Đề tài tốt nghiệp: Kiến trúc và lễ hội ở những ngôi chùa cổ thờ Tứ Pháp tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu - Bắc Ninh

Đề tài nghiên cứu về lễ hội và những kiến trúc điêu khắc nghệ thuật độc đáo ở những ngôi chùa cổ thờ Tứ Pháp tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu – Bắc Ninh nhằm mục đích hệ thống lại kiến thức lịch sử về bốn ngôi chùa Tứ Pháp, ý thức việc bảo tồn và phát huy những lễ hội nhằm nâng cao tính giáo dục, tính đoàn kết của con người Thuận Thành nói chung và người con Việt Nam nói riêng, bảo tồn những kiến trúc độc đáo ở những ngôi chùa này thông qua việc tìm hiểu thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao giá trị văn hóa. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung đề tài.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề tài tốt nghiệp: Kiến trúc và lễ hội ở những ngôi chùa cổ thờ Tứ Pháp tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu - Bắc NinhMỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tàiPhật giáo xuất hiện ở Việt Nam từ thế kỷ thứ III sau Công nguyên “lịch sử tưtưởng Việt Nam ngay từ buổi đầu ta thấy Sĩ Nhiếp (178 – 266) đã tổng hợp Nho giáochính thống từ phương Bắc xuống với Phật giáo của Khương Tăng Hội từ phương TâyBắc Ấn Độ đến Giao Chỉ thế kỷ thứ III đem theo thiền học Đại Thừa Phật giáo”1.Trung tâm Phật giáo Luy Lâu là một trung tâm của Phật giáo Việt Nam được hìnhthành từ rất sớm tại vùng đất Giao Chỉ, nay là huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.Để có được một trận mưa, phải có ít nhất bốn hiện tượng thiên nhiên hợp lại, đólà: Mây, sấm, gió, mưa. Và, người nông dân cho rằng, mỗi hiện tượng mưa xuất hiệnđược làm ra bởi pháp thuật của một vị thần. Người làm nông cần có nước để tưới câyhoa màu, cần mưa hòa gió thuận. Lúc bấy giờ, người nông dân trồng trọt hoa màu phụthuộc vào thời tiết và xem tự nhiên thiên nhiên như những bậc siêu nhiên, con ngườikhông thể khống chế vào lực siêu nhiên ấy. Trước khi Phật giáo du nhập vào nước ta,người nông dân Việt đã sẵn có các thần: Mây, mưa, sấm, gió mang tính bản địa củamình, bởi trong thế giới quan của những cư dân trồng lúa nước không thể vắng bóngnhững lực lượng siêu nhiên có khả năng tác động đến sự thành bại của một vụ gieotrồng, nhất là với điều kiện canh tác của người Việt khi ấy còn phải phụ thuộc rất nhiềuvào tự nhiên.Hệ thống tín ngưỡng thờ Tứ Pháp được hình thành khi đạo Phật du nhập vàonước ta, là hiện tượng tín ngưỡng bản địa của nước ta mang đậm màu sắc của nền vănminh lúa nước kết hợp với Phật giáo tồn tại khá phổ biến ở đồng bằng Bắc bộ. Hìnhthái thờ thần Tứ Pháp là một trong những hình thái tín ngưỡng thờ thần nông nghiệp cổsơ khi mà đời sống nông nghiệp lệ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên.Tứ Pháp bao gồm: Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện. Bốn Pháp nàytượng trưng cho những thế lực thiên nhiên như: mây, mưa, sấm, chớp. Tứ Pháp đượchình thành là sự kết hợp giữa Phật giáo với tín ngưỡng dân gian của những người