Dạy học và sự trợ giúp của máy tính

Với các hoạt động của con người, có 3 phạm trù là nội dung, phương pháp và phương tiện luôn gắn bó chặt chẽ với nhau. Mỗi nội dung hoạt động đòi hỏi các phương pháp và phương tiện tương ứng nhằm đạt mục tiêu xác định. Ngược lại, sự cải tiến và sáng tạo những phương tiện lao động làm nảy sinh những nội dung và phương pháp mới có chất lượng cao hơn. Vì vậy, con người luôn luôn chú ý tới việc sáng tạo và hoàn thiện không ngừng các phương tiện lao động....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dạy học và sự trợ giúp của máy tính ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘIKHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TS. NGUYỄN VŨ QUỐC HƯNG HÀ NỘI 2004 Ch¬ng 1 - D¹y häc vµ sù trî gióp cña m¸y tÝnh1.1 Ho¹t ®éng d¹y häc1.1.1 Chøc n¨ng cña ho¹t ®éng d¹y häc D¹y häc lµ mét ho¹t ®éng giao tiÕp gi÷a ngêi thÇy vµ häc trß. NgêithÇy truyÒn thô (d¹y) vµ häc trß tiÕp nhËn (häc) tri thøc. Môc tiªu lµ chuyÓn®îc tri thøc cho häc trß ®Ó häc trß cã thÓ ph¸t triÓn thªm kh¶ n¨ng cña m×nh. D¹y häc còng lµ ho¹t ®éng ®îc tiÕp cËn trªn nhiÒu ph¬ng diÖn nh»m®¸p øng c¸c vÊn ®Ò sau: - D¹y c¸i g× ? Néi dung cña tri thøc ®îc chuyÓn t¶i ®îc x¸c ®Þnh bëichuyªn gia cña m«n häc. - D¹y cho ai? C¸ch thøc d¹y ®îc x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i ®èi tîng häcsinh dùa trªn c¬ së vÒ t©m lý nhËn thøc, ®ã chÝnh lµ m« h×nh häc trß. - D¹y nh thÕ nµo? ¸p dông nh thÕ nµo c¸c ph¬ng ph¸p s ph¹m phïhîp víi t©m lý nhËn thøc. TËp hîp c¸c ph¬ng ph¸p ®ã h×nh thµnh mét m« h×nhs ph¹m vµ ta cßn nãi ®Õn c¸c chiÕn lîc s ph¹m khi ¸p dông lªn mét häc sinhcô thÓ. - D¹y b»ng g×? D¹y díi sù trî gióp cña c¸c ph¬ng tiÖn ©m thanh, trùcquan ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng ®èi tho¹i hoÆc t¬ng t¸c gi÷a thÇy vµ trß. §Ó sù trîgióp nµy cã hiÖu qu¶ ta ph¶i cã mét m« h×nh giao diÖn - D¹y ë ®©u? Nãi ®Õn h×nh thÓ v¨n ho¸ x· héi, n¬i ta tiÕn hµnh ho¹t®éng d¹y häc, “vÞ trÝ” lµ mét nh©n tè cña sù ph¸t triÓn khi ta ®Ò cËp mét sù nhËnthøc bëi sù t¬ng t¸c gi÷a chñ ®Ò vµ m«i trêng cña nã. - T¹i sao d¹y? Môc ®Ých cÇn ®¹t tíi, tõ ®ã ta cã mét m« h×nh kiÓm tra®¸nh gi¸. Ngêi ta ph©n biÖt c¸c thµnh phÇn tham gia vµo qu¸ tr×nh d¹y häc nhsau: 2 - Néi dung (N) cña tri thøc m«n häc. - Ph¬ng tiÖn d¹y, ngêi hay m¸y (M) - §èi tîng d¹y: häc trß (HS) chØ mét cÊu tróc t©m lý- nhËn thøc. - M«i trêng v¨n ho¸ x· héi (MT) n¬i d¹y. - Môc ®Ých d¹y (M§) quy ®Þnh c¸c tiªu chuÈn thùc