Dạy học lấy người học làm trung tâm trong đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin và truyền thông

Trong bài báo này, các tác giả trình bày một số thách thức, cản trở việc thực hiện quan điểm lấy người học làm trung tâm trong dạy học, đặc biệt trong dạy học khi đào tạo nguồn nhân lực Công nghệ Thông tin và Truyền thông (ICT). Bài báo cũng chỉ ra các giải pháp khắc phục qua những nội dung cần làm cụ thể. Những giải pháp đó góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ICT trong tương lai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dạy học lấy người học làm trung tâm trong đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thông tin và truyền thông JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Educational Sci. 2012, Vol. 57, No. 4, pp. 32-40 DẠY HỌC LẤY NGƯỜI HỌC LÀM TRUNG TÂM TRONG ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG Nguyễn Tân Ân Trường Đại học Sư phạm Hà Nội E-mail: nguyentanan@yahoo.com Tóm tắt. Trong bài báo này, chúng tôi trình bày một số thách thức, cản trở việc thực hiện quan điểm lấy người học làm trung tâm trong dạy học, đặc biệt trong dạy học khi đào tạo nguồn nhân lực Công nghệ Thông tin và Truyền thông (ICT). Bài báo cũng chỉ ra các giải pháp khắc phục qua những nội dung cần làm cụ thể. Những giải pháp đó góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ICT trong tương lai. Từ khóa: Người học, trung tâm, đào tạo, nhân lực ICT, truyền thông.1. Mở đầu Hiện nay nhiều nhà nghiên cứu giáo dục, thầy cô giáo và học trò đánh giá cao quanđiểm dạy học lấy người học làm trung tâm (DH NHTT), coi đó là hướng đi đổi mới, cáchmạng trong hoạt động dạy và học. Họ cho rằng cần phải quán triệt quan điểm này mộtcách sâu sắc hơn nữa. Đã có nhiều công trình nghiên cứu lí thuyết, thử nghiệm khẳngđịnh ưu điểm của quan điểm này. Thực tế, việc giảng dạy theo tinh thần lấy người họclàm trung tâm cũng đã thể hiện những ưu điểm của nó. DH NHTT rất phù hợp với nềngiáo dục hiện hiện đại, khi mà khoa học kĩ thuật đang có những tiến bộ như vũ bão, lượngtri thức tăng rất nhanh theo thời gian. Phương pháp dạy cổ điển chưa chú trọng đến hoạtđộng của người học đã không còn phù hợp. Thay vào đó, người thầy phải dùng các phươngpháp tiến bộ hơn nhằm phát huy cao độ vai trò của người học, tạo điều kiện cho họ có thểtham gia nhiều hơn vào quá trình đào tạo; biến quá trình dạy dỗ thành quá trình làm ngườihọc chủ động tìm kiếm tri thức, nâng cao trình độ và từng bước hoàn thiện bản thân. Tuynhiên việc thực hiện quan điểm DH NHTT cũng có nhiều thách thức. Về lí luận có rấtnhiều vấn đề cần phải tiếp tục bàn luận và thống nhất. Trong thực tiễn, tùy từng cấp độ,với từng môn học, bài dạy, “Làm thế nào để thực hiện lấy người học làm trung tâm?” vẫnlà câu hỏi khó. Trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực ICT, DH NHTT còn nhiều điểm cần thốngnhất. Ngày nay ICT có vai trò quan trọng trong nhiều mặt của đời sống, sự tiến bộ nhanhcủa Công nghệ Thông tin và Truyền thông đòi hỏi những người làm ICT phải không32 Dạy học lấy người học làm trung tâm trong đào tạo nguồn nhân lực...ngừng bồi dưỡng chuyên môn. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực ICT cũngphải không ngừng được đổi mới. Bài báo này nêu một số thách thức, cản trở và các giảipháp khắc phục việc thực hiện DH NHTT, đặc biệt là trong đào tạo nguồn nhân lực ICT,đồng thời chỉ ra những biện pháp để thực hiện quan điểm DH NHTT trong công tác đàotạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực ICT đạt hiệu quả cao hơn.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Những thách thức đối với việc thực hiện DH NHTT trong đào tạo nguồn nhân lực ICT2.1.1. Về nhận thức Thế nào là DH NHTT? Đã có nhiều tác giả bàn về vấn đề này. Hầu hết các tác giảlớn đã coi dạy học lấy người học là trung tâm như một quan điểm, một cách tiếp cận quátrình dạy và học, theo đó quá trình dạy và học phải đặt người học vào vị trí trung tâm, coingười học vừa là đối tượng vừa là chủ thể của hoạt động dạy - học. Theo quan điểm này,trong quá trình dạy học vai trò và nhu cầu của người học trong hoạt động nhận thức đượcđề cao; nguời học phải tự giác, hoạt động nhiều hơn. Quá trình đào tạo được chuyển biếntiến gần với quá trình tự đào tạo. Người dạy giữ vai trò chủ đạo dẫn dắt quá trình học tậpcủa người học, giúp họ bồi dưỡng, củng cố động cơ học tập và cung cấp nguồn tri thứcđồng thời chỉ cho người học đích cần đạt đến và các phương pháp cơ bản để đạt được mụcđích đó; tổ chức các hoạt động học tập theo hướng khơi dậy và phát huy vai trò của ngườihọc. Trái với DH NHTT, dạy học lấy người dạy làm trung tâm (DH NDTT) là quan điểmnhấn mạnh vai trò của người dạy và xem nhẹ vai trò người học. Ở đây, người dạy chủ yếudiễn giảng những điều có sẵn trong sách vở. Người thầy nói những điều mình đã học đãbiết và học trò chỉ việc nghe, ghi chép lại và học thuộc lòng còn khi thực hành chỉ bắtchước, làm theo. Việc trao đổi qua lại giữa thầy trò chỉ dừng lại ở mức người học hỏi lạicho rõ những điều mình chưa hiểu, không có chuyện học trò thảo luận với thầy và càngkhông có trường hợp trò đưa ra ý kiến, quan điểm trái với ý kiến, quan điểm của thầy. DHNDTT là quan điểm đã cũ nhưng không phải mọi quan điểm cũ đều là DH NDTT. Vì thếkhi bàn về DH NHTT không nên xem nhẹ và bỏ hết những quan điểm đã cũ hoặc cổ điển.Ngược lại những ý tưởng tuy rằng cũ nhưng theo đó mà phát huy tốt vai trò người học vẫnphải được xem xét, kế thừa. Hiện nay t ...