[Danh Nhân Việt Nam] Tiểu Sử Phan Đình Phùng phần 10
Số trang: 8
Loại file: pdf
Dung lượng: 160.48 KB
Lượt xem: 12
Lượt tải: 0
Xem trước 2 trang đầu tiên của tài liệu này:
Thông tin tài liệu:
Khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng lãnh đạo là cuộc khởi nghĩa có quy mô lớn nhất và kéo dài nhất trong phong trào Cần Vương cuối thế kỷ 19. Cuộc khởi nghĩa đã phát huy được tinh thần đoàn kết, sự ủng hộ của người dân ở miền xuôi lẫn miền ngược, cả về sức lực lẫn của cải vật chất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
[Danh Nhân Việt Nam] Tiểu Sử Phan Đình Phùng phần 10 Th÷ ch◊ c‹ nıËc l° tœnh Ω∆n thıÏng süch cða 36 k∆ l° hÁn. V÷ s˙ th∆ b∞t buÊc ph®i v∫y. Phan b°n ΩŸnh vËi tıËng sÿ : — Ban Ω∑u quµn ta cÔng ΩıÈng g∂p nıËc, Ω‹ng Ω„n Í vÔng nÓi n°y ch◊ t≠m ΩÎ nh∂t thÈi m° th·i, ta Ω¨ n‹i trıËc r±ng Ωµy kh·ng ph®i l° ch c‹ thà trÓ chµn trıÈng c¯u cho ta. H„ng phÓc con s·ng giÓp ta Ωünh th∞ng ΩıÏc mÊt tr∫n nhı h·m nay l° may m∞n quü r„i, Ω˜ng n≈n tıÍng r±ng tr∫n th∞ng n°y tˆc l° c‹ thà lıu l≠i Í Ωµy y≈n ‰n ΩıÏc. Ch◊ nÊi chiÀu nay hay l° ng°y mai, ΩŸch quµn kæo Ω≠i ΩÊi binh m¨ tËi büo thÔ quy∆t chi∆n vËi ta, th÷ ta l°m sao ? Cüi diŒu k∆ “Sa nang ðng thðy” mËi r„i ch◊ dÔng ΩıÏc mÊt l∑n l° h∆t, kh·ng ai Ωà cho m÷nh dÔng ΩıÏc tËi l∑n thˆ hai. Lo Ωünh Ω¨ kh‹, m° lo Øn c›n kh‹ hÁn. Th∫t kh‰ l° viŒc lıÁng th˙c bŸ ngh¬t, kh·ng sao chuyÃn v∫n ti∆p t∆ nhı m∂y nØm trıËc. Vœ dÚ quµn Phüp l≠i kh·ng c∑n Ωünh ta, ch◊ vµy b‡c trüi nÓi n°y ΩÊ mıÈi ng°y lu·n, cÒng Ωð l°m cho quµn ta ch∆t Ω‹i nhØn rØng h∆t. BÍi v∫y, ta ph®i quy∆t k∆ lui ch≠y l° hÁn ; m° ph®i lui ch≠y tˆc t‚c mËi ΩıÏc. Ng˜ng l≠i ra düng suy nghÿ mÊt lüt, Phan n‹i ti∆p : — C‹ m∂y nÁi quµn ta c‹ thà lui vÀ Ω‹ng Ω„n, Ωà ta Ω∞n Ωo l˙a ch‡n coi th¯ nÁi n°o ph®i hÁn. — B∏m cÚ, xin cho lui binh l≈n miÀn nÓi Khai TrıËng c‹ ΩıÏc kh·ng ? NguyÕn