Đánh giá hiện trạng và một số giải pháp kỹ thuật để phát triển nấm hương đặc sản tại tỉnh Bắc Kạn

Kết quả điều tra đánh giá hiện trạng nguồn gien Nấm Hương rừng tại tỉnh Bắc Kạn cho thấy: Nấm Hương rừng sinh trưởng, phát triển và phân bố ở những khu rừng có nhiều cây Sau Sau, Sồi, Dẻ... Người dân địa phương thường khai thác Nấm Hương từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau với sản lượng khoảng 15,3 kg/hộ/năm và bán tại các chợ địa phương với giá dao động từ 120-180.000 đồng/kg. Một số hộ nuôi trồng Nấm Hương trên giá thể là cây Sau Sau với quy mô từ 13 – 18 m3gỗ/năm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá hiện trạng và một số giải pháp kỹ thuật để phát triển nấm hương đặc sản tại tỉnh Bắc Kạn Lê Sỹ Lợi và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 123(09): 147 - 152 ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP KỸ THUẬT ĐỂ PHÁT TRIỂN NẤM HƯƠNG ĐẶC SẢN TẠI TỈNH BẮC KẠN Lê Sỹ Lợi*, Nguyễn Mạnh Tuấn, Phạm Thị Phương Lan Viện Khoa học Sự sống – Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên TÓM TẮT Kết quả điều tra đánh giá hiện trạng nguồn gien Nấm Hương rừng tại tỉnh Bắc Kạn cho thấy: Nấm Hương rừng sinh trưởng, phát triển và phân bố ở những khu rừng có nhiều cây Sau Sau, Sồi, Dẻ... Người dân địa phương thường khai thác Nấm Hương từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau với sản lượng khoảng 15,3 kg/hộ/năm và bán tại các chợ địa phương với giá dao động từ 120-180.000 đồng/kg. Một số hộ nuôi trồng Nấm Hương trên giá thể là cây Sau Sau với quy mô từ 13 – 18 m3gỗ/năm. Năng suất đạt 80-180 kg nấm tươi/năm/hộ. Thời gian thu hoạch nấm từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau. Kết quả theo dõi mô hình thí nghiệm sản xuất Nấm Hương trên thân gỗ tại tỉnh Bắc Kạn cho thấy: Vào giống ngay sau khi chặt cây, xuất hiện quả thể sớm hơn 17 – 25 ngày so với công thức vào giống sau khi chặt cây 5 – 10 ngày. Chiều dài cuống Nấm Hương dao động từ 4,7 – 5,0 cm. Cuống nấm có đường kính từ 0,42 – 0,50 cm. Đường kính mũ nấm dao động từ 2,4 – 2,7 cm. Năng suất Nấm Hương tươi sau thu hoạch 3 lần dao động từ 29,5 đến 37,0 kg/công thức. Lợi nhuận thu được dao động từ 866.000 đến 1.241.000 đ/m3. Từ khóa: Bắc Kạn; cây Sau Sau, Nấm Hương; quả thể; thân gỗ; ĐẶT VẤN ĐỀ* Nấm Hương (Đông cô, Hương cô, Shiitake) có tên khoa học là Lentiluna edodes. Nấm Hương có giá trị dinh dưỡng cao, sử dụng Nấm Hương làm rau như một loại thực phấm cao cấp cung cấp vitamin (như vitamin B1,B2, vitamin pp, vitamin D2...) chất khoáng (Fe, Mn, K, Ca, Mg, Cd, Cu, p và Zn) cho cơ thể con người[1]; [2]; [5]. Bắc Kạn là một tỉnh miền núi vùng Đông Bắc Việt Nam với tài nguyên rừng khá đa dạng, phong phú, còn nhiều loài động vật, thực vật quý hiếm, có giá trị trong đó có Nấm Hương rừng đặc sản. Bắc Kạn có khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ trung bình hàng năm từ 20 - 220C, thích hợp cho nhiều lại