Di tích danh thắng Tuyên Quang

Cuốn Di tích danh thắng Tuyên Quang tổng hợp các bài viết về Tấm bia chùa Bảo Ninh Sùng Phúc; Mỏ than - Nơi ra đời chi bộ Đảng đầu tiên; Di tích Phàn khu Nguyễn Huệ ở Ao Búc; Tân Trào - Thủ đô Khu Giải phóng 40; Đèo Chắn-Trận chiến đấu đánh quỵ giặc Nhật; Làng Sảo và ngày đầu Bác Hồ lên Việt Bắc;...Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Di tích danh thắng Tuyên Quango ộ l NVa VỌH NỴA Nya iv n x ỴHN P Ị HNIM HHd DI TÍCHD H THẮNG ANTUYÊN Q U A N G PHỦ NINH DI TÍCH DẤM THẮNGTUYÊN Q U A N GNHÀ XUẤT BẢN VĂN HÓA DÂN T ộ c Hà Nôi - 2008 LỜI NÓI ĐẦU ^ u y ê n Quang là phầnlãnh thổ tươi đẹp, lâu đời của Tổ quốcViệt Nain. Trên đất Tuyên Quang đã diễnra nhiều sự kiện lịch sử quan trọng. Đặcbiệt thời kỳ cách mạng tháng Tám vàkháng chiến chống thực dân Pháp, TuyênQuang nằm trong căn cứ địa, có Tân Tràodược chọn làm thủ dô lâm thời Khu Giảiphóng, là An toàn khu của Trung ươngĐảng, Chính phủ, các bộ, ban, ngành,dơn vị quân đội. Tuyên Quang cũng làmảnh đất làm nên những chiến côngBinh Ca, Khe Lau. Xuất bản cuốn sách Di tích, danh thắng Tuyên Quang 0DI TÍCH. DANH THANG TUYÊN QUANG chúng tôi nhằm giới thiệu quê hương Tuyên Quang cùng đồng bào cả nước. Còn nhiều nguồn tài liệu chưa được phát hiện và do hạn chế về trình độ năng lực của người viết, chắc chắn cuốn sách không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong bạn đọc chỉ giáo, cũng như cung cấp cho chúng tôi thêm tài liệu để sửa chữa, bổ sung khi có dịp tái bản. Xin trân trọng cảm ơn. PHÙ NINH •ớ* TẤM BIA CHỬA BẢO NINH SÙNG PHÚC gò Khuôn Khoai xã Yên Nguyênhuyện Chiêm Hóa còn lưu giữ được một hiện vật quí,đó là tấm bia chùa Bảo Ninh Sùng Phúc. Bia được làm bàng phiến đá xanh cao 14,5 m rộng0,80 m, dày 0,20 m, đặt trên lưng con rùa đá. Bia khắcbằng chữ Hán chân phương, còn đọc rõ. Trán bia trangtrí hình rồng, mây, có dòng chữ lớn: Bảo Ninh SùngPhúc tự bi nghĩa là bia chùa Bảo Ninh Sùng Phúc. Tại nơi đặt bia còn dấu tích của chùa, một côngtrình kiến trúc khá lớn, những phiến đá chân cột, nhữngmảnh ngói lẫn trong đất. về địa điểm của chùa, văn bia chùa Bảo Ninh SùngPhúc g h i: Thái phó dắt hương lão, xem hướng ở góc quận ỊDI TÍCH, DANH THANG TUYÊN QUANGchọn đất phía nam Hãn Lộc, giáp bên mạn bắc MầuCung làm nơi dựng chùa. Người soạn bia là Lý Thừa Ân, sống dưới hai triềuVua Lý Nhân Tông (1072- 1127) và Lý Thần Tông(1128-1137) làm quan với chức Triều thỉnh đại phu,Thượng thư viên ngoại lang. Văn bia được soạn theolệnh của Hà Di Khánh, là nhân vật (Thái phó) đượcnhắc đến trong bia. Bên cạnh phần giáo lý đạo Phật,nội dung bia nói về gia thế của dòng họ Hà từng 15 đờilàm Châu mục châu Vị Long (tức huyện Chiêm Hóangày nay), hai người làm quan đến chức Thái bảo vàThái phó. Một trong hai người đó là Hà Di Khánh. Bấy giờ, nhân lúc Vua Lý Nhân Tông lên ngôi mới7 tuổi, nhà Tống tập trung lực lượng tại các trấn thànhphía nam, chuẩn bị xâm lược nước ta. Thái úy Lý Thường Kiệt đề xuất chiến lược tiếnquân trước chặn bước quân giặc, tháng 10 năm 1075,thống lĩnh hai đạo thủy bộ 10 vạn quân tập kích vào đấtTống. Binh mã châu VỊ Long do Hà Hưng Tông (chacủa Hà Di Khánh) chỉ huy là lực lượng quan trọngtrong cuộc tân công. Sau 42 ngày đêm công phá, quânta đã chiếm được châu ưng, châu Khâm, châu Liêm,trong đó châu Ung là căn cử quân sự lớn nhất. Quân taphá huỷ kho tàng khí giới, lấy đá lấp sông ngăn chặn sự ^ ồ •đ * PHÙ NINHvận chuyển của đối phương. Cuộc tấn công chiến lượccó tác dụng làm suy giảm lực lượng và phương tiệnchiến tranh của địch. Văn bia ghi: Thản phụ Thải phó chinh đốn vươngsư đảnh sang ải Bẳc, váy thành Ung cho bỗ giận, bắttướng võ, dăng từ binh, do đó được nhà vua ban chứcHĩm đại liêu ban đoàn luyện xứ”. Nhờ công lao của cha nên Hà Di Khánh năm 9tuổi được kết làm em Vua Lý, năm 10 tuổi (1078) đượcphong chức Tả đại liêu ban và kết duyên với Côngchúa Khâm Thánh. Đen năm 1086 được nối tước Tháiphó kiêm Tri châu Vị Long. Đoạn kết của văn bia như sau (tạm dịch): Lớn thay họ Hà, rỡ ràng tiếng tốt Tiên tổ qua đời, con cháu nổi gót Bổn mươi chín động, trải mivời lăm đời Non sông giữ vững, nhân ải giúp thời Chần tình sảng suốt, căn tuệ vững bền Ngói xanh mái lợp, cỗi vàng dựng nền Phía nam Hãn Lộc, phía bắc Mau Cung Đất không bụi bặm, hơi núi mịt mùng Người giỏi ra đời, đạo thì thống nhất Công đức tạc bia, như non khôn mất.DI TÍCH. DANH THẮNG TUYÊN QUANG Văn bia khớp với sử liệu phản ánh một hiện thựctriều Lý là chính quyền phong kiến được củng cố từtriều đại Ngô, Đinh, Tiền Lê đen nhà Lý bằng cả bạolực và chính trị: Một mặt dùng quân sự dẹp các cuộcnổi dậy, một mặt thi hành chính sách ràng buộc bằnghôn nhân và phong chức tước. Tù trưởng giữ các châumục, nhận chức tước của triều đình, điều đó thể hiệnvùng này đã nam trong hệ thong hành chính của Nhànước thống nhấ ...