MÚc hi∆n k∆ nhı v∫y. — Ph®i Ω‹, ˚ ki∆n cða tıËng quµn r∂t hiŒp vËi ˚ ki∆n ta, ta v˜a toan n‹i. Tˆc thÈi cÚ truyÀn lŒnh cho tıËng sÿ s∞p Ω¥t cho kŸp ΩÓng ng‡ th÷ n‰ tr≠i kæo quµn Ωi, kh·ng ΩıÏc tr÷ ho¨n. CÚ d¥n d› tıËng sÿ bfi l≠i h∆t nh˘ng Ω„ v∫t g÷ kÀnh c°ng, v· dÚng ; ngo°i ra khœ giËi, mÂi ngıÈi ch◊ ΩıÏc Ωem theo y phÚc v˜a c∑n dÔng thay Ω‰i. C›n dı œt nhiÀu lıÁng th˙c th÷ sang sËt ra t˜ng bao nhfi, Ω¨y nhfi, mÂi ngıÈi ΩÀu Ωeo tr≈n vai. Th∆ l° ngo°i kh∏u sÓng Ωà ph›ng Ωünh v° tÓi g≠o Ωà ph›ng Ω‹i, quµn sÿ kh·ng ph®i khi≈ng vüc nh˘ng quµn nhu v∫t dÚng n°o khüc, n¥ng nh‡c, rÊn r°ng. Chð ˚ Phan mu‚n cho quµn sÿ nh¬ nh°ng Ωà Ωi cho mau, l≈n d‚c xu‚ng Ωøo cho dÕ, rði khi gi˘a ΩıÈng c‹ g¥p ΩŸch quµn cÒng dà ∏n nÓp hay Ω‚i chi∆n. áÓng ng‡, quµn sÿ l≈n ΩıÈng, nh∞m phœa Khai TrıËng m° Ωi. NÓi Khai TrıËng tÚc g‡i l° nÓi GiØng M°n, dŸch nghÿa t≈n ch˘ ra t≈n n·m. Qua phœa b≈n kia nÓi GiØng M°n l° ΩŸa ph∫n cða dµn MıÈng. Phan liŒu ch˜ng Í nÓi GiØng M°n cÒng kh·ng y≈n thµn ΩıÏc n°o, v® l≠i kh‹ mua lÓa g≠o cho quµn sÿ Øn, th°nh ra l≠i ph®i bfi nÓi GiØng M°n kæo quµn sang nıÁng nüu Í Ω∂t MıÈng. Nghÿa binh lÓc n°y trong lıng c‹ tiÀn, nhıng ch◊ kh‰ c‹ mÊt nÂi l° kh·ng mua ΩıÏc lÓa g≠o m° Øn ; ph∑n bÍi miŒt n°y l° thıÏng du, lÓa g≠o kh·ng ΩıÏc d„i d°o nhı trung chµu, ph∑n bÍi dµn l°ng sÏ lŒnh cða b®o hÊ v° NguyÕn Thµn, d∑u c‹ lÓa g≠o dı d∫t c‹ thà bün ΩıÏc, h‡ cÒng ch≤ng düm bün cho nghÿa binh. Í Ω∂t MıÈng, nghÿa binh ch◊ c‹ thà mua khoai b∞p Ωà Øn tr˜ cÁm. S≥n c‹ b∞p nhiÀu, Phan mua tr˘ mÊt nÁi trong nÓi, trong ˚ mu‚n tœch tr˘ lıÁng th˙c v° dıÎng sˆc quµn sÿ œt lµu, r„i trÍ vÀ chi∆n Ω∂u mÊt phen n˘a. T≠m lünh Í Ω∂t MıÈng c‚t c‹ hai viŒc Ω‹. BÍi v∫y cÚ phüt lŒnh tiÕn v° vi∆t m∫t thı sai ·ng Tün tıÁng quµn vÚ NugyÕn Qu˚nh qua nÓi Qu≠t nh∞m ΩŸa th∆ v° c∂t dinh tr≠i s≥n s°ng, Ωà n˘a nghÿa binh trÍ vÀ. DÔ c‹ trüng chœ nhı v∫y m¥c l›ng, h„i n°y th˙c l˙c cða nghÿa binh suy vi kiŒt quŒ l∞m r„i, kh·ng khüc g÷ ngıÈi Ωau b≠i hai chµn, bŸ v∂p tæ nh°o, n∆u kh·ng c‹ ai nµng ΩÎ th÷ kh‹ bÀ t˙ m÷nh d∫y n‰i. Nhıng Phan vπn bÀn l›ng v˘ng chœ, kh·ng hÀ v÷ nh˘ng n·ng n‰i ch≠y ngıÏc ch≠y xu·i, nhŸn Ω‹i nhŸn khüt, m° sinh ra chün n®n chÓt n°o. Trong nh˘ng cÁn b·n ba c˙c kh‰, c‹ khi Phan vËi tıËng sÿ ng„i bŒt dıËi Ω∂t chuyŒn v¨n vËi nhau. CÚ thıÈng n‹i Ωi n‹i l≠i vÀ chuyŒn nhµn l˙c thi≈n m≠ng v° b°y tfi khœ ti∆t cða Phan á÷nh PhÔng ñ trang 100/100 m÷nh : n∆u qu® l›ng trÈi quy∆t ΩŸnh r„i, kh·ng thà cho ta xoay trÍ l≠i thÈi th∆ ΩıÏc n˘a, th÷ ch◊ c‹ mÊt nıËc l° ch∆t Ωà büo Ωüp cüi Án tri ngÊ phÓ thüc cða vua H°m Nghi v° t∂m l›ng tœn y≈u cða anh em hıÁng qu‚c m° th·i. Ngo°i cüi ch∆t ra, kh·ng c›n c‹ thà l°m cüch g÷ khüc. H„i n°y t÷nh th∆ Ω¨ nguy, m° Phan thıÈng n‹i Ω∆n ti∆ng “ch∆t” ho°i, tıËng sÿ nghi ng≠i v° n‹i nhfi vËi nhau cho l° ΩiÀm gÍ. Kà t˜ lÓc Phan b∞t Ω∑u khÍi binh nØm 1885, Ω∆n h„i n‹i Ωµy l° nØm 1895, trıËc sau 10 nØm, m∂y trØm kiŒn nhi theo tr∫n m≠c b· Ω°o lu·n b≈n m÷nh cÚ, tr˜ ra œt nhiÀu ngıÈi Ω¨ ch∆t Í sa trıÈng, ch∆t v÷ bŒnh ho≠n, c›n l≠i bao nhi≈u vπn ng∫m cay nu‚t Ω∞ng m° theo, mÊt bıËc kh·ng rÈi. CÚ khæo Ω‚i Ω¨i v° hu∂n luyŒn tıËng sÿ, ch≤ng nh˘ng røn ΩÓc h‡ cÒng can Ω®m nhπn n≠i nhı m÷nh m° th·i, l≠i c®m h‹a ΩıÏc tinh th∑n h‡ n˘a. Ai n∂y ΩÀu c‹ chœ m≠nh, gan to, ch≤ng qu®n lıu ly, coi thıÈng tœnh m≠ng. N∆u c‹ thÈi v∫n v° Ωð l˙c lıÏng, th÷ tıËng ∂y, quµn ∂y c‹ thà tung ho°nh chıa bi∆t Ω∆n th∆ n°o, Ωµu c‹ tËi nÂi ph®i lµm v°o c®nh ngÊ cÔng kh‚n m° ch∆t gi˘a r˜ng. Phan v° nghÿa binh sang trÓ tÓc Í Ω∂t MıÈng C· Ta nh±m h„i thüng 8 nØm ∂t mÔi (1895 ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