nấm sinh trưởng và phát triển[6]. Nhằm phát huy thế mạnh sẵn có của địa phương, tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, nhiệm vụ nghiên cứu, nuôi trồng Nấm Hương là một vấn đề cần được quan tâm. NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Nội dung nghiên cứu * Điều tra đánh giá thực trạng Nấm Hương rừng ở tỉnh Bắc Kạn. * Tel: 0912 551516, Email: lesyloi@yahoo.com - Thuận lợi, khó khăn trong khai thác nguồn Nấm Hương đặc sản. - Xác định những khó khăn và đưa ra các giải pháp nhằm phát triển nguồn lợi Nấm Hương đặc sản và nâng cao thu nhập cho người dân. * Thử nghiệm trồng giống Nấm Hương trên giá thể thân gỗ. - Theo dõi chỉ tiêu sinh trưởng phát triển, năng suất Nấm Hương. Phương pháp nghiên cứu -Điều tra đánh giá thực trạng khai thác và sử dụngNấm Hương bằng phương pháp đánh giá nông thôn có sự tham gia (PRA). Thu thập dữ liệu thứ cấp và phỏng vấn 90 hộ nông dân tại 2 huyện Ngân Sơn và huyện Ba Bể-tỉnh Bắc Kạn. - Thử nghiệm sản xuất Nấm Hương được bố trí tại hộ nông dân thuộc xã Vân Tùng-huyện Ngân Sơn-tỉnh Bắc Kạn. Thí nghiệm gồm 3 công thức được bố trí theo kiểu khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh (RCBD), 3 lần nhắc lại, mỗi ô thí nghiệm bố trí 1 m3 gỗ Sau Sau có đường kính 18 - 25 cm, dài 1,2 -1,3 m. Công thức 1 - Vào giống ngay sau khi chặt cây; Công thức 2 - Vào giống sau khi chặt cây 5 ngày; Công thức 3 - Vào giống sau khi chặt cây 10 ngày; 147 Lê Sỹ Lợi và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 123(09): 147 - 152 Số liệu thu thập được qua điều tra và nghiên cứu được tổng hợp và tính toán trên Microsoft Excel và xử lý thống kê trên phần mềm SAS 5.0. kg nấm tươi/hộ/năm, chủ yếu được sử dụng để phơi khô và bán (97%), chỉ sử dụng 3%, người dân coi Nấm Hương là loại thực phẩm đắt đỏ và xa xỉ. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN Khu vực phân bố Nấm Hương rừng tại huyện Ngân Sơn và huyện Ba Bể tập trung ở những khu còn tồn tại nhiều loại cây là giá thể phù hợp đối với Nấm Hương như: Sau Sau, Sồi, Dẻ. Đánh giá hiện trạng vùng nghiên cứu. Điều tra thực trạng khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên rừng cho thấy, các nguồn tài nguyên rừng chủ yếu của các địa phương được thể hiện qua bảng 1. Nấm Hương tươi thu hái được sơ chế bằng cách phơi khô và tiêu thụ chủ yếu ngay tại địa phương với hình thức bán lẻ hàng ngày tại các chợ trong huyện, thị trấn với giá bán từ 120180.000 đ/kg khô. Mộc nhĩ và một số loại nấm khác thường được sử dụng trong gia đình với lượng từ 0,1 – 1,3 kg/hộ/năm. Đời sống của người dân tại địa phương còn gặp nhiều khó khăn vì thế họ vẫn phải dựa vào các nguồn tài nguyên thiên nhiên để sinh sống như vào rừng lấy củi để sử dụng và để bán, tuy nhiên 100% hộ dân được hỏi đều cho rằng các nguồn tài nguyên trên đã cạn kiệt và còn rất ít, do vậy sản lượng thu được không lớn. Đối với nấm các loại, chủ yếu là Nấm Hương được người dân khai thác ...