Đánh giá kết quả sử dụng vốn FDI tại Việt Nam giai đoạn 2010-2017 trên khía cạnh kinh tế

Bài viết vận dụng một số chỉ tiêu đánh giá kết quả kinh tế trong việc sử dụng vốn FDI để tính toán, đánh giá kết quả kinh tế trong việc sử dụng vốn FDI của Việt Nam giai đoạn 2010-2017 nhằm làm sáng tỏ vai trò của vốn FDI đối với Việt Nam trên khía cạnh về kinh tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá kết quả sử dụng vốn FDI tại Việt Nam giai đoạn 2010-2017 trên khía cạnh kinh tế CHÀO MỪNG NGÀY THÀNH LẬP TRƯỜNG 01/04/2019 KINH TẾ - XÃ HỘI ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ SỬ DỤNG VỐN FDI TẠI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2010- 2017 TRÊN KHÍA CẠNH KINH TẾ EVALUATING THE ECONOMIC RESULTS OF USING FDI IN VIETNAM DURING THE PERIOD OF 2010-2017 NGUYỄN THỊ THU HƯƠNG Khoa Kinh tế, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam Email liên hệ: thuhuongnt0310@gmail.com Tóm tắt Trong những năm qua lượng vốn FDI vào Việt Nam liên tục tăng. Bên cạnh việc sử dụng phương pháp nghiên cứu thống kê, tổng hợp, bài viết vận dụng một số chỉ tiêu đánh giá kết quả kinh tế trong việc sử dụng vốn FDI để tính toán, đánh giá kết quả kinh tế trong việc sử dụng vốn FDI của Việt Nam giai đoạn 2010-2017 nhằm làm sáng tỏ vai trò của vốn FDI đối với Việt Nam trên khía cạnh về kinh tế. Từ khóa: FDI, kết quả sử dụng vốn, Việt Nam. Abstract During recent years, FDI of Vietnam has increasingly grown. The article uses not only statistical research methodology but also a number of indicators to calculate and evaluate the economic results of using FDI in Vietnam from 2010 to 2017. Basing on these analysises, the article reveals the influence of FDI upon Vietnam economic. Keywords: FDI, the sing of using capital, Vietnam. 1. Đặt vấn đề Theo Cục Đầu tư nước ngoài- Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong những năm qua, lượng vốn FDI vào Việt Nam liên tục tăng. Tính đến hết tháng 8/2018, Việt Nam có trên 2.6000 dự án FDI còn hiệu lực, khoảng 334 tỷ USD vốn đăng ký và tổng vốn thực hiện khoảng 184 tỷ USD. Đối với Việt Nam thì việc thu hút vốn FDI đã mang lại những lợi ích đáng kể cho nền kinh tế như: góp phần hình thành và phát triển các khu công nghiệp, khu chế xuất; cung cấp việc làm cho người lao động; mở rộng cơ cấu hàng hóa và cơ cấu thị trường; mở rộng quan hệ đối ngoại,… Tuy nhiên, việc sử dụng nguồn vốn FDI đã thực sự kết quả hay chưa vẫn còn là một vấn đề được nhiều người tranh cãi. Tại Việt Nam cũng đã có nhiều nghiên cứu về FDI. Tiêu biểu như, nghiên cứu “Mối quan hệ giữa đầu tư trực tiếp nước ngoài, đầu tư trong nước và tăng trưởng kinh tế” được thực hiện bởi hai tác giả Nguyễn Thị Liên Hoa và Lê Nguyễn Quỳnh Phương vào năm 2014 đã đưa ra kết luận cho giai đoạn 1988-2012, đó là trong ngắn hạn việc sử dụng vốn FDI có vai trò thúc đẩy đầu tư trong nước và tăng trưởng GDP tại Việt Nam; tương tự, nghiên cứu “Tác động của FDI tới tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam” do Nguyễn Thị Tuệ Anh và các cộng sự thực hiện năm 2006 đã sử dụng mô hình để đánh giá tác động của FDI tới tăng trưởng kinh tế Việt Nam và rút ra kết luận là FDI có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam; hay nghiên cứu “Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đến nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh hội nhập” do Phạm Văn Hùng và Lê Trọng Nghĩa thực hiện năm 2016 bằng phương pháp định tính đã chỉ ra rằng việc thu hút FDI vừa có tác động tích cực, vừa có tác động tiêu cực đến nền kinh tế của Việt Nam. Tuy nhiên, chưa có một nghiên cứu nào nghiên cứu kết quả sử dụng vốn FDI thông qua việc vận dụng một hệ thống các chỉ tiêu cụ thể. Ngô Doãn Vịnh và các cộng sự (2012) đã đưa ra một hệ thống các chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả kinh tế của việc sử dụng FDI, bao gồm: chỉ tiêu về năng suất lao động, đóng góp của khu vực FDI vào GDP, nộp ngân sách/vốn đầu tư, hiệu suất sử dụng vốn, hiệu suất sử dụng đất của khu vực FDI, hiệu suất sử dụng điện năng của khu vực FDI. Nguyễn Bạch Nguyệt và Từ Quang Phương (2007) đưa ra các chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả kinh tế của hoạt động đầu tư của toàn bộ nền kinh tế nói chung, bao gồm: mức tăng của giá trị sản xuất so với vốn đầu tư thực hiện, mức tăng GDP so với vốn đầu tư thực hiện, mức đóng góp cho ngân sách nhà nước, mức tăng kim ngạch xuất khẩu, mức tăng thu ngoại tệ. Vũ Chí Lộc (2012) cũng sử dụng một số chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả kinh tế của dự án FDI như: đóng góp của khu vực FDI vào GDP, nộp ngân sách/vốn đầu tư, chỉ tiêu nhân tố tổng hợp, đóng góp vào xuất/nhập khẩu. Trên cơ sở các số liệu thu thập được, bài báo sử dụng các chỉ tiêu: Mức độ đóng góp của khu vực FDI vào tổng thu nhập quốc nội, đóng góp của khu 86 Tạp chí Khoa học Công nghệ Hàng hải Số 58 - 04/2019 CHÀO MỪNG NGÀY THÀNH LẬP TRƯỜNG 01/04/2019 vực FDI vào ngân sách nhà nước, chỉ số NNSNN/Vốn đầu tư khu vực FDI và đóng góp của khu vực FDI vào xuất khẩu để làm sáng tỏ vai trò của vốn FDI đối với Việt Nam trên khía cạnh về kinh tế. 2. Kết quả kinh tế của việc sử dụng vốn FDI tại Việt Nam Bổ sung nguồn vốn cho nền kinh tế Nguồn vốn FDI là một trong những nguồn bổ sung vốn quan trọng cho nền kinh tế, cụ thể như sau: Bảng 1. Vốn đầu tư của cả nước phân theo khu vực kinh tế kinh tế [6] Kinh tế nhà nước Kinh tế ngoài nhà Khu vực FDI (%) nước (%) (%) 2010 38,1 36,1 25,8 2011 37,0 38,5 24,5 2012 40,3 38,1 21,6 2013 40,4 37,7 21,9 2014 39,9 38,4 21,7 2015 38,0 38,7 23,3 2016 37,5 38,9 23,6 2017 35,7 40,6 23,7 Tính đến hết tháng 8/2018, Việt Nam có trên 26.000 dự án FDI còn hiệu lực, với khoảng 334 tỷ USD vốn đăng ký và tổng vốn thực hiện khoảng 184 tỷ USD. Đây là một nguồn cung cấp vốn đáng kể cho phát triển kinh tế Việt Nam. Bảng số liệu trên cho thấy trong suốt giai đoạn nghiên cứu từ năm 2010 đến năm 2017 mặc dù tỷ trọng vốn của khu vực FDI/vốn đầu tư toàn xã hội có sự biến động không đều qua các năm nhưng nhìn chung không có năm nào dưới 21%. Điều này một lần nữa khẳng định vai trò của FDI trong việc cung cấp vốn cho nền kinh tế. Cơ cấu vốn FDI vào Việt Nam Năm Công nghiệp 10% Sản xuất điện, khí đốt, điều hòa không khí Xây dựng 17% Vận tải Dịch vụ lưu trú, ăn uống 4% 58% Bất động sản 1% 3% 7% Khác Hình 1. Vốn FDI vào Việt Nam lũy kế theo ngành kinh tế đến hết ngày 31/12/2017 [6] Theo Tổng cục Thống kê (2018), tính đến hết năm 2017 đã có hơn 182 tỷ USD vốn FDI đầu tư vào hầu hết các ngành nghề, lĩnh vực của Việt Nam, trong đó ngành công nghiệp là ngành thu hút được nhiều vốn nhất, chiếm 58% tổng số vốn đầu tư, tiếp theo đó là các ngành kinh doa ...