[Danh Nhân Việt Nam] Tiểu Sử Phan Đình Phùng phần 10 Th÷ ch◊ c‹ nıËc l° tœnh Ω∆n thıÏng süch cða 36 k∆ l° hÁn. V÷ s˙ th∆ b∞t buÊc ph®i v∫y. Phan b°n ΩŸnh vËi tıËng sÿ : — Ban Ω∑u quµn ta cÔng ΩıÈng g∂p nıËc, Ω‹ng Ω„n Í vÔng nÓi n°y ch◊ t≠m ΩÎ nh∂t thÈi m° th·i, ta Ω¨ n‹i trıËc r±ng Ωµy kh·ng ph®i l° ch c‹ thà trÓ chµn trıÈng c¯u cho ta. H„ng phÓc con s·ng giÓp ta Ωünh th∞ng ΩıÏc mÊt tr∫n nhı h·m nay l° may m∞n quü r„i, Ω˜ng n≈n tıÍng r±ng tr∫n th∞ng n°y tˆc l° c‹ thà lıu l≠i Í Ωµy y≈n ‰n ΩıÏc. Ch◊ nÊi chiÀu nay hay l° ng°y mai, ΩŸch quµn kæo Ω≠i ΩÊi binh m¨ tËi büo thÔ quy∆t chi∆n vËi ta, th÷ ta l°m sao ? Cüi diŒu k∆ “Sa nang ðng thðy” mËi r„i ch◊ dÔng ΩıÏc mÊt l∑n l° h∆t, kh·ng ai Ωà cho m÷nh dÔng ΩıÏc tËi l∑n thˆ hai. Lo Ωünh Ω¨ kh‹, m° lo Øn c›n kh‹ hÁn. Th∫t kh‰ l° viŒc lıÁng th˙c bŸ ngh¬t, kh·ng sao chuyÃn v∫n ti∆p t∆ nhı m∂y nØm trıËc. Vœ dÚ quµn Phüp l≠i kh·ng c∑n Ωünh ta, ch◊ vµy b‡c trüi nÓi n°y ΩÊ mıÈi ng°y lu·n, cÒng Ωð l°m cho quµn ta ch∆t Ω‹i nhØn rØng h∆t. BÍi v∫y, ta ph®i quy∆t k∆ lui ch≠y l° hÁn ; m° ph®i lui ch≠y tˆc t‚c mËi ΩıÏc. Ng˜ng l≠i ra düng suy nghÿ mÊt lüt, Phan n‹i ti∆p : — C‹ m∂y nÁi quµn ta c‹ thà lui vÀ Ω‹ng Ω„n, Ωà ta Ω∞n Ωo l˙a ch‡n coi th¯ nÁi n°o ph®i hÁn. — B∏m cÚ, xin cho lui binh l≈n miÀn nÓi Khai TrıËng c‹ ΩıÏc kh·ng ? NguyÕn MÚc hi∆n k∆ nhı v∫y. — Ph®i Ω‹, ˚ ki∆n cða tıËng quµn r∂t hiŒp vËi ˚ ki∆n ta, ta v˜a toan n‹i. Tˆc thÈi cÚ truyÀn lŒnh cho tıËng sÿ s∞p Ω¥t cho kŸp ΩÓng ng‡ th÷ n‰ tr≠i kæo quµn Ωi, kh·ng ΩıÏc tr÷ ho¨n. CÚ d¥n d› tıËng sÿ bfi l≠i h∆t nh˘ng Ω„ v∫t g÷ kÀnh c°ng, v· dÚng ; ngo°i ra khœ giËi, mÂi ngıÈi ch◊ ΩıÏc Ωem theo y phÚc v˜a c∑n dÔng thay Ω‰i. C›n dı œt nhiÀu lıÁng th˙c th÷ sang sËt ra t˜ng bao nhfi, Ω¨y nhfi, mÂi ngıÈi ΩÀu Ωeo tr≈n vai. Th∆ l° ngo°i kh∏u sÓng Ωà ph›ng Ωünh v° tÓi g≠o Ωà ph›ng Ω‹i, quµn sÿ kh·ng ph®i khi≈ng vüc nh˘ng quµn nhu v∫t dÚng n°o khüc, n¥ng nh‡c, rÊn r°ng. Chð ˚ Phan mu‚n cho quµn sÿ nh¬ nh°ng Ωà Ωi cho mau, l≈n d‚c xu‚ng Ωøo cho dÕ, rði