Đề tài: TÌNH HÌNH RUỘNG ĐẤT VÀ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP HUYỆN BA BỂ NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX

Tình hình ruộng đất và kinh tế nông nghiệp từ lâu đã được các sử giaphong kiến nhà Nguyễn chú ý. Có thể ra các tác phẩm tiêu biểu có đề cập đếnSố hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn3vấn đề nông nghiệp và ruộng đất như: Lịch triều hiến chương loại chí, ĐạiNam nhất thống chí, Đồng Khánh dư địa chí...Từ sau năm 1945 trở lại đây đã có nhiều công trình nghiên cứu sâu rộngvề tình hình ruộng đất và nông nghiệp Việt Nam trong lịch sử như...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề tài: TÌNH HÌNH RUỘNG ĐẤT VÀ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP HUYỆN BA BỂ NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN ĐỨC THẮNG TÌNH HÌNH RUỘNG ĐẤT VÀ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP HUYỆN BA BỂ NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ THÁI NGUYÊN - 2009Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN ĐỨC THẮNG TÌNH HÌNH RUỘNG ĐẤT VÀ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP HUYỆN BA BỂ NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX Chuyên ngành: Lịch sử Việt Nam Mã số: 60.22.54 LUẬN VĂN THẠC SĨ LỊCH SỬ Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐÀM THỊ UYÊN THÁI NGUYÊN - 2009Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vnSố hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 1 MỞ ĐẦU1. Tính cấp thiết của đề tài Giáo sư Trần Văn Giàu từng viết: “ Trải qua mấy ngàn năm, nước ta vẫnlà một xứ nông nghiệp và lấy xã thôn làm đơn vị cơ sở. Tới đầu thế kỷ XIX,cương vực nước ta mới ổn định và thống nhất về mặt hành chính suốt từ ảiNam Quan tới mũi Cà Mau, gồm khoảng 18.000 làng với các tên gọi khácnhau như xã, thôn, phường, giáp, điếm, ấp, lân, trang, trại, man, sách ... Làngnước gắn bó xương thịt với nhau, vì nước là thân thể, còn làng là chi thể. Cảlàng và nước đều sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước. Cho nên, hai vấn đề nông nghiệp và xã thôn là vô cùng quan trọng đốivới sự tồn vong và lớn mạnh của dân tộc ta...” [8, tr.5] Chính vì lẽ đó việc quản lý nông nghiệp và ruộng đất là một trongnhững công việc trọng tâm của các vương triều phong kiến Việt Nam nóichung và triều Nguyễn nói riêng. “ Nhà nước Quân chủ chuyên chế trungương tập quyền có nắm chắc được ruộng đất mới có cơ sở để thu tô thuế-màtrong các xã hội tiền tư bản đều sống bằng nguồn thu từ tô thuế của dân. Vớimột đất nước nông nghiệp như Việt Nam vấn đề quản lý ruộng đất đặc biệtquan trọng. Việc quản lý chặt chẽ và có hiệu quả ruộng đất nhà nước có thểchi phối được mọi mặt của xã hội, trong đó trước hết là chi phối người nôngdân. Đồng thời trên cơ sở làm tốt công việc này quyền sở hữu tối cao của nhànước đối với ruộng đất trong cả nước mới được xác lập một cách vững chắc” [31] Chúng ta đi vào nghiên cứu chế độ sở hữu ruộng đất của các triều đạilà đi vào vấn đề cơ bản, then chốt để giải mã lịch sử xã hội Việt N amphong kiến.Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 2 Nhà nước phong kiến lấy nông nghiệp làm gốc, là cơ sở của nền kinh tếđất nước. Chính vì vậy, tình hình ruộng đất và nông nghiệp có ý nghĩa vôcùng quan trọng, qua việc nghiên cứu tình hình ruộng đất và nông nghiệpgiúp chúng ta hiểu biết về chính sách về ruộng đất, thực trạng nông nghiệptừng địa phương. Từ thực tiễn đó cho chúng ta những hiểu biết cơ bản, toàndiện về những vấn đề xã hội, chính trị của từng địa phương. Đồng thời giúplý giải thêm những vấn đề liên quan đến sản xuất, tập quán sản xuất, sinh hoạtvăn hoá, các mối quan hệ xã hội cũng như sự phân hoá giai cấp trong làng xã. Từ những kinh nghiệm được đúc kết trong quá trình nghiên cứu tìnhhình ruộng đất và nông nghiệp không chỉ có tác dụng tìm hiểu địa phương đótrong một khoảng thời gian nhất định là nửa đầu thế kỷ XIX , mà còn có ýnghĩa trong cuộc sống hiện đại. Chúng ta có thể học tập từ cha, ông ta trênnhiều lĩnh vực như: quản lý ruộng đất, kinh nghiệm canh tác, cải tạo tự nhiên,tìm hiểu về dòng họ mình thời xưa, kết cấu làng bản trong lịch sử… Xuất phát từ quan điểm nghiên cứu, tìm hiểu tình hình nông nghiệp vàchế độ quản lý ruộng đất triều Nguyễn - một trong những vấn đề cơ bản củalịch sử phong kiến Việt Nam, từ đó tìm hiểu tình hình ruộng đất, nông nghiệpcủa huyện Ba Bể qua một thời kỳ lịch sử cụ thể là nửa đầu thế kỷ XIX. Việcnghiên cứu này cũng có thể góp phần thực hiện chính sách của Đảng, nhànước trong việc đầu tư phát triển kinh tế, xã hội các tỉnh trung du miền núiphía Bắc nói chung và Bắc Kạn nói riêng. Chúng tôi lựa chọn đề tài “ Tìnhhình ruộng đất và kinh tế nông nghiệp huyện Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn) nửađầu thế kỷ XIX ” làm đề tài tốt nghiệp.2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Tình hình ruộng đất và kinh tế nông nghiệp từ lâu đã được các sử giaphong kiến nhà Nguyễn chú ý. Có thể ra các tác phẩm t ...