DẠY TỐT THƠ LÃNG MẠN 1932– 1945 Ở KHỐI 11

THựC TRạNG BAN ĐầU CủA VấN Đề :+ Khi giảng dạy chương trình văn 11 phần văn học Việt nam đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng tám 1945, giáo viên phải dạy Thơ Mới. Thơ Mới được dạy trong 6 tiết ( không kể 2 tiết dạy về tác giả Xuân Diệu)+ Dạy Thơ Mới đôi lúc giáo viên không khỏi trăn trở. Trước hết là vì đây là những bài thơ có thể gọi là những hạt ngọc trong kho tàng châu ngọc thơ Việt Nam. Tiếp theo trăn trở là vì đã có biết bao...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
DẠY TỐT THƠ LÃNG MẠN 1932– 1945 Ở KHỐI 11 DẠY TỐT THƠ LÃNG MẠN 1932– 1945 Ở KHỐI 11 ------ ------ I/. THựC TRạNG BAN ĐầU CủA VấN Đề : + Khi giảng dạy chương trình văn 11 phần văn học Việt nam đầuthế kỉ XX đến Cách mạng tháng tám 1945, giáo viên phải dạy Thơ Mới. ThơMới đ ược dạy trong 6 tiết ( không kể 2 tiết dạy về tác giả Xuân Diệu) + Dạy Thơ Mới đôi lúc giáo viên không khỏi trăn trở. Trước hếtlà vì đ ây là những bài thơ có thể gọi là những hạt ngọc trong kho tàng châungọc th ơ Việt Nam. Tiếp theo trăn trở là vì đã có biết bao bài nghiên cứu hayvới nhiều ý kiến mới mẻ n ên ph ải dạy theo hướng nào để có thể chuyển tải chohết những cái hay, cái đẹp của các tác phẩm Thơ Mới đến với học sinh. + Làm sao để có một hướng khai thác, h ướng dạy-học tốt nhấttrước tình hình sách tham khảo tràn lan như hiện nay là điều làm cho không ítgiáo viên suy nghĩ. II/. ĐặT VấN Đề: + Những năm gần đây đổi mới phương pháp giảng dạy đã trởthành một yêu cầu cấp thiết đặt ra cho ngành giáo dục, cho mỗi giáo viên, phảilàm sao phát huy tính tích cực của học sinh để các em chủ động trong việc tìmhiểu cái hay cái đẹp của tác phẩm văn chương. + Sáu bài thơ được giảng dạy ở khối 11 đều là những bài thơhay. Th ậm chí có bài được xem là đ ỉnh cao của thơ trữ tình Việt Nam. Làm saocó thể cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản nhất về bài thơ đồng thờicũng giúp học sinh tự khám phá cái hay cái đẹp của b ài thơ. Muốn vậy giáoviên phải là người hư ớng dẫn gợi ý để học sinh tìm hiểu bài thơ theo hướng tốtnhất với sự vận dụng phương pháp giảng dạy hiệu quả nhất. + Để thực hiện giáo viên ph ải có một phương pháp khai thácchung đối với nhiều thi phẩm Thơ Mới và từng thi phẩm cụ thể. III/. NỘI DUNG THỰC HIỆN:  Những lưu ý chung khi dạy phần Thơ Mới: Qua tham khảo một số ý kiến và qua thực tế giảng dạy của bảnthân, tôi th ấy khi giảng dạy Th ơ Mới ta thường gặp những trở ngại sau: a/. Khó khăn mà giáo viên thường gặp khi dạy các tácphẩm Thơ Mới là tính đa ngh ĩa. Tính đa nghĩa là một đặc trưng của thơnói chung và Thơ Mới nói riêng bởi đặc điểm thể loại và cấu trúc ngôn từ đặcbiệt của th ơ . Ở thơ lãng m ạn tính đa nghĩa được thể hiện rõ trên nhiều cấp độkhác nhau. – Ở cấp độ hình tượng: mỗi b ài thơ do cách xây dựng h ìnhtượng riêng sẽ đ ược hiểu và khai thác theo nhiều cách khác nhau. + Bài “ Tống biệt hành” (Thâm Tâm): về h ình ảnhngười ra đi (ly khách) có