khi gi˘a ΩıÈng c‹ g¥p ΩŸch quµn cÒng dà ∏n nÓp hay Ω‚i chi∆n. áÓng ng‡, quµn sÿ l≈n ΩıÈng, nh∞m phœa Khai TrıËng m° Ωi. NÓi Khai TrıËng tÚc g‡i l° nÓi GiØng M°n, dŸch nghÿa t≈n ch˘ ra t≈n n·m. Qua phœa b≈n kia nÓi GiØng M°n l° ΩŸa ph∫n cða dµn MıÈng. Phan liŒu ch˜ng Í nÓi GiØng M°n cÒng kh·ng y≈n thµn ΩıÏc n°o, v® l≠i kh‹ mua lÓa g≠o cho quµn sÿ Øn, th°nh ra l≠i ph®i bfi nÓi GiØng M°n kæo quµn sang nıÁng nüu Í Ω∂t MıÈng. Nghÿa binh lÓc n°y trong lıng c‹ tiÀn, nhıng ch◊ kh‰ c‹ mÊt nÂi l° kh·ng mua ΩıÏc lÓa g≠o m° Øn ; ph∑n bÍi miŒt n°y l° thıÏng du, lÓa g≠o kh·ng ΩıÏc d„i d°o nhı trung chµu, ph∑n bÍi dµn l°ng sÏ lŒnh cða b®o hÊ v° NguyÕn Thµn, d∑u c‹ lÓa g≠o dı d∫t c‹ thà bün ΩıÏc, h‡ cÒng ch≤ng düm bün cho nghÿa binh. Í Ω∂t MıÈng, nghÿa binh ch◊ c‹ thà mua khoai b∞p Ωà Øn tr˜ cÁm. S≥n c‹ b∞p nhiÀu, Phan mua tr˘ mÊt nÁi trong nÓi, trong ˚ mu‚n tœch tr˘ lıÁng th˙c v° dıÎng sˆc quµn sÿ œt lµu, r„i trÍ vÀ chi∆n Ω∂u mÊt phen n˘a. T≠m lünh Í Ω∂t MıÈng c‚t c‹ hai viŒc Ω‹. BÍi v∫y cÚ phüt lŒnh tiÕn v° vi∆t m∫t thı sai ·ng Tün tıÁng quµn vÚ NugyÕn Qu˚nh qua nÓi Qu≠t nh∞m ΩŸa th∆ v° c∂t dinh tr≠i s≥n s°ng, Ωà n˘a nghÿa binh trÍ vÀ. DÔ c‹ trüng chœ nhı v∫y m¥c l›ng, h„i n°y th˙c l˙c cða nghÿa binh suy vi kiŒt quŒ l∞m r„i, kh·ng khüc g÷ ngıÈi Ωau b≠i hai chµn, bŸ v∂p tæ nh°o, n∆u kh·ng c‹ ai nµng ΩÎ th÷ kh‹ bÀ t˙ m÷nh d∫y n‰i. Nhıng Phan vπn bÀn l›ng v˘ng chœ, kh·ng hÀ v÷ nh˘ng n·ng n‰i ch≠y ngıÏc ch≠y xu·i, nhŸn Ω‹i nhŸn khüt, m° sinh ra chün n®n chÓt n°o. Trong nh˘ng cÁn b·n ba c˙c kh‰, c‹ khi Phan vËi tıËng sÿ ng„i bŒt dıËi Ω∂t chuyŒn v¨n vËi nhau. CÚ thıÈng n‹i Ωi n‹i l≠i vÀ chuyŒn nhµn l˙c thi≈n m≠ng v° b°y tfi khœ ti∆t cða Phan á÷nh PhÔng ñ trang 100/100 m÷nh : n∆u qu® l›ng trÈi quy∆t ΩŸnh r„i, kh·ng thà cho ta xoay trÍ l≠i thÈi th∆ ΩıÏc n˘a, th÷ ch◊ c‹ mÊt nıËc l° ch∆t Ωà büo Ωüp cüi Án tri ngÊ phÓ thüc