Đền Quan Thánh thờ thần trấn cửa Bắc Thăng Long

Nằm trên góc đường Cổ Ngư (nay là đường Thanh Niên) và phố Quán Thánh (trông ra Hồ Tây), đền Quan Thánh là nơi thờ Huyền Thiên Trấn Vũ - thần trấn cửa Bắc thành Thăng Long. Sách xưa kể lại, đền có từ thời Cao Biền (thế kỷ thứ IX) ở phía nam sông Tô. Sau Lý Thái Tổ dời đô (1010), mở rộng thành cũ đã dời đền về Tây Bắc thành (tức vị trí hiện nay).Trải qua các triều đại, đền Quan Thánh đã được tu sửa nhiều lần song về cơ bản không có nhiều thay...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đền Quan Thánh thờ thần trấn cửa Bắc Thăng Long Đền Quan Thánh thờthần trấn cửa Bắc Thăng LongNằm trên góc đường Cổ Ngư (nay là đường Thanh Niên) vàphố Quán Thánh (trông ra Hồ Tây), đền Quan Thánh là nơithờ Huyền Thiên Trấn Vũ - thần trấn cửa Bắc thành ThăngLong. Sách xưa kể lại, đền có từ thời Cao Biền (thế kỷ thứIX) ở phía nam sông Tô. Sau Lý Thái Tổ dời đô (1010), mởrộng thành cũ đã dời đền về Tây Bắc thành (tức vị trí hiệnnay).Trải qua các triều đại, đền Quan Thánh đã được tu sửa nhiềulần song về cơ bản không có nhiều thay đổi và được đánh giálà một quần thể kiến trúc đẹp. Ngay trước cổng đền là 4 cộttrụ cao xây theo lối cũ. Cổng tam quan được xây trên nhữngtấm đá lớn, trên có gác chuông với quả chuông cao tới 1,5 m- niên đại Đinh Tỵ, đời Lê Hy Tôn. Hai bên cửa phía trongđền có chữ Tẫn nhập, Huyền xuất (vào cửa Tẫn ra cửaHuyền). Theo các nhà nghiên cứu thì đây là chữ lấy trongsách Đạo đức kinh: Huyền Tẫn chi môn thi vị thiên địa (cửaHuyền Tẫn là gốc của trời đất).Qua cổng là sân rộng, trong sân có bể cá vàng và núi non bộ.Đền có hai lớp: lớp ngoài là nhà đại bái cao ráo, nguy nga vớicột xà, cửa võng đều sơn son thếp vàng. Hai bên tả hữu treobiển đồng chữ bạc của vua Thiệu Trị ban, trên có khắc bàithơ của chính ông, và một khánh đồng do một đại đô đốc thờiTây Sơn cung tiến, niên hiệu Cảnh Thịnh thứ 2 (1795). Trongnội cung đáng chú ý nhất là pho tượng Huyền Thiên Trấn Vũbằng đồng đen cao 3,72m, nặng 4 tấn, tay trái bắt quyết, tayphải cầm gương có rắn quấn chống lên lưng rùa (rắn tượngtrưng cho sức mạnh, rùa tượng trưng cho sự trường tồn). Vớinhững nét tạc tinh xảo, điệu nghệ, pho tượng được nhắc đếnnhư một công trình nghệ thuật phản ánh kỹ thuật đúc đồng vànghệ thuật tạc tượng điêu luyện của ông cha ta thế kỷ 17.Ngoài ra, hậu cung còn tượng bốn vị nguyên soái khác cũngđược thờ tự. Tương truyền, thánh Huyền Thiên có 36 nguyênsoái giúp việc trừ tà ma yêu quái. Song hiện ở đền chỉ đắptượng trưng 4 vị. Đặc biệt, bên sát tường phía nam nhà báiđường có một pho tượng ngồi trong khám. Nhiều người bảođó là tượng Trùm Trọng, một ông trùm phường đúc đồngNgũ Xá đã đúc pho tượng thánh Trấn Vũ. Sau khi ông trùmqua đời, các học trò đúc tượng thầy đặt vào quán thờ. Tuynhiên, theo hai bộ sách Trấn Vũ Quán Lục ghi chép về sựtích cũng như vẽ lại toàn bộ các tượng và đồ tế khí trong đền(soạn đời Tự Đức thứ 7 - năm 1847) do vị trụ trì Đạo Thôngbiên soạn thì không thấy nói có tượng Trùm Trọng(?).Bên cạnh những cổ vật trên, trong đền còn có nhiều bia nóivề việc trùng tu sửa chữa đền. Cổ nhất là tấm bia có niên đạiVĩnh Trị thứ hai (1677) do trạng nguyên Đặng Công Chất vàtiến sĩ Ngô Sĩ Dương soạn, nói về việc sửa đền và đúc tượng.Tấm bia muộn nhất là bia có niên đại cuối Thành Thái thứ 5(1894) do Kinh lược Hoàng Cao Khải soạn nói về đợt tu sửalớn vào năm đó.Qua các hiện vật còn lưu giữ đến ngày nay, đền Quan Thánhđược đánh giá là một di tích có giá trị cao về văn hóa nghệthuật, từ các mảng chạm khắc trên những cấu kiện bằng gỗcho đến những bức tượng được thờ tự trong đền. Với bố cụcmặt bằng cũng như không gian hài hòa cân đối, nhất là cảnhquan thoáng đãng, có hồ Tây trước mặt tạo nên một vọngcảnh đẹp, đền Quan Thánh đã góp phần tô điểm cho cảnh đẹpcổ kính, thơ mộng của vùng du lịch Hồ Tây, Hà Nội.