Đất 7 - Các vấn đề môi trường

Sự xói mòn là quá trình tách ra và chuyển các hạt đất do các tác nhân xói mòn (erosion is the process of detachment and transport of soil particles by erosive agents, Ellison, 1944)Xói mòn là quá trình địa chất tự nhiênXói mòn do gióXói mòn do nướcSự di chuyển do canh tác (tillage translocation)
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đất 7 - Các vấn đề môi trường Soil 7các vấn đề môi trường Nguyễn Kim Thanh 2009 SỰ SUY THOÁI CƠ HỌC3 cơ chế tạo nên sự dịch chuyển của đ ấtSự xói mòn là quá trình tách ra và chuyển các hạt đất do các tác nhân xói mòn (erosion is the process of detachment and transport of soil particles by erosive agents, Ellison, 1944)Xói mòn là quá trình địa chất tự nhiên Xói mòn do gió Xói mòn do nước Sự di chuyển do canh tác (tillage translocation) 21. XÓI MÒN SOIL EROSION IS GLOBAL PROBLEM• 1/3 đất trồng trên thế giới mất đi từ 1950• MOST IN ASIA, AFRICA, S. AMERICA • 13-18 t/a/yr• 30% đất trồng của Hoa kỳ bị bỏ hoang do: • EROSION • SALINIZATION • WATER-LOGGING• 90% của Hoa Kỳ mất đi nhanh hơn được thay thế • >1 t/a/yr 3 UW-MADISON PIMENTEL ET AL., 1995, ad ap te d to DICK WOLKOWSKI, SIGNIFICANT SOIL LOSS IN THE USA WATER 3.5 X 109 T/yr WIND 1.5 X 109 T/yr 4Theo: DICK WOLKOWSKI, UW-MADISON, 2003 …xói mòn đất+ Sự xói mòn do gió và do nước rửa trôi -xói mòn tự nhiên và do canh tác+ Đất bị mất cho mùa màng, đồng cỏ và rừng- Bồi, lắng đọng trong các đập chứa nước.- Sự lắng đọng trong các dòng sông làm thay đổi dòng chảy.- Ô nhiễm nước: xói mòn một tấn đất có chứa 0.2 % N và 0.05 % P có thể đổ vào sông 2Kg N và 0,5Kg P.- Ô nhiễm không khí : bụi tăng không khí. 5 1.1 Xói mòn do gió• C= v3. d1/2 C : là lượng đất mất đi (tấn). v :vận tốc của gió. d : đường kính hạt. - Cỡ hạt > 0,5 mm hạt chỉ lăn theo bề mặt. - Hạt 0,05 – 0,5 mm thì bay vào không khí nhưng sẽ ở lại trong khoảng gần. - Hạt nhỏ hơn 0,005 mm bay theo gió đi xa. 6 …WIND EROSION S US PENS ION WIN S ALTATION D CREEP  S ự b ắn lê n c ủa c ác h ạt làm h ạt rời đi  nh ững h ạt nh ỏ thì lơ lững  nh ững h ạt lớn thì lăn  đ ất pha c át và đ ất pha limo ng nh ạy v ới xó i mò n  s au đó đ ất tíc h tụ tại nh ững rãnh ho ặc c ác rào c h ắn 7Theo: DICK WOLKOWSKI, UW-MADISON, 2003 wind erosion can be significant Near Mitchell, South Dakota 8Theo: DICK WOLKOWSKI, UW-MADISON, 2003 1.2 Xói mòn do nướcđộng năng của hạt mưa làm dịch chuyển hạt đất(động năng = mV2/2). Các đo đạc cho thấy hạtmưa càng lớn thì sự tác động lên đất càng lớn.- vận tốc lúc tác động: từ 1m/giây cho hạt nhỏ đến9m/giây cho hạt lớn.Mối liên hệ thực nghiệm giữa động năng của hạtmưa và cường độ mưa, I, như sau : KE = 11.87 + 8.73 log10I.Trong đó I: là cường độ mm/giờ.Wischmeier thì thời gian mưa chọn là 30’. 9 Ảnh hưởng của chảy tràn• xu hướng tập thay theo kênh => tụ, mang đi…• Lượng đất mất đi được xác định theo: A = R K L S C P. A : lượng đất mất đi hàng năm (tấn/năm). R : độ xói mòn của nước. K : nhân tố xói mòn của đất. L,S : là chiều dài độ dốc của mặt đất. C : nhân tố quản lý mùa màng. P : nhân tố bảo tồn đất. 10 Các cấp độ xói mònCấp xói Mức độ xói mòn Lượng đất mất mòn 1 Yếu 0-20 2 Trung bình yếu 20-50 3 Trung bình khá 50-100 4 Mạnh 100-150 5 Rất mạnh 150-200 6 Nguy hiểm >200 11 Quan hệ giữa độ che phủ và xói mòn Lọai cây Tỷ lệ che phủ Lượng đất mất (%) (tấn/ha/năm)Lạc 10-15 105Lúa nương 10-15 95Sắn 10-15 98Ngô 30-35 15Cà phê (2 năm) 20-30 69Cà phê (18 năm) 70-80 15Cây rừng 80-90 12Nguồn: theo L.V. Khoa & Thái Phiên, 1990 12 Các kiểu xói mòn do nước mưa- Xói mòn tóe (splash)- Xói mòn bề mặt (sheet)- Xói mòn suối (rill) ...