người cho rằng đó chính là hình ảnh một trang namnhi ôm chí lớn ra đi mang đậm màu sắc lãng mạn. Nhiều người lại cho rằng đâylà một chiến sĩ cách mạng giã nhà lên chiến khu. + Bài “ Đây thôn Vĩ Dạ” (Hàn Mặc Tử) lại càngphức tạp h ơn. Có ngư ời chỉ khai thác bài thơ như một bức tranh đẹp về phongcảnh và con người xứ Huế . Có người lại xu ất phát từ mối tình Hàn Mặc Tử –Hoàng Cúc để khai thác b ài thơ như một tiếng lòng xót xa tuyệt vọng trư ớc mộttình yêu đơn phương. – Ở cấp độ hình ảnh, ngôn từ: Tình trạng phổ biến trong cảmnhận thơ là nhiều h ình ảnh, nhiều câu thơ lại có những cách hiểu khác nhau. + Bài “ Đây thôn Vĩ Dạ” (Hàn Mặc Tử) những h ìnhảnh, từ ngữ: anh? Vư ờn ai? Mặt chữ điền? Thuyền ai? Khách đường xa? … rấtkhó có thể xác định. + Bài “ Tống biệt hành” (Thâm Tâm): Sao đ ầyhoàng hôn trong m ắt ai? Ly khách? Con đường nhỏ?… cũng sẽ đ ược hiểu theonhiều cách khác nhau. b/. Do nhứng nét đặc biệt của thơ như vậy nên khi giảng dạy giáoviên ph ải xuất phát từ đặc trưng th ể loại và tính riêng biệt độc đáo của các bàithơ, cùng với đặc điểm tiếp nhận của học sinh để có những biện pháp cụ thểnhằm vừa phân tích tác phẩm một cách đúng hướng vừa phát huy tính năngđộng tích cực học sinh. Muốn vậy giáo viên nên có những lưu ý sau: – Khi dạy th ơ lãng m ạn cũng nên cố gắng trang bị thêm chohọc sinh những kiến thức cơ b ản về đặc trưng của thể loại để các em hiểu đượcnguyên tắc tổ chức của hình tư ợng và ngôn từ th ơ. – Giáo viên có th ể cung cấp cho học sinh những cách hiểukhác nhau xung quanh bài thơ nhưng sau đó ch ỉ chọn một cách hiểu phù hợpvới trình độ nhận thức của học sinh để triển khai. – Giáo viên thiết kế b ài d ạy theo hướng mở để gợi sự suyluận của học sinh, phát huy tính độc lập sáng tạo trong tiếp nhận nhưng khôngđể học sinh thoát ly h ình tượng. c/. Khi phân tích Thơ Mới rất cần phải chú ý phân tích ho àn cảnhra đời của bài thơ. Bời vì tác phẩm n ào cũng là sản phẩm của một hoàn cảnhlịch sử xã hội nhất định. Ho àn cảnh này không tác đ ộng tới tác phẩm một cáchđơn giản và trực tiếp mà tác động tới nhà văn qua hoàn cảnh riêng, gắn liền vớicuộc đời, tư tưởng của nhà văn. Chính hoàn cảnh riêng này đã tạo nên một lăngkính khiến ánh sáng của hoàn cảnh lịch sử lại chịu một độ khúc xạ n ào đó trướckhi hiện lên trên tác ph ẩm. Hoàn cảnh lịch sử xã hội, hoàn cảnh riêng của nhà văn cũng không tácđộng thẳng tới sự ra đời của tác phẩm m à còn ph ải thông qua một ho àn cảnh cụthể trực tiếp tạo nên cảm hứng nghệ thuật để sáng tạo nên tác phẩm. Vì vậy khiphân tích các bài thơ như “Tràng giang” của Huy Cận, “Đây thôn Vĩ Da” củaHàn Mặc Tử và “Tống biệt hành” của Thâm Tâm ta cần chú ý đến ho àn cảnhcảm hứng cụ thể đ ã khiến các b ài thơ ra đời.  Thực hiện cụ thể với dạy bài “Đây thôn Vĩ Dạ” của Hàn Mặc Tử: Đễ làm rõ nh ững điều đã nêu ở phần trên , người viết xin đ ượclấy vi dụ ở b ài dạy “ Đây thôn vĩ Dạ” ( tiết 80 ) trong chương trình văn 11. Dùra đời cách đây gần 70 năm nh ưng đến ...