Đề tài Một số cách giải bài toán cực trị trong Vật lý sơ cấp'

Từ năm học 2005- 2006, Bộ GD – ĐT quyết định chuyển từ hình thức thi tự luận sang thi trắc nghiệm khách quan đã đem lại sự đổi mới mạnh mẽ trong việc dạy và học của giáo viên và họ sinh. Tuy nhiên, qua thời gian thực tế giảng dạy ở trường ở trường THPT tôi nhận thấy một số vấn đề sau:
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề tài " Một số cách giải bài toán cực trị trong Vật lý sơ cấp” Sáng kiến kinh nghiệmGiáo viên: Trần Vũ Dũng--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- A. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀITừ năm học 2005- 2006, Bộ GD – ĐT quyết định chuyển từ hình thức thi tự luậnsang thi trắc nghiệm khách quan đã đem lại sự đổi mới mạnh mẽ trong việc dạy vàhọc của giáo viên và họ sinh. Tuy nhiên, qua thời gian thực tế giảng dạy ở trường ở trường THPT tôi nhận thấymột số vấn đề sau:1. Việc dạy học và đánh giá thi cử theo hình thức trắc nghiệm khách quan đòi hỏigiáo viên cũng như học sinh phải có sự thay đổi về cách dạy và học. Dạy học theophương pháp trắc nghiệm khách quan đòi hỏi giáo viên không những phải đầu tưtheo chiều sâu mà còn phải đầu tư kiến thức theo chiều rộng, người dạy phải nắmđược tổng quan chương trình của môn học. Điều này gây rất nhiều khó khăn chogiáo viên, đặc biệt là đội ngũ giáo viên trẻ khi chưa có nhiều kinh nghiệm giảngdạy.2. Khi chúng ta chuyển sang hình thức dạy học và đánh giá thi cử theo phươngpháp trắc nghiệm khách quan thì một số giáo viên mãi mở rộng kiến thức kiến thứctheo chiều rộng để đáp ứng cho vấn đề thi theo hình thức trắc nghiệm . Vì vậy vấnđề đầu tư cho việc giải bài toán theo phương pháp tự luận có thể bị mờ nhạt. Điềunày ảnh hưởng khá lớn đến chất lượng, mức độ hiểu sâu kiến thức về Vật lý củahọc sinh , đặc biệt là những học sinh khá của trường. Để góp phần cải thiện thực trạng trên , tôi quyết định thực hiện đề tài “Một sốcách giải bài toán cực trị trong Vật lý sơ cấp”. Trong vật lý sơ cấp THPT có nhiềubài toán được giải theo phương pháp tính giá trị cực đại, cực tiểu các đại lượng Vậtlý. Mỗi loại bài toán đều có một số cách giải nhất định. Song, để chọn cách giảiphù hợp là điều rấy khó khăn cho học sinh và một số giáo viên , Bởi lẽ: Chưa có tàiliệu nào viết về vấn đề này có tính hệ thống . Qua thời gian học tập và giảng dạy ở trường, tôi đã tổng hợp, áp dụngphươngpháp và đã đạt được hiệu quả nhất định. Hy vọng đề tài này sẽ góp phần vào giải quyết những khó khăn trên.Với thời gian công tác chưa nhiều, trình độ còn hạn chế mà đề tài thì quá rộng nêntrong đề tài không thể tránh được những sai sót và chưa phát huy hết ưu điểm, tácdụng của phương pháp. Rất mong được sự góp ý chân thành từ quý đồng nghiệp đểđề tài được hoàn thiện và thiết thực hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! 1Một số cách giải bài toán cực trị trong vật lý THPT Sáng kiến kinh nghiệmGiáo viên: Trần Vũ Dũng--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- B. NỘI DUNGI. CƠ SỞ LÝ THUYẾT:Khi giải các bài tập Vật lý, để tính giá trị cực đại hoặc cực tiểu của các đại lượngVật lý, ta thường một số công thức, kiến thức của toán học. Do đó, để giải đượccác bài tập đó cần nắm vững một số kiến thức sau đây:1. Bất đẳng thức Cô si:a  b  2 ab ( a, b dương).a  b  c  3 3 abc ( a, b, c dương). - Dấu bằng xảy ra khi các số bằng nhau. - Khi tích hai số không đổi, tổng nhỏ nhất khi hai số bằng nhau. - Khi tổng hai số không đổi, tích hai số lớn nhất khi hai số bằng nhau.  Phạm vi ứng dụng: Thường áp dụng cho các bài tập điện hoặc bài toán va chạm cơ học.2. Bất đẳng thức Bunhiacôpski: (a1b1  a2 b2 ) 2  (a1  a2 ) 2 (b1  b2 )2 a b Dấu bằng xảy ra khi 1  1 a2 b2  Phạm vi ứng dụng: thường dùng trong các bài tập về chuyển động cơ học.3. Tam thức bậc hai: y  f ( x)  ax 2  bx  c + Nếu a > 0 thì ymin tại đỉnh pa rabol. + Nếu a < 0 thì ymax tại đỉnh parabol.  b (   b 2  4ac ). Tọa độ đỉnh: x   ; y 2a 4a + Nếu  = 0 thì phương trình : y  f ( x)  ax 2  bx  c  0 có nghiệm kép. +Nếu   0 thì phương trình có hai nghiệm phân biệt. *Phạm vi ứng dụng:Thường dùng trong các bài tập về chuyển động cơ học và bàitập phần điện.4. Giá trị cực đại hàm số sin hoặc cosin:(cos  ) max  1    0(sin  )max  1    900 .*Phạm vi ứng dụng: Thường dùng trong các bài toán cơ học, điện xoay chiều.5. Khảo sát hàm số:- Dùng đạo hàm.- Lập bảng xét dấu để tìm giá trị cực đại, cực tiểu. 2Một số cách giải bài toán cực trị trong vật lý THPT Sáng kiến kinh nghiệmGiáo viên: Trần Vũ Dũng---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------*Phạm vi ...