Đề cương ôn thi môn Triết học Mác- Lê nin

Câu 1: Triết học là gì? Trình bày nguồn gốc xã hội của triết học?Triết học là gì?Triết học là hệ thống những quan điểm, quan niệm chung của con ngườivề thế giới ( tự nhiên, xã hội và tư duy) và về vai trò của con người trongthế giới đó.- Quan điểm chung của con người về thế giới đó và vấn đề thế giới quantriết học hay còn gọi là bản thể luận triết học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề cương ôn thi môn Triết học Mác- Lê nin Đề cương ôn thi môn Triết học Mác- Lê ninCâu 1: Triết học là gì? Trình bày nguồn gốc xã hội của triết học?Triết học là gì?Triết học là hệ thống những quan điểm, quan niệm chung của con ngườivề thế giới ( tự nhiên, xã hội và tư duy) và về vai trò c ủa con ng ười trongthế giới đó.- Quan điểm chung của con người về thế giới đó và vấn đề thế giới quantriết học hay còn gọi là bản thể luận triết học.- Vai trò của con người trong thế giới đó là vấn đề nhận th ức luận triếthọc vì con người có nhận thức được thế giới thì mới có th ể cải t ạo đ ượcthế giới và làm chủ được bản thân mình (phương pháp luận).Như vậy, triết học bao gồm hai vấn đề thế giới quan và ph ương phápluận hay bản thể luận và nhận thức luận.Nguồn gốc nhận thức và nguồn gốc xã hội của triết học:- Nguồn gốc nhận thức, đứng trước thế giới rộng lớn bao la các sự vậthiện tượng phong phú đa dạng muôn hình nghìn vẻ, con người có nhu c ầuphải tồn tại và phát triển như thế nào? còn sự ra đời, tồn tại, mất đi cótuân theo quy luật nào không trả lời các câu hỏi ấy chính là triết học.- Mặt khác, triết học chính là một hình thái ý thức xã h ội có tính ch ất kháiquát và trừu tượng cao. Do đó triết học chỉ xuất hi ện khi con ng ười đã cótrình độ tư duy trừu tượng phát triển ở mức độ nhất định.+ Triết học ra đời gắn liền với xã hội có giai cấp, xã hội chiếm hữu nô lệ,xã hội cộng sản nguyên thuỷ chưa có triết học.+ Sự phát triển của sản xuất, sự phân chia xã hội thành hai giai c ấp c ơbản đối lập nhau: giai cấp chủ nô và giai cấp nô lệ, s ự phân chia lao đ ộngtrí óc và lao động chân tay là điều kiện vật chất cho s ự ra đời c ủa tri ếthọc.+ Giai cấp thống trị có điều kiện về kinh tế nên cũng có đi ều ki ện nghiêncứu triết học. Do đó, triết học bao giờ cũng là th ế gi ới quan c ủa m ột giaicấp nhất định. Giai cấp nào thống trị về kinh tế cũng th ống trị v ề tinhthần, tư tưởng trong xã hội. Câu 2: Vấn đề cơ bản của triết học là gì? T ại sao nói đó là v ấnđề cơ bản của triết học?- Vấn đề cơ bản của triết học:Thế giới xung quanh có thể chia thành hai lĩnh vực lớn tự nhiên và tinhthần, tồn tại và tư duy, vật chất và ý thức, triết học với nhiệm vụ giảithích thế giới cũng phải đề cập đến hai lĩnh vực ấy.Theo F. Ănghen, vấn đề lớn, cơ bản của triết học là vấn đề về mối liênhệ giữa vật chất và ý thức, giữa tồn tại và tư duy.- Vấn đề cơ bản của triết học bao gồm hai mâu thuẫn:Mặt 1: Giữa vật chất và ý thức cái nào có trước, cái nào có sau, cái nàoquyết định cái nào?Mặt 2: Con người có khả năng nhận thức được thế giới hay không? Đó làvấn đề cơ bản của triết học vì:Thứ nhất: Căn cứ vào cách trả lời hai câu hỏi trên (cách giải quy ết hai haimặt của một vấn đề cơ bản của triết học) ta có thể biết được nhà triếthọc này, hệ thống triết học này là duy vật hay duy tâm (mặt 1)+ Chủ nghĩa duy vật cho rằng: vật chất có trước ý th ức, vật ch ất quyếtđịnh ý thức, ý thức có sau vật chất sinh ra và phụ thuộc vào vật chất.+ Chủ nghĩa duy tâm cho rằng: ý thức có trước vật chất và quy ết đ ịnh v ậtchất. Chủ nghĩa duy tâm chia thành hai trường phái:Duy tâm khách quan ý niệm tuyệt đối quyết định vật chất.Duy tâm chủ quan ý thức cảm giác của con người quyết định vật chất.Những nhà triết học thừa nhận hoặc vật chất hoặc tinh thần quy ết địnhđược gọi là triết học nhất nguyên. Còn những nhà triết h ọc th ừa nh ận c ảvật chất và tinh thần quyết định ta gọi là triết học nh ị nguyên. Triết họcnhị nguyên cuối cùng sẽ rơi vào chủ nghĩa duy tâm.Cũng căn cứ vào cách trả lời vấn đề cơ bản của triết học (mặt 2) mà tabiết được nhà triết học đó theo thuyết khả tri hay bất khả tri.+ Thuyết khả tri cho rằng con người có khả năng nhận thức thế giới.+ Thuyết bất khả tri (không thể không biết) cho rằng con người không cókhả năng nhận thức thế giới.Thứ 2: Bất cứ nhà triết học nào cũng phải giải đáp vấn đề mối quan hệgiữa vật chất và ý thức khi xây dựng học thuyết của mình, vật ch ất và ýthức là hai phạm trù của triết học cơ bản bao quát một s ự vật hiện t ượngtrong thế giới khách quan.Thứ 3: Đó là vấn đề chung, nó mãi mãi tồn tại cùng v ới con người và xãhội loài người. Câu 3: Hãy phân biệt phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình trong triết học?Triết học phản ánh thế giới và giải thích thế giới bằng hai phương phápkhác nhau. Đó là phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình.- Phương pháp biện chứng là phương pháp xem xét sự vật trong mối liênhệ phổ biến, trong sự vận động, biến đổi không ngừng,Phương pháp biện chứng vừa thấy sự tồn tại, phát triển và tiêu vong; xemxét sự vật ở trạng thái tĩnh và trạng thái động; vừa thấy cây, vừa th ấy2rừng, vừa thấy bộ phận vừa thấy toàn thể; vừa th ấy s ự riêng bi ệt v ừathấy cả mối quan hệ qua lại.- Phương pháp siêu hình chỉ thấy tồn tại mà không th ấy phát tri ển và tiêuvong; chỉ thấy trạng thái tĩnh mà không thấy trạng thái đ ộng; ch ỉ th ấy câymà không thấy rừng, chỉ thấy bộ phậ ...