Đền Đô thiêng liêng hào khí ngàn năm tuổi

Đền Đô thiêng liêng hào khí ngàn năm tuổiĐền Đô nằm trên vùng đất địa linh nhân kiệt Đình Bảng, cách thủ đô Hà Nội gần 20 km về phía Bắc. Đây là nơi thờ 8 vị vua nhà Lý nên còn có tên khác là đền Lý Bát Đế. Sử sách ghi lại, năm 1010, sau khi lên ngôi hoàng đế, Lý Công Uẩn trở về thăm quê nhà Cổ Pháp. Dân làng đã xây dựng một ngôi nhà lớn làm nơi nghênh tiếp nhà vua. Khi vua Lý Công Uẩn băng hà (1028), Lý Thái Tông lên kế...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đền Đô thiêng liêng hào khí ngàn năm tuổi Đền Đô Thiêng liêng hào khí ngàn năm tuổiĐền Đô nằm trên vùng đất địa linh nhân kiệt Đình Bảng, cách thủ đô Hà Nội gần 20 kmvề phía Bắc. Đây là nơi thờ 8 vị vua nhà Lý nên còn có tên khác là đền Lý Bát Đế.Sử sách ghi lại, năm 1010, sau khi lên ngôi hoàng đế, Lý Công Uẩn trở về thăm quênhà Cổ Pháp. Dân làng đã xây dựng một ngôi nhà lớn làm nơi nghênh tiếp nhà vua. Khivua Lý Công Uẩn băng hà (1028), Lý Thái Tông lên kế vị đã cho sửa sang lại ngôi nhàxưa làm nơi thờ vua cha và cũng từ đó đền Đô trở thành nơi thờ tự các vị vua nhà Lýsau khi băng hà. Cổng vàoTừ xa xưa, đền Đô luôn được các đời vua liên tục tôn tạo, mở rộng. Vào đời vua LêKính Tông, năm Giáp Thìn (1605), đền Đô đã được xây dựng lại ngay trên đất cũ vàđược khắc văn bia ghi lại công đức của các vị vua triều Lý. Lễ hội đền ĐôTrong thời kỳ bị tạm chiếm, giặc Pháp đã phá hủy nhiều di sản văn hóa ở Cổ Pháp.Năm 1952, giặc Pháp dội bom, phá hủy hoàn toàn đền Đô. Đến năm 1989, đền Đôđược khởi công xây dựng lại theo đúng hình dáng và kiến trúc mà các nhà nghiên cứulịch sử đã phác thảo, dựa theo dấu tích còn lại và các tài liệu lưu trữ. Thủy đìnhĐền Đô rộng hơn 30.000 m2 với trên 20 hạng mục công trình, chia thành 2 khu vực: nộithành và ngoại thành. Cổng vào nội thành gọi là Ngũ Long môn vì trên 2 cánh cổng cóchạm khắc hình 5 con rồng. Khu vực nội thành kiến trúc theo kiểu “nội công ngọaiquốc”. Tường gạch bao quanh cao 3 mét, rộng 1 mét, 2 bên xây gạch, giữa đổ đất.Trung tâm của đền Đô là khu chính điện trang nghiêm với các nét chạm khắc tinh xảo.Tại đây có điện thờ vua Lý Thái Tổ quanh năm nghi ngút khói hương.Phía bên trái điện thờ là “Chiếu dời đô“ của vua Lý Thái Tổ. Điều ngẫu nhiên là toàn bàichiếu có đúng 214 chữ, ứng với 214 năm trị vì của 8 đời vua nhà Lý. Phía bên phảiđiện là bản khắc bài thơ hào hùng nổi tiếng của Lý Thường Kiệt : “Nam quốc sơn hàNam đế cư…”. Phía sau chính điện là hậu cung, nơi đặt ngai thờ, bài vị và tượng của 8vị vua nhà Lý. Bên trong còn có nhà chuyển bồng kiến trúc theo kiểu chồng diêm 8 mái,8 đao cong mềm mại, nhà tiền tế, nhà để kiệu thờ, nhà để ngựa thờ. Đặc biệt, phíaĐông đền có nhà bia, nơi đặt Cổ Pháp Điện Tạo Bi (bia đền Cổ Pháp). Tấm bia đá nàycao 190 cm, rộng 103 cm, dầy 17 cm, được khắc dựng năm Giáp Thìn (1605), do tiếnsĩ Phùng Khắc Khoan soạn, ghi lại sự kiện lịch sử nhà Lê xây dựng lại đền Đô và ghicông đức của các vị vua triều Lý. Ngũ Long mônKhu ngoại thành đền Đô gồm Thủy đình, Phương đình (nhà vuông), nhà chủ tế, nhàkho, nhà khách và đền vua Bà (thờ Lý Chiêu Hoàng, còn gọi là đền Rồng ). Hai bên tảhữu đền Đô là nhà văn chỉ (thờ các quan văn) và võ chỉ (thờ quan võ) tiêu biểu nhấttrong suốt 216 năm của vương triều nhà Lý. Thủy đình dựng trên hồ bán nguyệt, rộng 5gian, có kiến trúc chồng diêm 8 mái, 8 đao cong. Đây là nơi để các chức sắc ngàytrước ngồi xem biểu diễn rối nước. Thủy đình đền Đô xưa đã được Ngân hàng ĐôngDương thời Pháp thuộc chọn làm hình ảnh tiêu biểu in trên tờ giấy bạc 5 đồng. Đền chínhCác cụ trong Ban quản lý di tích đền Đô kể, vào những ngày giỗ các vị vua Lý, trên nócđền Đô thường xuất hiện 8 đám mây trắng xếp thành một dải nối tiếp nhau. Đám mâyhiện hữu khoảng mươi, mười lăm phút mới tan ra. Những người dự lễ xôn xao bàn tán.Các cụ bảo, đó là linh hồn 8 vị vua Lý hiện về. Việc này diễn ra không phải chỉ một lần.Vào đúng ngày Lễ hội đền Đô năm 2003 (15 tháng 3 Âm lịch - ngày Lý Công Uẩn đăngquang), những người dự lễ hội tại đền Đô đã chứng kiến một hiện tượng thiên nhiên kỳlạ. Một dải mây hình rồng vàng từ phía Thăng Long - Hà Nội bay về trên nóc đền Đômột lúc rồi tan ra, đúng lúc dân làng Đình Bảng bắt đầu lễ rước Linh bài Lý Thái Tổ vàChiếu dời đô ra Thăng Long theo nghi lễ cổ truyền…Những câu chuyện và hình ảnh ấy được ghi chép, chụp và lưu lại trong những tài liệuvề đền Đô. Các nhà khoa học cho rằng đó chỉ là sự trùng hợp kỳ lạ của thiên nhiên.Nhưng với những người dân Đình Bảng, điều đó lại mang ý nghĩa là các vị vua nhà Lývẫn luôn hiện diện đâu đó trên mảnh đất quê nhà. Chiếu dời đôVới cảnh trí hữu tình, cây cối xum xuê râm mát, đền Đô xứng đáng với lời ca ngợi từngàn xưa: Đền Đô kiến trúc tuyệt vời/ Thăng Long đẹp đất, đẹp người ngàn năm ...