ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA Ô NHIỄM DẦU ĐỐI VỚI CÁC HỆ SINH THÁI BIỂN VIỆT NAM

Theo kết quả nghiên cứu, khi sự cố ô nhiễm dầu xảy ra, các HST đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng và thể hiện rõ nét nhất là HST rừng ngập mặn, cỏ biển, vùng triều bãi cát, đầm phá và các rạn san hô. Ô nhiễm dầu đã làm giảm sức chống đỡ, tính linh hoạt và khả năng khôi phục của các HST từ tác động của các tai biến. Cụ thể, các tác động tiêu cực của ô nhiễm dầu đến các HST được hiểu theo 3 cấp độ: suy thoái, tổn thương và mất HST. Năm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA Ô NHIỄM DẦU ĐỐI VỚI CÁC HỆ SINH THÁI BIỂN VIỆT NAM ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA Ô NHIỄM DẦU ĐỐI VỚI CÁC HỆ SINH THÁI BIỂN VIỆT NAM TS. ĐỖ CÔNG THUNG; TS. TRẦN ĐỨC THẠNH THS. NGUYỄN THỊ MINH HUYỀN VIỆN TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG BIỂN, VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM Từ đầu tháng 2 đến cuối tháng 4/2007, tại 20 tỉnh, thành phố ven biển ở nước ta xảy ra hiện tượng dầu thô trôi dạt vào bờ. Tổng lượng dầu thu gom là 2.071,3 tấn, trong đó đã xử lý được 1.904,8 tấn. Dầu thô đã xuất hiện dọc bờ biển từ Hà Tĩnh đến Cà Mau và tại các đảo như Cù Lao Chàm, Côn Đảo, Bạch Long Vỹ... Quy mô của đợt ô nhiễm dầu là rất lớn và kéo dài, tác động nghiêm trọng tới sự phát triển bền vững của đất nước. Đặc biệt, ngành thủy sản và du lịch đã bị thiệt hại nặng nề do ô nhiễm dầu. Ô nhiễm dầu đã ảnh hưởng trực tiếp đến các hệ sinh thái (HST) biển theo cấp độ suy thoái, tổn thương và có thể làm mất HST. Có thể thấy rõ, sự phát triển bền vững của kinh tế biển phải đồng hành với sự ổn định của các HST. Mỗi HST là một mắt xích không thể thay thế trong chuỗi phát triển ổn định. Vì vậy, việc đánh giá tác động của ô nhiễm dầu đến các HST biển nhằm đề xuất các biện pháp phòng ngừa hiệu quả là vấn đề cấp bách cần đặt ra. 1. Tác động ô nhiễm dầu đến các HST biển Tổng quan về các HST biển Việt Nam Nằm phía Đông bán đảo Đông Dương, Việt Nam có diện tích đất liền khoảng 330.000 km2 với dải bờ biển kéo dài trên 3.260 km. Vùng biển nước ta có tên gọi biển Đông. Biển Đông là một biển lớn (đứng thứ 2 trên thế giới sau biển San Hô ở phía Đông nước Ôxtrâylia) với diện tích 3,4 triệu km2 và có 9 quốc gia tiếp giáp gồm: Việt Nam, Trung Quốc, Philipin, Malaixia, Brunây, Inđônêxia, Thái Lan, Campuchia, Singapo. Kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học cho biết, trong vùng biển ở nước ta đã phát hiện được 12.000 loài sinh vật cư trú trong hơn 20 kiểu HST điển hình như rừng ngập mặn, thảm cỏ biển, vùng triều cửa sông, đảo, rạn san hô, đáy mềm, đầm phá và các tùng, áng... Trong đó, có trên 2.038 loài cá, 6.000 loài động vật đáy, 635 loài rong biển, 43 loài chim, trên 40 loài thú và bò sát biển và hàng ngàn loài động thực vật phù du khác đã tạo ra các quần xã sinh vật đặc biệt phong phú. Theo tính toán của các nhà hải dương học, biển Việt Nam có trữ lượng khoảng 3 - 4 triệu tấn cá, khả năng khai thác là 1,5 - 2,0 triệu tấn, mực 30.000 - 40.000 tấn, tôm biển 50.000 - 60.000 tấn, thân mềm phải đạt đến hàng triệu tấn. Với nguồn lợi này sẽ giúp cho ngành thủy sản nước ta ngày càng phát triển. Tác động của ô nhiễm dầu đến các HST Theo kết quả nghiên cứu, khi sự cố ô nhiễm dầu xảy ra, các HST đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng và thể hiện rõ nét nhất là HST rừng ngập mặn, cỏ biển, vùng triều bãi cát, đầm phá và các rạn san hô. Ô nhiễm dầu đã làm giảm sức chống đỡ, tính linh hoạt và khả năng khôi phục của các HST từ tác động của các tai biến. Cụ thể, các tác động tiêu cực của ô nhiễm dầu đến các HST được hiểu theo 3 cấp độ: suy thoái, tổn thương và mất HST. Năm 1989, tàu Leela mang quốc tịch Ship bị đắm tại cảng Quy Nhơn đã gây ra những thiệt hại hết sức to lớn cho khu vực này. Kết quả thu thập mẫu sinh vật tại 36 trạm khảo sát thuộc hai vịnh Quy Nhơn và Lăng Mai cho thấy, ô nhiễm dầu đã làm số lượng loài tảo chỉ còn 1.000 - 10.000 tế bào/m3, động vật phù du còn khoảng vài trăm cá thể/m3. Cả hai nhóm này mật độ đều bị giảm từ 100 - 1.000 lần so với điều kiện bình thường. Nhóm sinh vật bám bị chết tức thời ở mức 30,7% đối với các con trưởng thành và 83% ở cá thể non. Các loài tôm sú, tôm rảo ở đầm nuôi đều bị chết ở dạng đầu bị đen, vỏ mềm nhũn. Cá trong đầm chết pha trộn mùi dầu, không thể sử dụng được. Ngoài ra, dầu còn bám trên các cây sú vẹt với hàm lượng dầu trung bình từ 4,0 - 9,2 mg/cm2 và trên thân cây 5,3 - 22,6 mg/cm2. Theo kết quả khảo sát, còn xác định được hiện tượng lắng đọ ...