Dị tật thành bụng ở trẻ nhỏ: Cách phát hiện và xử trí

Dị tật thành bụng ở trẻ nhỏ: Cách phát hiện và xử tríCác bất thường ở thành bụng trẻ sơ sinh là những dị tật bẩm sinh rất nguy hiểm cần đưa đến những trung tâm phẫu thuật nhi để được xử trí sớm. Các bác sĩ nhi cho rằng việc chẩn đoán trước sinh và khám thai thường xuyên là điều cần thiết để có thể chuẩn bị những biện pháp xử trí tốt nhất cho những trường hợp này. Thoát vị trong dây rốn và khe hở thành bụng Thoát vị trong dây rốn là dị tật bẩm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dị tật thành bụng ở trẻ nhỏ: Cách phát hiện và xử trí Dị tật thành bụng ở trẻ nhỏ: Cách phát hiện và xử tríCác bất thường ở thành bụng trẻ sơ sinh là những dị tật bẩm sinh rất nguy hiểmcần đưa đến những trung tâm phẫu thuật nhi để được xử trí sớm. Các bác sĩ nhi chorằng việc chẩn đoán trước sinh và khám thai thường xuyên là điều cần thiết để cóthể chuẩn bị những biện pháp xử trí tốt nhất cho những trường hợp này.Thoát vị trong dây rốn và khe hở thành bụngThoát vị trong dây rốn là dị tật bẩm sinh của thành bụng. Tạng trong ổ bụng chui ra ngoàiqua vòng rốn không khép kín và được che phủ bởi màng ối trong mờ, vô mạch. Hầu hếtthoát vị trong dây rốn có túi thoát vị với kích thước khác nhau. Màu túi lúc đầu trong,nhìn qua thành túi thấy được các tạng như gan ruột bên trong, sau một vài ngày thành túimờ đục dần trở thành màu sữa. Cổ túi ở vị trí khuyết thành bụng, có thể rộng hoặc hẹpvới kích thước khác nhau. Dây rốn thường lồng dính vào trong thành túi ở vị trí giữahoặc ở dưới túi.Biến chứng: Vỡ túi có thể xảy ra ở thời kỳ trước, trong và sau đẻ. Nếu túi thoát vị bị vỡtrong thời kỳ bào thai thì ruột non sẽ ra khỏi ổ bụng và ngâm trong nước ối, sau đẻ dễnhầm lẫn với khe hở thành bụng. Trẻ có thể bị nhiễm khuẩn gây viêm phúc mạc. Cổ túihẹp sẽ gây nghẹt ruột, dẫn đến thủng ruột, tình trạng này xảy ra trong thời kỳ bào thai sẽgây thủng ruột gây viêm phúc mạc phân su và có thể có teo ruột thứ phát.Các dị tật phối hợp thường khá cao, khoảng 50% như dị dạng về nhiễm sắc thể, bàngquang lộ ra ngoài, thoát vị hoặc sổ cơ hoành, dị tật về tim mạch...Nếu trẻ bị dị tật này cần phải chăm sóc cẩn thận, tránh bị vỡ túi thoát vị. Phẫu thuật làbiện pháp duy nhất xử trí dị tật và phải tiến hành mổ nhiều lần sao cho đảm bảo đưa hếttạng vào bụng đúng vị trí.Dị tật khe hở thành bụng: Là ở khe dọc của thành bụng, cạnh rốn mà qua đó ruột nguyênthuỷ chui ra ngoài. Khuyết hụt của thành bụng cạnh rốn thường là bên phải, dây rốn bìnhthường và thường cách khe hở thành bụng một cầu da. Dị tật này xảy ra vào tuần lễ thứ 9của bào thai, do rối loạn phát triển lá thành phôi, thiếu khúc cơ nguyên thuỷ và trung mô,tiêu biểu mô. Ruột chui qua khe hở