Đến chiêm ngưỡng và khám phá cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang).

Thâm trầm, tráng lệ như gợi nhớ về một thời hoàng kim, phố cổ Đồng Văn, Hà Giang nằm im lìm trong sương sớm của vùng cao nguyên đá đầy cuốn hút nơi miền biên ải, địa đầu Tổ quốc.Ngược lên cổng trời Quản Bạ, theo con đường Yên Minh - Mậu Duệ, qua đèo Cán Tỷ hiểm trở, đi trên những cánh rừng thông đại ngàn, những con dốc quanh co, uốn lượn như những dải lụa lên cao nguyên đá, đến phố cổ Đồng Văn - Hà Giang du khách sẽ được khám phá những bất ngờ...Phố cổ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đến chiêm ngưỡng và khám phá cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang). Đến chiêm ngưỡng và khám phá cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang). Thâm trầm, tráng lệ như gợi nhớ về một thời hoàng kim, phố cổ Đồng Văn, Hà Giang nằm im lìm trong sương sớm của vùng cao nguyên đá đầy cuốn hút nơi miền biên ải, địa đầu Tổ quốc.Ngược lên cổng trời Quản Bạ, theo con đường Yên Minh - Mậu Duệ, qua đèo CánTỷ hiểm trở, đi trên những cánh rừng thông đại ngàn, những con dốc quanh co,uốn lượn như những dải lụa lên cao nguyên đá, đến phố cổ Đồng Văn - Hà Giangdu khách sẽ được khám phá những bất ngờ...Phố cổ trên cao nguyên đáPhố cổ Đồng Văn hình thành và được xây dựng vào đầu thế kỷ 20. Thờigian đầu khi mới hình thành, cư dân ở khu phố này chủ yếu là người Tàyvà người Hoa. Đến thập niên 40, 50 có thêm người Kinh, người Dao,Nùng chuyển đến cư ngụ.Khu phố cổ gồm khu chợ và hai xóm Quyết Tiến, Đồng Tâm với khoảng40 hộ dân và 18 ngôi nhà cổ được xây dựng cách đây ngót 100 năm. Nếuso sánh với phố cổ Hội An, Hà Nội, làng cổ Đường Lâm thì phố cổ ĐồngVăn không phải là cổ nhất, về quy mô cũng không lớn nhưng có nhữngsắc thái riêng biệt, độc đáo của cư dân vùng cao nguyên đá biên cươngTổ quốc duy nhất ở Việt Nam. Các công trình kiến trúc độc đáo này đượctạo nên từ những phiến đá tạc, đẽo công phu.Đối diện khu chợ là dãy nhà dân san sát, nối tiếp nhau hợp thành mộtquần thể khu phố sầm uất hiện hữu giữa đất trời cao nguyên. Hầu hết cáccông trình nhà ở được trình tường hai tầng, lợp ngói âm dương. Nhìn tổngthể, phong cách kiến trúc của phố cổ Đồng Văn có sự giao thoa giữa kiếntrúc truyền thống của cư dân bản địa với kiến trúc của cư dân vùng HoaNam (Trung Quốc).Khu phố cổ thuộc xã Đồng Văn, xưa thuộc tổng Đông Quan, châu NguyênBình, phủ Tường Yên, tỉnh Tuyên Quang. Sau đó tách nhập vào châu BảoLạc do một thổ ty người Tày họ Nông cai quản như một lãnh địa riêng.Khu vực xã Đồng Văn hiện nay là nơi cư trú lâu đời của các dân tộc Kinh,Tày, Mông, Hoa, Lô Lô, Giáy... chủ yếu do các thổ ty họ Lương và họNguyễn (người Tày) cai quản.Năm 1887, khi thực dân Pháp chiếm đóng Hà Giang lập ra bộ máy thốngtrị từ tỉnh đến các châu, tổng, xã, thực hiện chính sách chia để trị. ĐồngVăn được chia ra làm 4 khu vực cho các thổ ty nắm giữ. Vùng đất của xãĐồng Văn hiện nay chủ yếu do thổ ty Nguyễn Chánh Quay cai quản. Phốcổ Đồng Văn được hình thành từ thời bấy giờ.Khu chợ Đồng Văn là nơi giao thương của đồng bào các dân tộc. Đếnphiên chợ, các thiếu nữ Mông, Pu Péo, Lô Lô xúng xính trong những bộtrang phục dân tộc từ các bản làng xa xuống chơi chợ và mua sắm, gặpgỡ, trao đổi hàng hóa lung linh những sắc màu thổ cẩm. Đồng bào ăn bátthắng cố, uống rượu ngô, cùng trò chuyện đã tạo cho khu chợ có nét vănhóa đặc sắc.Khu chợ có lối kiến trúc Việt - Hoa có sự giao thoa rất tinh tế hợp vớiphong thủy miền cao nguyên. Những dãy cột đá ba, bốn người ôm đượcđục đẽo rất đẹp. Khu chợ bề thế, vững chãi giữa lòng chảo thung lũng caonguyên như một nét chấm phá đầy ấn tượng. Công trình chợ Đồng Vănvới kết cấu hình chữ U tráng lệ, thâm trầm lối kiến trúc trên đá được xâydựng trong khoảng thời gian từ 1925 - 1928.Cổ và đẹp nhất ở phố cổ Đồng Văn hiện nay là nhà của bà Tân đang cưtrú ở thôn Quyết Tiến (xã Đồng Văn). Chính dòng họ Lương người Tày,đứng đầu là thổ ty Lương Trung Nhân nức tiếng một thời đã đứng ra thuêthợ từ Tứ Xuyên (Trung Quốc) về thiết kế ngôi nhà này năm 1890. Dù bịxuống cấp rất nhiều ở phần tường hậu, nhưng vẻ mềm mại, cổ kính củanó thì vẫn còn nguyên.Đèn lồng phố cổTừ khi UBND huyện Đồng Văn có văn bản quyết định tổ chức đêm phố cổĐồng Văn hằng tháng và cấp cho chủ mỗi ngôi nhà cổ vài chiếc đèn lồngđỏ treo để thắp trước nhà, ngôi nhà của thổ ty Lương Trung Nhân (bà Tânđang sử dụng) lại có thêm một vẻ đẹp mới.Cách biệt thự trình đất và nhà gồm nhiều viên đá tảng của Lương TrungNhân không xa là biệt phủ của thổ ty người Tày Nguyễn Đình Cương(1865-1928) và dòng họ Nguyễn. Ông đã sang tận Tứ Xuyên mời mộtđoàn thợ về xây một tòa nhà lớn vào năm 1920.Sau này, dinh thự ấy cũng được con trai thổ ty tên là Nguyễn Chánh Quaysử dụng, rồi về sau bán cho Nhà nước vào năm 1958. Tiếp đó, toà biệtthự cổ trở thành Trường cấp 1 xã Đồng Văn (1960-1978), rồi làm trụ sởUBND xã (1979-1984).Ngôi nhà xây năm 1925, do một chức sắc địa phương là Tạ Hổ Thần caiquản trong nhiều thập kỷ, hiện nay bà Phạm Thị Thư đang sử dụng và cònrất nhiều ngôi nhà cổ ở Đồng Văn hiện nay đang được đem ra phục vụ dulịch.Riêng khu nhà cổ cũng được người dân địa phương xây dựng trongkhoảng thời gian từ 1923 - 1940 đã tạo nên khu phố cổ Đồng Văn nhưdiện mạo hiện nay. ...