Đạo đức học trong một số trào lưu triết học tôn giáo phương Tây đương đại

Trong bài viết này, các tác giả tập trung xem xét cách tiếp cận đạo đức học trong một số trào lưu triết học tôn giáo Phương Tây đương đại, đặc biệt là các trào lưu có ảnh hưởng nhất định ở Việt Nam hiện nay như chủ nghĩa Tômát mới, thuyết Tin Lành mới, chủ nghĩa hiện sinh tôn giáo... Mời bạn đọc tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đạo đức học trong một số trào lưu triết học tôn giáo phương Tây đương đại Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013 3 T«n gi¸o - vÊn ®Ò lÝ luËn vµ thùc tiÔn §¹O §øC HäC TRONG MéT Sè TRµO L¦U TRIÕT HäC T¤N GI¸O PH¦¥NG T¢Y §¦¥NG §¹I NguyÔn Vò H¶o(*) § ¹o ®øc häc lµ mét trong nh÷ng bé Lµ mét trong nh÷ng trµo l−u chñ yÕu phËn c¬ b¶n cña triÕt häc nghiªn cña ®¹o ®øc häc Ph−¬ng T©y ®−¬ng ®¹i, cøu b¶n chÊt, môc ®Ých vµ nguyªn nh©n chñ nghÜa T«m¸t míi thÓ hiÖn nh÷ng cña ®¹o ®øc. §¹o ®øc häc tËp trung gi¶i nguyªn t¾c vµ lËp tr−êng chÝnh thøc cña quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nã nh− Gi¸o héi C«ng gi¸o thÕ giíi t¹i Vatican. vÊn ®Ò tiªu chuÈn ph©n ®Þnh gi÷a c¸i §¹i biÓu næi tiÕng cña chñ nghÜa thiÖn vµ c¸i ¸c, vÊn ®Ò ý nghÜa cuéc sèng T«m¸t míi lµ J. Maritain (1882-1973), E. vµ môc ®Ých cña con ng−êi, vÊn ®Ò l−¬ng Gilson(1) (1884-1978), A. D. Sertillanges t©m vµ tr¸ch nhiÖm, vµ xem xÐt c¸c c¸c (1863-1948) ë Ph¸p, Van Steenberghen gi¸ trÞ nh©n tÝnh g¾n liÒn víi cuéc sèng, (1904-1993) ë BØ, J. B. Lotz (1903-1992) vµ ý thøc, ho¹t ®éng, h¹nh phóc cña con Karl Rahner (1904-1984) ë §øc, cè Gi¸o ng−êi, ®Æc biÖt c¸c phÈm h¹nh nh− sù hoµng Gioan Phaol« II (1920-2005)... c«ng b»ng, lßng dòng c¶m, lßng nh©n tõ, sù c¶m th«ng... C¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c Chñ nghÜa T«m¸t míi lµ trµo l−u triÕt nhau trong ®¹o ®øc häc dùa trªn nh÷ng häc chñ tr−¬ng xem xÐt l¹i di s¶n triÕt häc nguyªn t¾c kh¸c nhau lµm nÒn t¶ng cho cña T«m¸t §acanh, hiÖn ®¹i hãa vµ lµm c¸c th¸i ®é, hµnh vi vµ lèi sèng cña c¸c cho nã thÝch nghi víi thêi ®¹i hiÖn nay. céng ®ång ng−êi trong x· héi. §¹o ®øc häc cña chñ nghÜa T« m¸t míi vµ cña thuyÕt Tin Lµnh míi lµ kh¸c Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i tËp trung xem xÐt c¸ch tiÕp cËn ®¹o ®øc häc nhau, mÆc dï cã sù t−¬ng ®ång nhÊt trong mét sè trµo l−u triÕt häc t«n gi¸o ®Þnh(2). NÕu thuyÕt Tin Lµnh míi ®−îc Ph−¬ng T©y ®−¬ng ®¹i, ®Æc biÖt lµ c¸c xem lµ mét trµo l−u phi duy lÝ trong ®¹o trµo l−u cã ¶nh h−ëng nhÊt ®Þnh ë ViÖt *. PGS. TS, §¹i häc Khoa häc X héi vµ Nh©n v¨n, Nam hiÖn nay nh− chñ nghÜa T«m¸t míi, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. thuyÕt Tin Lµnh míi, chñ nghÜa hiÖn 1. J. Marintain vµ E. Gilson ®−îc biÕt ®Õn nh− nh÷ng ng−êi ñng hé khuynh h−íng “luËt tù nhiªn” trong sinh t«n gi¸o... ®¹o ®øc häc. 2. Xem: Gustafson, James M., Protestant and 1. §¹o ®øc häc trong chñ nghÜa T«m¸t T«m¸t Roman Catholic Ethics, The University of Chicago míi (Neo- (Neo-Thomism, ®¹o ®øc häc C«ng gi¸o) gi¸o) Press, Chicago and London, 1978, pp. 144 -156. 4 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 6 - 2013 ®øc häc, th× chñ nghÜa T«m¸t míi ®−îc phÈm h¹nh ®Ých thùc lµ ë chç tu©n thñ xem lµ mét trµo l−u cã xu h−íng duy lÝ: c¸c luËt ®ã. chñ tr−¬ng ®−a mét sè nguyªn t¾c duy lÝ Theo chñ nghÜa T«m¸t míi, tù do ý chÝ trong ®¹o ®øc häc vµo thÕ giíi quan t«n - víi tÝnh c¸ch lµ ©n sñng vÜ ®¹i nhÊt mµ gi¸o. §iÒu nµy cã thÓ ®−îc nhËn thÊy Chóa ®· ban cho con ng−êi - quy ®Þnh trong kÕt cÊu diÔn dÞch cña c¸c kh¸i c¸c hµnh vi cña con ng−êi vµ lµ tiÒn ®Ò niÖm, nguyªn t¾c thø bËc vµ tÝnh phæ cña tù do ®¹o ®øc: kh«ng cã tù do ý chÝ qu¸t cña c¸c nguyªn t¾c lu©n lÝ(3). vµ tù do lùa chän, kh«ng thÓ nãi ®Õn Theo c¸c ®¹i biÓu cña chñ nghÜa hµnh vi cã ®¹o ®øc hay v« ®¹o ®øc. VÒ T«m¸t míi, “luËt cña Chóa” chÝnh lµ nÒn phÇn m×nh, tù do ®¹o ®øc bÞ h¹n chÕ bëi t¶ng tèi cao vµ cuèi cïng cña ®¹o ®øc, tr¸ch nhiÖm ®¹o ®øc. B¶n chÊt cña ®¹o trong ®ã thø bËc cao nhÊt cña nã lµ “luËt ®øc lµ mang tÝnh siªu nghiÖm, kh«ng vÜnh h»ng”, tøc lµ luËt x¸c ®Þnh b¶n chÊt phô thuéc vµo lÝ tÝnh cña con ng−êi. §¹o cña chÝnh §øc Chóa Trêi. Coi §øc Chóa ®øc ®−îc xem lµ phôc tïng t«n gi¸o. LÝ Trêi cã b¶n chÊt bÊt biÕn. Hä cho r»ng, lÝ t−ëng ®¹o ®øc cña ng−êi Kit« gi¸o lµ tÝnh cña §øc Chóa Trêi lu«n Ên ®Þnh ...