Đánh giá tín nhiệm nợ: Tin hay không tin?

Các tổ chức đánh giá tín nhiệm như Fitch, Moody’s và Standard&Poor’s không phải lúc nào cũng được cho là đúng. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings ngày 29/7 đã cắt giảm một bậc điểm tín nhiệm nợ quốc gia của Việt Nam từ hạng BB- xuống B+. Về lý thuyết, thông tin này được xem là có thể gây ra những tác động bất lợi tới khả năng huy động vốn của Chính phủ Việt Nam từ thị trường trái phiếu. Trên thực tế, trong mấy tháng gần đây khi khủng hoảng nợ công tấn công...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá tín nhiệm nợ: Tin hay không tin? Đánh giá tín nhiệm nợ: Tin hay không tin? Các tổ chức đánh giá tín nhiệm như Fitch, Moody’s và Standard&Poor’s không phải lúc nào cũng được cho là đúng. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings ngày 29/7 đã cắt giảm một bậc điểm tín nhiệm nợ quốc gia của Việt Nam từ hạng BB- xuống B+. Về lý thuyết, thông tin này được xem là có thể gây ra những tác động bất lợi tới khả năng huy động vốn của Chính phủ Việt Nam từ thị trường trái phiếu. Trên thực tế, trong mấy tháng gần đây khi khủng hoảng nợ công tấn công vào khu vực châu Âu, mỗi khi một quốc gia nào đó trong khối Eurozone bị đánh tụt điểm tín nhiệm nợ, thị trường tài chính lại chao đảo, và lợi suất trái phiếu của quốc gia bị giảm điểm tín nhiệm lại tăng mạnh. Mấy tháng qua, một số quốc gia nặng nợ và có thâm hụt ngân sách cao của khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) như Hy Lạp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Ireland… đã lần lượt bị ba tổ chức định mức tín nhiệm hàng đầu là Fitch Ratings, Moody’s Investors Services và Standard&Poor’s cắt giảm điểm tín nhiệm. Định mức tín nhiệm nợ là gì? Theo định nghĩa trên bách khoa toàn thư trực tuyến Wikipedia, định mức tín nhiệm (credit rating) là điểm đánh giá mức độ xứng đáng được vay vốn của một cá nhân, doanh nghiệp, và cao hơn là một quốc gia. Đây cũng là cơ sở để đánh giá khả năng trả nợ của cá nhân, doanh nghiệp hay quốc gia đi vay nợ. Định mức tín nhiệm nợ được tính toán dựa trên lịch sử về tài chính, cộng thêm các tài sản và tình hình nợ nần hiện tại của đối tượng được đánh giá. Đối với quốc gia, định mức tín nhiệm nợ được dựa trên các yếu tố như triển vọng tăng trưởng, chính sách vĩ mô, thâm hụt ngân sách, nợ công, thâm hụt cán cân vãng lai, sức khỏe hệ thống ngân hàng… Dựa trên định mức tín nhiệm nợ, các chủ nợ hoặc nhà đầu tư có thể đánh giá được mức độ rủi ro khi cho vay hoặc mua nợ của các nhân hay tổ chức phát hành. Một quốc gia có điểm tín nhiệm nợ càng cao thì càng có khả năng phát hành trái phiếu với lãi suất thấp, và ngược lại. Mỹ hiện là nước có điểm tín nhiệm nợ cao nhất, trái phiếu của nước này được cho điểm ở mức AAA. Hôm 15/6 vừa qua, quốc gia khủng hoảng nợ Hy Lạp đã bị Moody’s cắt giảm 4 bậc điểm tín nhiệm nợ xuống Ba1 từ A3, khiến Hy Lạp trở thành quốc gia Eurozone đầu tiên có trái phiếu bị đánh giá là dưới hạng đầu tư (investment grade). Lợi suất trái phiếu (lợi tức/thị giá trái phiếu) do Athens phát hành đã tăng lên mức kỷ lục vì động thái này của Moody’s. Tổ chức đánh giá tín nhiệm nợ (credit rating agency) là một công ty đưa ra định mức tín nhiệm nợ đối với các các nhân hoặc nợ của tổ chức, quốc gia phát hành. Về bản chất, đây là những công ty dịch vụ tài chính cung cấp các phân tích về rủi ro, đánh giá về khả năng trả nợ của các con nợ, qua đó phục vụ cho lợi ích các nhà đầu tư và thậm chí cả đơn vị phát hành. Trên thế giới, hiện có 3 tổ chức đánh giá tín nhiệm lớn là Fitch Ratings, Moody’s Investors Services và Standard&Poor’s, đều có trụ sở đặt tại New York, Mỹ. Cách đánh giá của ba tổ chức này nhìn chung giống nhau và họ chỉ khác nhau về ký hiệu điểm số. Chẳng hạn, Fitch và Standard&Poor’s sử dụng các ký hiệu điểm điểm từ AAA, AA+, AA, AA-, A+, A, A-, BBB+, BBB, BBB-… còn Moody’s sử dụng các ký hiệu điểm Aaa, Aa1, Aa2, Aa3, A1, A2, A3, Baa1, Baa2, Baa3, Ba1, Ba2, Ba3… Trong đó, các hạng điểm từ AAA đến BBB- và từ Aaa đến Baa3 là hạng đầu tư, được tổ chức đánh giá tín nhiệm nợ khuyến nghị nên rót vốn. Trái phiếu do các quốc gia có điểm tín nhiệm ở các mức này thường được đánh giá là an toàn và có sức hút lớn hơn đối với nợ của các nước có điểm tín nhiệm thấp hơn. Hạng mức tín nhiệm B+ mà Fitch dành cho nợ ngoại tệ dài hạn của Việt Nam hiện thấp hơn bốn bậc so với hạng đầu tư. Xếp hạng của Moody’s và Standard&Poor’s dành cho Việt Nam cũng không nằm trong hạng đầu tư, hiện tại lần lượt là các mức Ba3 và BB. Đi kèm với hạng mức tín nhiệm luôn là triển vọng (outlook) của hạng mức đó. Nếu triển vọng là tích cực (positive) thì quốc gia phát hành có khả năng được nâng hạng tín nhiệm trong tương lai, nếu là ổn định (stable) thì định mức tín nhiệm hiện tại có khả năng được duy trì, còn nếu là tiêu cực (negative) thì quốc gia phát hành đang có nguy cơ bị giảm điểm tín nhiệm. Vào thời điểm hiện tại, triển vọng của xếp hạng B+ mà Fitch dành cho Việt Nam là ổn định, của mức Ba3 mà Moody’s dành cho Việt Nam là tiêu cực, của mức BB mà Standard&Poor’s dành cho Việt Nam cũng là tiêu cực. “Ma cà rồng” Một câu hỏi nữa đặt ra lúc này: liệu các tổ chức tín nhiệm và đánh giá của họ có thực sự đáng tin cậy? Trước đây, Standard&Poor’s, Moody’s và Fitch vẫn luôn được xem là những “tòa tháp ngà” của Phố Wall, đánh giá của các tổ chức này vẫn được giới đầu tư xem là những thông tin xác đáng. Tuy nhiên, kể từ sau khi khủng hoảng tài chính 2007-2009 nổ ra, nhiều ý kiến đã thể hiện thái độ nghi ngờ sâu sắc đối với đánh giá của các tổ chức đánh giá tín nhiệm, ít nhất là ở góc độ đ ...