn tỉnh, tốc độ đô thị hóa trên địa bàn tỉnh được dự báo sẽ còn diễn ra nhanh hơn. Đến năm 2030,trên địa bàn tỉnh sẽ phát triển thêm 6 đô thị mới để nâng tổng số các đô thị trên địa bàn tỉnh đạt 17 đôthị (Tỉnh ủy Đồng Nai, 2023). Điều này tạo ra áp lực ngày càng lớn liên quan đến ảnh hưởng của sựphát triển đô thị đến môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí. Đặc biệt Nitrogen Dioxide (NO2) làmột trong những chất chính gây ra ô nhiễm không khí từ nguồn gốc chủ yếu là do con người trongquá trình đô thị hóa, phương tiện giao thông, các nhà máy xí nghiệp, khu công nghiệp (Đỗ Thị PhươngThảo và cs, 2022). NO2 cũng là một trong những khí nhà kính chủ yếu đóng góp vào quá trình giatăng nhiệt độ không khí và tạo thành mưa axit gây hại đến các hệ sinh thái nhạy cảm. Trong những năm gần đây, việc ứng dụng viễn thám và hệ thông tin địa lý trong quản lý tàinguyên, giám sát môi trường là một hướng mới. Ở Việt Nam, mới chỉ có một số ít nghiên cứu ứngdụng dữ liệu viễn thám Sentinel-5P TROPOMI trên nền tảng GEE trong theo dõi, giám sát chất lượngkhông khí (Nguyễn Thị Bích Ngọc, 2023). Nhìn chung, hầu hết các nghiên cứu này đều khẳng địnhtính hiệu quả của dữ liệu viễn thám Sentinel-5P Tropomi trên nền tảng GEE trong việc theo dõi, đánhgiá tình trạng ô nhiễm không khí thông qua kết quả đánh giá sự tương quan với dữ liệu quan trắc 373không khí mặt đất hoặc với các trạm quan trắc không khí toàn cầu (Lưu Thị Diệu Chinh và cs, 2023).Tuy nhiên, việc đánh giá và xác định nguyên nhân phát thải, việc so sánh với các tiêu chuẩn kỹ thuậtquốc gia còn chưa được quan tâm nhiều trong các nghiên cứu này. Bên cạnh đó, có những nghiên cứuđánh giá mức độ ô nhiễm không khí trong phạm vi khá nhỏ, khó có thể khẳng định hết hiệu quả củacông nghệ này. Trong khi đó, số lượng các trạm quan trắc không khí trên địa bàn tỉnh Đồng Naikhông nhiều, phạm vi đánh giá khó bao quát hết toàn tỉnh. Đồng thời tại tỉnh chưa có nhiều nghiêncứu về không khí từ các nền tảng GIS, viễn thám hay GEE. Chính vì vậy, nghiên cứu “Đánh giá ảnhhưởng của phát triển đô thị đến ô nhiễm không khí tại tỉnh Đồng Nai sử dụng công nghệ GoogleEarth Engine” được thực hiện để giải quyết những yêu cầu thiết thực trên. Nghiên cứu này nhằmmục tiêu ứng dụng dữ liệu viễn thám Sentinel-5P Tropomi trên nền tảng GEE trong giám sát tìnhhình phát triển đô thị và đánh giá mức độ ô nhiễm khí thải NO2 tron ...