Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm)

Đất nước tôi thon thả giọt đàn bầu. Nghe dịu nỗi đau của mẹ. Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ. Các anh không về mình mẹ lặng im...(Tạ Hữu Yên). Cứ mỗi lần nghe lại bài hát này trong lòng tôi lại gợi nên nỗi xốn xao da diết ! Nhớ những ngày bé thơ đến lớp, cô giáo dạy tôi viết hai chữ “Việt Nam” và gọi đó là Đất Nước. Tôi mơ hồ chưa hiểu, chỉ biết rằng đó là cái gì lớn lao và thật quý báu lắm ! Thời gian...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
"Đất nước" (Nguyễn Khoa Điềm) Đất nước (Nguyễn Khoa Điềm) Đất nước tôi thon thả giọt đàn bầu. Nghe dịu nỗi đau của mẹ. Ba lần tiễn conđi, hai lần khóc thầm lặng lẽ. Các anh không về mình mẹ lặng im...(Tạ Hữu Yên). Cứmỗi lần nghe lại bài hát này trong lòng tôi lại gợi nên nỗi xốn xao da diết ! Nhớ nhữngngày bé thơ đến lớp, cô giáo dạy tôi viết hai chữ “Việt Nam” và gọi đó là Đất Nước.Tôi mơ hồ chưa hiểu, chỉ biết rằng đó là cái gì lớn lao và thật quý báu lắm ! Thời giantrôi qua nhanh, mang tuổi thơ bé bỏng của tôi đi xa. Cho đến hôm nay, qua bao nhiêuvần thơ đọc được tôi đã thấm thía hai tiếng thiêng liêng “Đất Nước”. Qua những vần thơ của Nguyễn Khoa Điềm giúp tôi nhìn ra chân dung của đấtnước. Bình dị và trong sách, hồn hậu và nhân ái, nghèo khổ nhưng oai hùng. Có lẽchính những điều ấy đã khơi gợi cảm hứng cho các bài thơ, đã gieo vào lòng từng nhàthơ bao suy tư và trăn trở. Từ cảm xúc của những ngày sống hết mình với chiến đấu,từ vốn tri thức khá phong phú của mình, Nguyễn Khoa Điềm đã viết nên những vầnthơ – những cảm nhận mới mẻ của mình về đất nước Trong anh và em hôm nay Đều có một phần đất nước Khi 2 đứa nắm tay Đất nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm Khi chúng ta nắm tay mọi người Đất nước ven tròn to lớn Mai này con ta lớn lên Con sẽ mang đất nước đi xa Đến những tháng ngày mơ mộng Em ơi em Đất nước là máu xương của mình Phải biết gắn bó và san sẻ Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở Làm nên đất nước muôn đời... Trong 9 dòng thơ, Nguyễn Khoa Điềm nêu lên những cảm nhận của mình vềđất nước . Nếu ở đoạn thơ trước đó, tác giả nhìn nhận đất nước từ bề dày văn hóa dântộc hàng nghìn năm qua thì ở đây lại là những suy nghĩ về đất nước từ cuộc sống hiệntại trong các mối quan hệ riêng chung, cá nhân – cộng đồng, sự nối tiếp giữa các thếhệ. Khổ thơ mở đầu bằng 1 lời khẳng định Trong anh và em hôm nay Đều có một phần đất nước Lâu nay, trong suy nghĩ của nhiều người, đất nước, quê hương , Tổ quốc, dântộc...luôn là những khái niệm trừu tượng . Với nhà thơ trẻ đang đối mặt với cuộc chiếntranh khốc liệt bảo vệ Tổ quốc , giang sơn này thì đất nước thạt gần gũi, thân thiết,cho dù trong văn học điều này không phải là mới. Ca dao, dân ca không ít những câuhát : “Anh đi anh nhớ quê nhà Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương Nhớ ai dãi nắng dầm sương Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.” Quê hương là tất cả những gì gắn bó với con người. Đó là người ta yêu thathiết, là buổi sáng làm đồng; là miếng cơm, cái cá...Cái mới mà Nguyễn Khoa Điềmphát hiện ra đó là đất nước ở trong chính mỗi con người, trong mỗi chúng ta “Tronganh và em hôm nay đều có một phần đất nước/ .../ Đất nước là máu xương củamình”. Nhận thức rất mới này được nêu ra để dẫn dắt đến một ý tứ khác , mở rộng ýban đầu từ cái chung đến ý thức từng cá nhân : Khi 2 đứa nắm tay Đất nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm Khi chúng ta nắm tay mọi người ất nước ven tròn to lớn Hai cặp câu thơ mang cấu trúc giống nhau “Khi....Đất Nước...” , đó là lờikhẳng định kết quả nhận thức về một chân lí. Bốn dòng thơ chỉ có một hình ảnh lại làhình ảnh mang tính tượng trưng: “cầm tay” diễn tả sự chân thiết, tin cậy, yêu thươnggắn bó lâu dài với nhau. Hình ảnh ấy đi liền với những từ chỉ mức độ hài hòa, nồngthắm, vẹn tròn, to lớn. Nên, do vậy, câu thơ dù rất giản đơn, ý tứ không phải đặc sắcnhưng lại rất chân thành, mang sức nặng của tình cảm. Và, hơn cả, nó mang ý nghĩasâu xa hơn đó là đất nước ko là 1 khái niệm trừu tượng , càng ko phải 1 giá trị bấtbiến, có sẵn, đó là mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng, giữa mỗi con người vớiđất nước. Nhà thơ lại tiếp tục mạch suy nghĩ, cảm xúc về đất nước ở tương lai. Mai này con ta lớn lên Con sẽ mang đất nước đi xa Đến những tháng ngày mơ mộng Đất nước lịch sử, đất nước hiện tại và đất nước tương lai. Mỗi thế hệ lại gópphần dựng góp làm đất nước mãi trường tồn. Trong hoàn cảnh cuộc kháng chiến khốcliệt bấy giờ, câu thơ trên còn mang theo cả hy vọng, khát vọng bề đất nước hòa bình,tương lai tươi đẹp và hơn thế nữa. Cuối cùng, nhà thơ nêu lên trách nhiệm của mỗi cá nhân với đất nước : Em ơi em Đất nước là máu xương của mình Phải biết gắn bó và san sẻ Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở Làm nên đất nước muôn đời... Câu thơ theo kiểu suy luận « Đất nước là... » nêu lên 1 tiền đề, từ tiền đề đó lạikhẳng định « phải biết...phải biết ....để làm nên » Chất duy lí trong câu thơ khôngmang tính chất lên gân là còn trở thành lời nhắn nhủ tha thiết. Sau nhiều suy nghĩ vềđất nước nhà thơ lại khẳng định đất nước là máu xương mình, là s ...