nôngdân cầu mong mưa thuận, gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng thịnh vượng …các ngôi1Nguyễn Đăng Thục (1992), Lịch sử tư tưởng Việt Nam I- II- III, Nxb TP. HCM, Tr 17.1chùa thờ Tứ Pháp cũng ra đời để đáp ứng nhu cầu tinh thần của người dân qua việc thờcúng. Những lễ hội và kiến trúc của các ngôi chùa thờ Tứ Pháp cũng được xuất hiện từđây. Trải qua hơn hai ngàn năm, giá trị văn hóa ở những ngôi chùa cổ thờ Tứ Pháp vẫncòn bảo tồn và gìn giữ.Để bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa ấy, học viên chọn đề tài “Kiến trúcvà lễ hội ở những ngôi chùa cổ thờ Tứ Pháp tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu Bắc Ninh” với mong muốn tìm hiểu, bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa vật thể vàphi vật thể tại đây.Với đề tài này, học viên sẽ đi sâu nghiên cứu lĩnh vực lễ hội và kiến trúc ởnhững ngôi chùa thờ Tứ Pháp: Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện tương ứngvới bốn ngôi chùa: Chùa Dâu, chùa Đậu, chùa Tướng, chùa Dàn tại trung tâm Phật giáoLuy Lâu, nay là huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.2. Lịch sử nghiên cứu vấn đềChùa Dâu nói riêng cũng như trung tâm Phật giáo Luy Lâu là trung tâm Phậtgiáo sớm nhất ở Việt Nam, có vị trí, vai trò quan trọng đối với đạo Phật nói chung vàtín ngưỡng thờ cúng của dân tộc Việt Nam nói riêng. Vì vậy hệ thống những ngôi chùathờ Tứ Pháp tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu đã thu hút các các nhà khoa học nghiêncứu từ các sử liệu.Có rất nhiều đề tài được nghiên cứu xung quanh về chùa Dâu cũng như nhữngngôi chùa thờ Tứ Pháp tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu thông qua lễ hội, kiến trúc. Cóthể nói cho đến nay chùa Dâu vẫn lưu giữ được nhiều bản ghi chép về kiến trúc và lễhội, trong đó đáng chú ý nhất là kho ván in kinh gồm hơn 100 ván, chia ra làm mườihai bộ sách khác nhau như: Cổ Châu Pháp Vân Phật bản hạnh ngũ lục, Cổ Châu Phậtbản hạnh ngữ lục, Hiến Cổ Châu Phật tổ Nghi, Nhân quả kinh quốc ngữ, Kỳ vũ kinh,Tam giáo kinh… Đó là di sản Hán – Nôm quý hiếm ít nơi có2. Cuốn sách Cổ ChâuPháp Vân Phật Bản Hạnh Ngữ Lục là cuốn sách song ngữ Hán Nôm, còn cuốn CổChâu Pháp Vân Phật Bản Hạnh Ngũ Lục là cuốn truyện thơ lục bát nôm. Hai cuốn nàyđều nói về sự tích Man Nương được coi là biên soạn vào khoảng từ thế kỷ 15 đến thế2Nguyễn Hữu (2014), Chùa Dâu lịch sử và truyền thuyết, Nxb Thanh niên, tr. 702kỷ 18. Cuốn thứ ba là Hiến Cổ Châu Phật Tổ Nghi nói về các nghi thức tế lễ. Như vậyba cuốn sách này được xem là những tài liệu cổ xưa nhất, còn được lưu giữ tại nhàchùa. Trong cuốn sách Lĩnh Nam Chích Quái của Trần Thế Pháp cũng nói về truyệnMan Nương nhưng so với Cổ Châu Pháp Vân Phật Bản Hạnh ngữ lục thì Trần ThếPháp đã rút ngắn truyện lại còn khoảng một phần ba. Đến đầu đời Lê, khi nền Phật giáodân tộc phục hưng mạnh mẽ, Phật Pháp Vân được nhiều lần thỉnh lễ về Hà Nội để cầuđảo và tôn thờ, Lý Tử Tấn (1378 – 1460) đã viết một bài ký về đức Phật Pháp Vân vớinhan đề: Pháp Vân Cổ Tự Bi ký chép ...