thành bụng ngâm trong nước ối. Do viêm phúc mạcnên thành ruột dày và phù nề, ruột dính vào nhau và rất ngắn, thường có rối loạn quaycủa ruột. Gan không bị lộ ra ngoài nhưng có thể thấy buồng trứng và tinh hoàn lạc chỗ.Các dị tật và tổn thương phối hợp có thể gặp là teo ruột, hoại tử hồi tràng, thủng tá tràng,viêm ruột hoại tử...Ngay sau khi sinh, trẻ phải được điều trị ngay thoát vị dây rốn nhưng cần chú ý tình trạngthân nhiệt, bảo vệ ruột lộ ra ngoài và chuyển ngay tới trung tâm phẫu thuật nhi. Sau khiphẫu thuật, trẻ được nuôi dưỡng bằng đường tĩnh mạch, sau đó kết hợp dần với nuôidưỡng bằng ống thông qua dạ dày - ruột.Dị tật hậu môn - trực tràng (HMTT)Đây là dị tật không có lỗ hậu môn, có hoặc không có đường rò từ ống hậu môn, trực tràngra tầng sinh môn hoặc đường tiết niệu, cơ quan sinh dục. Sự rối loạn phát triển ở một giaiđoạn nào đó của bào thai dẫn đến dị tật này. Có các loại dị tật HMTT sau: cao, trunggian, thấp và hiếm gặp.Nhận biết bệnh: Đối với dị tật không có rò từ ống hậu môn - trực tràng thì da ở vị trí vếttích hậu môn căng phồng khi trẻ khóc, có thể thấy màu xanh phân su nếu màng bịt hậumôn mỏng, đục mờ. Có thể da ở vị trí hậu môn phẳng hoặc lõm ngay cả khi trẻ khóc.Dùng kim châm nhẹ kích thích da hậu môn thấy có phản xạ co thắt là có cơ thắt ngoài.Đối với dị tật có lỗ rò hậu môn - trực tràng, phải đợi từ 18 - 24giờ sau đẻ mới có thể đánhgiá chính xác được bằng thăm dò hoặc xoa ép nhẹ vùng tầng sinh môn hoặc niệu đạo. Cósự khác nhau giữa nam và nữ.Ở trẻ trai: Lỗ rò có thể ra ở tầng sinh môn hoặc đường tiết niệu thường là ở niệu đạo. Lỗrò ở đường đan của tầng sinh môn hoặc bìu. Trẻ đái ra phân su.Ở trẻ gái: Phải xem có mấy lỗ ở tầng sinh môn.Nếu có một lỗ duy nhất tại vị trí giữa hai môi lớn là dị tật thể đặc biệt: còn ổ nhớp. Ở thểbệnh này, niệu đạo, âm đạo, trực tràng đổ chung vào một ống gọi là ổ nhớp. Một thể bệnhhiếm gặp hơn là âm đạo bị teo cao, chỉ có niệu đạo và trực tràng đổ chung vào một ống làhoặc trực tràng teo cao không thông với xoang niệu dục. Khám có dấu hiệu tắc ruột, cóthể bí đái, tử cung căng to ứ dịch.Trường hợp có hai lỗ niệu đạo và âm đạo, không có lỗ hậu môn, nếu phân su ra qua lỗ âmđạo là rò trực tràng - âm đạo (dị tật thể cao hoặc trung gian).Có 3 lỗ: niệu đạo, âm đạo và một lỗ ở âm hộ hoặc tiền đình hoặc tầng sinh môn. Có thểxảy ra lỗ rò ở tiền đình (vị trí giao nhau của hai môi bé, ngoài màng trinh); lỗ rò âm hộhay lỗ rò ở tầng sinh môn.Biện pháp xử trí: Dị tật hậu môn - trực tràng hiện nay được xử trí khá hoàn thiện tại cáctrung tâm ngoại nhi, tuỳ theo mức độ dị tật và tình trạng sức khoẻ của bệnh nhân mà tiếnhành mổ một lần hoặc nhiều lần. Hầu hết các trường hợp đều cho kết quả tốt.Phòng bệnh: Ngày nay với kỹ ...