Dậy thì muộn

Nhiều bậc cha mẹ lo lắng khi thấy con mình phát triển chậm hơn trẻ cùng lứa ở tuổi vị thành niên - vấn đề thật đáng quan tâm nhưng cũng cần biết quan sát và chờ đợi vì không phải mọi biểu hiện chậm dậy thì đều là bệnh lý... Những trẻ phát triển chậm về giới tính và thể chất thường được xem là dậy thì chậm. Ở con gái, sự phát triển chậm về giới tính căn cứ vào dấu hiệu vú không to lên khi đã 14 tuổi hoặc kể từ khi vú bắt đầu to...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dậy thì muộn Dậy thì muộn Nhiều bậc cha mẹ lo lắng khi thấy con mình phát triển chậm hơn trẻ cùng lứa ở tuổi vị thành niên - vấn đề thật đáng quan tâm nhưng cũng cần biết quan sát vàchờ đợi vì không phải mọi biểu hiện chậm dậythì đều là bệnh lý...Những trẻ phát triển chậm về giới tính và thểchất thường được xem là dậy thì chậm. Ở congái, sự phát triển chậm về giới tính căn cứ vàodấu hiệu vú không to lên khi đã 14 tuổi hoặc kểtừ khi vú bắt đầu to ra đến khi có kinh lần đầukéo dài quá 5 năm. Ở con trai, chậm phát triểngiới tính căn cứ vào dấu hiệu tinh hoàn không tora khi được 14 tuổi hoặc thời gian kể từ khi bắtđầu cho đến khi hoàn chỉnh sự phát triển cơquan sinh dục ngoài quá 5 năm. Những em gáicó phát triển những đặc tính giới thứ phát nhưngtới 16 tuổi vẫn không có kinh lần đầu cần đượckhám để xem có phải đã bị vô kinh nguyên phátkhông.Những em có dấu hiệu dậy thì chậm được chiathành 3 loại dựa trên sự đánh giá về lâm sàng:có vẻ như bình thường; có dấu hiệu bất thườngvề nhiễm sắc thể; có vẻ như có bệnh mạn tính.Dậy thì chậm do những nguyên nhân nào?Chậm phát triển về thể tạng: Tuổi dậy thì có thểđến chậm ở cả những trẻ khỏe mạnh. Những trẻnày phát triển về chiều cao và cân nặng bìnhthường khi sinh ra và có vẻ phát triển bìnhthường trong vài năm đầu rồi nhưng đến tuổi13-15 thì sự phát triển lại chậm so với trẻ khác.Dậy thì muộn cũng có thể xảy ra ở những emluyện tập thể thao quá nhiều có rối loạn về hànhvi ăn uống hoặc bị thiếu dinh dưỡng.Thiểu năng tuyến yên: Do nhiều bệnh có tácđộng đến trục đồi thị - tuyến yên. Phụ thuộc vàomức độ ảnh hưởng của chức năng tuyến nội tiết,các em sẽ thể hiện sự kém phát triển, thiểu năngtuyến giáp thứ phát, suy chức năng tuyếnthượng thận và đái tháo nhạt cũng như dậy thìchậm. Hội chứng Kallman phối hợp với chứngmất hay giảm khứu giác và suy chức năng tuyếnsinh dục do thiếu kích dục tố. Việc điều trịnhằm vào nguyên nhân chính với liệu pháphormon thay thế.Bất thường về thể nhiễm sắc: Có thể kết hợp vớidậy thì chậm. Ở các em gái, thường gặp nhất làhội chứng Turner. Trong những trường hợp này,bệnh nhân có thể chỉ có dấu hiệu kém phát triểnvà dậy thì chậm hoặc có những dấu hiệu đặc thùrõ rệt hơn của bệnh như sụp nếp góc mắt trong,cổ ngắn, có yếm, “lồng ngực hình mai rùa” (gồlên như cái khiên) với núm vú cách xa nhau. Ởcon trai, bất thường phổ biến nhất là hội chứngKlinefelter (tỷ lệ khoảng 1 trên 700 trẻ trai đẻ rasống); bệnh nhân điển hình có tầm vóc cao lớn,thân hình giống người bị thiến hoạn (nghĩa làchi dưới dài nhưng cánh tay tương đối ngắn, tỷlệ thân/cánh tay lớn hơn 1). Tinh hoàn nhỏ(khoảng 1,5 x 1,5cm) nhưng chắc, thường kèmtheo vú to (dấu hiệu chủ yếu). Những hội chứngkhác (ví dụ hội chứng Noonan) cũng hay phốihợp với dậy thì chậm.Tóm lại, nhiều vấn đề về thể chất và sinh hóaliên quan tới những rối loạn tuổi dậy thì có thểchữa trị có kết quả. Tuổi dậy thì đã là một tiếntrình khó khăn đối với vị thành niên bìnhthường nhưng càng gay go hơn với những emcó sai lạc trong độ tuổi này. Các em cần đượccác thầy thuốc có hiểu biết và có kinh nghiệmchăm sóc. Liệu pháp tâm lý đóng vai trò quantrọng nhằm giúp các em phát triển lành mạnh vềthể chất và tâm lý