Đền Tuần Quán – nơi ghi dấu những giá trị văn hoá lịch sử

Toạ lạc bên bờ tả ngạn sông Hồng thuộc địa phận phố Bách Lẫm, phường Yên Ninh (thành phố Yên Bái), đền Tuần Quán từ lâu không chỉ được biết đến là điểm cúng lễ cầu an của tín đồ phật tử thập phương mà còn được xem như một trong những điểm đến không thể thiếu trong hành trình tâm linh cầu tài cầu lộc của du khách gần xa trong những dịp đầu xuân. Theo sách Đại Nam nhất thống chí và Hưng Hoá phong thổ lục, đền Tuần Quán có từ thời Trần, khởi đầu thờ Thần...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đền Tuần Quán – nơi ghi dấu những giá trị văn hoá lịch sử Đền Tuần Quán – nơi ghi dấu những giá trị văn hoá lịch sửToạ lạc bên bờ tả ngạn sông Hồng thuộc địa phận phố Bách Lẫm, phường Yên Ninh(thành phố Yên Bái), đền Tuần Quán từ lâu không chỉ được biết đến là điểm cúng lễcầu an của tín đồ phật tử thập phương mà còn được xem như một trong nhữngđiểm đến không thể thiếu trong hành trình tâm linh cầu tài cầu lộc của du kháchgần xa trong những dịp đầu xuân.Theo sách Đại Nam nhất thống chí và Hưng Hoá phong thổ lục, đền Tuần Quán có từthời Trần, khởi đầu thờ Thần Diệp phu nhân ở xã Bách Lẫm, huyện Trấn Yên – người đãcó công “Hộ quốc tý dân” nên được nhân dân suy tôn là Thánh Ân và gọi đền thờ bà làđền Vệ Quốc. Đến triều Lê (đầu thế kỷ thứ XV), Mẫu Liễu Hạnh hạ trần ở đền giúp choquan và dân rất nhiều trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước nên được vua Lê HiểnTông ban cho sắc phong là “Đức chúa Quốc Mẫu Hoàng Ân Phương Dung”. Kể từ đó,đền phối thờ Thánh Mẫu Liễu Hạnh và chính thức được đổi tên thành “Đền Quốc MẫuThánh Ân Bách Lẫm”. Tuy nhiên, do vị trí của đền nằm gần với Quán Tuần (chỉ nơi tuầnhành thu thuế) nên từ lâu nhân dân quanh vùng đã quen gọi là đền Tuần Quán.Đền Tuần QuánTrải qua các thời kỳ lịch sử, đền không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của các tínđồ phật tử thập phương mà còn trở thành nơi ghi dấu những sự kiện, những mốc lịch sửquan trọng của đất nước gắn liền với tên tuổi các anh hùng dân tộc. Theo “Hồ sơ Di tíchđền Tuần Quán” có ghi thì vào chiều 9/2/1930, các chí sĩ yêu nước của Việt Nam Quốcdân Đảng thuộc Chi bộ Xuân Lũng (Phú Thọ) đã đóng giả làm người hành hương mangtheo súng đạn, dao và bom tự tạo hoà vào dòng người trảy hội đền Tuần Quán vào đềnbái lễ để bàn kế hoạch khởi nghĩa Yên Bái và đúng 10h đêm ngày hôm sau thì cuộc khởinghĩa Yên Bái nổ ra.Năm 1940, đồng chí Hoàng Văn Thụ- Uỷ viên Trung ương Đảng và đồng chí Bùi ĐứcMinh đã nhảy tàu ở cầu Tuần Quán vào lưu trú ở đền. Từ đây hai đồng chí đã sang VânNam -Trung Quốc gặp Bác Hồ nhiều lần. Đền là nơi thông tin cho nhân dân biết nướcViệt Nam Dân chủ cộng hoà được thành lập vào ngày 2/9/1945 và cũng là nơi được chọnlàm chi nhánh quyên góp trong “Tuần lễ vàng” ủng hộ kháng chiến của Chính phủ.Tháng 7/1946, đền là điểm hội quân của nhiều đơn vị Vệ quốc đoàn Chiến khu I trướckhi tấn công bọn phản động Việt Quốc, giải phóng hoàn toàn tỉnh lỵ. Từ năm 1947 –1954, đền là khu vực nằm trong tuyến phòng thủ quân sự quan trọng bảo vệ thị xã YênBái (nay là thành phố Yên Bái).Theo thời gian, do chiến tranh và những biến cố thăng trầm của lịch sử đã khiến cho ngôiđền bị tàn phá và hư hại nhiều. Giữ gìn và phát huy những giá trị văn hoá của dân tộc,năm 1998, đền Tuần Quán đã được UBND tỉnh cho phép trùng tu, tôn tạo và xây dựng lạitrên nền đất cũ, có tổng diện tích khuôn viên 1.660m2. Năm 2005, đền được UBND tỉnhxếp hạng là Di tích lịch sử – văn hoá cấp tỉnh. Ngày nay, ngoài thờ hai nữ thần nói trên,đền còn lập thêm các ban thờ những vị thần thánh linh thiêng khác như: Mẫu Đệ nhịThượng Ngàn, Mẫu Đệ tam Thuỷ Phủ, Đức Thánh Trần, Bà lớn Tuần, Quan lớn Tuần,ông Hoàng Bảy, ông Hoàng Mười…Hàng năm, để tỏ lòng thành kính, biết ơn và tưởng nhớ đến công lao của Mẫu Liễu Hạnh(vị thần cao nhất ở đền Tuần Quán), từ ngày mồng 1 đến ngày mồng 6 tháng 3 (âm lịch),đền Tuần Quán lại tổ chức lễ hội giỗ Mẫu. Đây là lễ hội lớn nhất trong năm của đền, thuhút hàng ngàn du khách từ khắp nơi đổ về trảy hội. Sau phần lễ dâng hương, phần hội cócác hoạt động văn hoá, thể thao, các trò chơi dân gian sôi nổi, hấp dẫn như: cờ tướng, cờvua, chọi gà, đánh vật, kéo co, đẩy gậy, làm bánh dày, hát chầu văn, hát chèo, thi thơ…Thông qua những hình thức sinh hoạt văn hoá mang đậm màu sắc dân gian nói trên đãtạo cho ngày hội thêm sống động và thực sự trở thành nơi giao lưu văn hoá có ý nghĩa.Trong Chương trình Du lịch về cội nguồn 2011 – đền Tuần Quán là một trong nhữngđiểm đến tâm linh hấp dẫn du khách thập phương. ...