hiÖn vµ kiÓm so¸t - Ph¬ng ph¸p d¹y (P) ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh giao tiÕp gi¶ng d¹y S¬ ®å kiÕn tróc cña ho¹t ®éng d¹y häc ®îc m« t¶ bëi s¬ ®å sau ®©y: P N M§ N M MT D¹y häc HS MT H×nh 1.1 KiÕn tróc cña ho¹t ®éng d¹y-häc §Ó ®¹t ®îc môc tiªu d¹y häc, ngêi gi¸o viªn ph¶i lËp kÕ ho¹ch vµ tiÕnhµnh mét d·y c¸c thao t¸c d¹y häc, chÝnh lµ chøc n¨ng cña c¸c modun ®îc m«t¶ ë trªn, ho¹t ®éng cña ngêi gi¸o viªn cã vai trß chñ ®¹o trong qu¸ tr×nh ho¹t®éng t¬ng t¸c gi÷a chóng. Muèn nghiªn cøu s©u s¾c c¸c ho¹t ®éng nµy th×chóng ta còng cÇn ph¶i m« h×nh ho¸ hoÆc h×nh thøc ho¸ qu¸ tr×nh cña nã. 31.1.2 NhËn xÐt Víi c¸c ®Æc trng ®îc nªu ë trªn, trong lÜnh vùc d¹y häc ta t×m hiÓu xemm¸y tÝnh , c¸c ho¹t ®éng s ph¹m còng lµmét nghÖ thuËt, v× vËy ¸p dông ph¬ng tiÖn Tin häc vµo gi¶ng d¹y lµ mét vÊn ®Òkh«ng ®¬n gi¶n.1.2 VÊn ®Ò ¸p dông Tin häc trong d¹y häc Tin häc trong d¹y häc cã thÓ ®îc tiÕp cËn trªn nhiÒu ph¬ng diÖn: lµc«ng cô trong m«n häc (tÝnh to¸n, tµi liÖu, ...), lµ m«n häc (häc lËp tr×nh, häc xödông m¸y, ...), lµ c«ng cô trong d¹y häc (®Ó häc, ph¸t hiÖn, xö lý, ...). XÐt vÒph¬ng diÖn nµo th× Tin häc còng cã kh¶ n¨ng t¸c ®éng ®Õn häc trß, ®Õn gi¸oviªn vµ ®Õn viÖc qu¶n lý. VÊn ®Ò mµ chóng ta quan t©m ë ®©y chÝnh lµ c«ng côtrî gióp d¹y häc.1.2.1 S¬ lîc lÞch sö viÖc Tin häc ho¸ qua tr×nh d¹y häc Trong qu¸ tr×nh Tin häc ho¸ ho¹t ®éng d¹y häc, ngßi ta ®· ®i tõ c¸c hÖthèng trî gióp d¹y häc b»ng m¸y tÝnh (CAI: Computer Assisted Instruction) ®Õnc¸c hÖ thèng th«ng minh trî gióp d¹y häc b»ng m¸y tÝnh (ICAI: IntelligentComputer Assisted Instruction) hay cßn gäi lµ IT (Intelligent Tutor). C¸ch thøctæ chøc d¹y häc ®i tõ Computer Based Training - CBT ®Õn Web Based Training- WBT vµ hiÖn nay lµ e-learning. LÞch sö ph¸t triÓn cã thÓ tãm lîc nh sau: : §©y lµ giai ®o¹n nhÊn m¹nh ®Õn kh¸i niÖm gi¶ithuËt vµ ch¬ng tr×nh ho¸ c¸c ho¹t ®éng d¹y häc. C¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh ph¸ttriÓn t¬ng ®èi m¹nh vµ xuÊt hiÖn c¸c hÖ t¸c gia (Authoring System). C¸c hÖnµy lµ c«ng cô t¹o ra c¸c phÇn mÒm d¹y häc. D¹y häc ch¬ng tr×nh ho¸ lµ méttËp c¸c ph¬ng ¸n d¹y g¾n víi c¸c ®¬n vÞ tri thøc. TiÕn tr×nh cña c¸c ®¬n vÞ trithøc nµy lµ tuyÕn tÝnh hoÆc rÏ nh¸nh tuú thuéc vµo møc ®é ®¸p øng cu¶ ngêihäc. HÖ t¸c gia lµ c«ng cô cho phÐp ngêi thÇy so¹n th¶o bµi gi¶ng cña m×nhtheo mét kÞch b¶n cho tríc. C¸c bµi gi¶ng vµ c¸c ch¬ng tr×nh tin häc ®îc®Þnh híng ®îc gäi lµ phÇn mÒm d¹y häc (courseware hoÆc d ...