cða vua H°m Nghi v° t∂m l›ng tœn y≈u cða anh em hıÁng qu‚c m° th·i. Ngo°i cüi ch∆t ra, kh·ng c›n c‹ thà l°m cüch g÷ khüc. H„i n°y t÷nh th∆ Ω¨ nguy, m° Phan thıÈng n‹i Ω∆n ti∆ng “ch∆t” ho°i, tıËng sÿ nghi ng≠i v° n‹i nhfi vËi nhau cho l° ΩiÀm gÍ. Kà t˜ lÓc Phan b∞t Ω∑u khÍi binh nØm 1885, Ω∆n h„i n‹i Ωµy l° nØm 1895, trıËc sau 10 nØm, m∂y trØm kiŒn nhi theo tr∫n m≠c b· Ω°o lu·n b≈n m÷nh cÚ, tr˜ ra œt nhiÀu ngıÈi Ω¨ ch∆t Í sa trıÈng, ch∆t v÷ bŒnh ho≠n, c›n l≠i bao nhi≈u vπn ng∫m cay nu‚t Ω∞ng m° theo, mÊt bıËc kh·ng rÈi. CÚ khæo Ω‚i Ω¨i v° hu∂n luyŒn tıËng sÿ, ch≤ng nh˘ng røn ΩÓc h‡ cÒng can Ω®m nhπn n≠i nhı m÷nh m° th·i, l≠i c®m h‹a ΩıÏc tinh th∑n h‡ n˘a. Ai n∂y ΩÀu c‹ chœ m≠nh, gan to, ch≤ng qu®n lıu ly, coi thıÈng tœnh m≠ng. N∆u c‹ thÈi v∫n v° Ωð l˙c lıÏng, th÷ tıËng ∂y, quµn ∂y c‹ thà tung ho°nh chıa bi∆t Ω∆n th∆ n°o, Ωµu c‹ tËi nÂi ph®i lµm v°o c®nh ngÊ cÔng kh‚n m° ch∆t gi˘a r˜ng. Phan v° nghÿa binh sang trÓ tÓc Í Ω∂t MıÈng C· Ta nh±m h„i thüng 8 nØm ∂t mÔi (1895 ...
Tìm kiếm theo từ khóa liên quan:
Khởi nghĩa Hương Khê Người Hà Tĩnh Quan nhà Nguyễn Nghĩa quân chống Pháp Tướng lĩnh phong trào Cần Vương Nhà thơ Việt Nam Phan Đình PhùngGợi ý tài liệu liên quan:
-
Bài giảng Lịch sử lớp 11 bài: Cuộc kháng chiến chống Pháp (1858-1918)
9 trang 27 0 0 -
Tuyển tập Thi nhân Việt Nam 1932-1941: Phần 1
130 trang 25 0 0 -
20 trang 25 0 0
-
Đề cương ôn tập học kì 2 môn Lịch sử lớp 11 năm 2022-2023 - Trường THPT Nguyễn Tất Thành, TP. HCM
14 trang 24 0 0 -
Nghiên cứu sử liệu Việt Nam cận đại (Tập 2): Phần 2
120 trang 24 0 0 -
Đề thi thử tốt nghiệp THPT năm 2021 môn Lịch sử - Đề số 01
6 trang 23 0 0 -
16 trang 20 0 0
-
7 trang 19 0 0
-
Đề thi giữa học kì 2 môn Lịch sử lớp 8 năm 2020-2021 có đáp án - Trường THCS Tràng An, Đông Triều
5 trang 18 0 0 -
[Danh Nhân Việt Nam] Tiểu Sử Phan Đình Phùng phần 3
11 trang 17 0 0