Điều dưỡng - dinh dưỡng: phần 1

"Điều dưỡng: dinh dưỡng" được bộ y tế tổ chức biên soạn dựa trên chương trình đào tạo của ngành Điều dưỡng đa khoa hệ trung cấp. sách được biên soạn theo 8 bài học với số tiết học tương ứng của mỗi bài theo quy định của chương trình giáo dục của bộ y tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều dưỡng - dinh dưỡng: phần 1BoYte-DinhduongPage1of82BỘ Y TẾDINH DƯỠNG(DÙNG CHO CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP Y TẾ)Mãsố:T.10.Y7;T.01.Y7;T.11.Y7;T.30.Y7NHÀ XUẤT BẢN GIÁO DỤCHÀ NỘI  2008Chỉ đạo biên soạn:VỤKHOAHỌCVÀĐÀOTẠOBỘYTẾChủ biên:TS.PHẠMTHỊTHUÝHOÀNhững người biên soạn:TS.PHẠMTHỊTHUÝHOÀCN.ĐOÀNTHỊNHUẬNBS.DƯƠNGTHỊTHUBS.NGUYỄNMỸLỆTham gia tổ chức bản thảo:ThS.PHÍVĂNTHÂMfile://C:\Windows\Temp\valqipmkbk\dinh_duong.htm04/01/2013BoYte-DinhduongPage2of82TS.NGUYỄNMẠNHPHA Bản quyền thuộc Bộ Y tế (Vụ Khoa học và Đào tạo)183-2008/CXB/21–363/GD Mã số: 7K761Y8-DAILời giới thiệuThực hiện một số điều của Luật Giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế đã ban hành chươngtrình khung giáo dục trung cấp chuyên nghiệp nhóm ngành sức khoẻ. Bộ Y tế tổ chức biên soạn tàiliệu dạy - học cho các môn cơ sở và chuyên môn theo chương trình trên nhằm từng bước xây dựngbộ sách chuẩn trong công tác đào tạo nhân lực y tế.Sách ĐIỀU DƯỠNG được biên soạn dựa trên chương trình đào tạo của Ngành Điều dưỡng đakhoa hệ trung cấp. Tuy nhiên, tài liệu này còn dùng để đào tạo hệ trung cấp của các ngành: Điềudưỡng cộng đồng, Y sỹ đa khoa và Hộ sinh... Sách được biên soạn theo 8 bài học với số tiết họctương ứng của mỗi bài theo quy định của chương trình giáo dục của Bộ Y tế. Cấu trúc mỗi bài gồm:mục tiêu học tập, nội dung và tự lượng giá. Các trường cần căn cứ vào chương trình chính thức củamôn học, ngành học để biên soạn bài giảng cho phù hợp với tình hình, điều kiện cụ thể của trườngvà địa phương.Sách ĐIỀU DƯỠNG đã được Hội đồng chuyên môn thẩm định sách và tài liệu dạy  học trungcấp và dạy nghề y tế của Bộ Y tế thẩm định vào năm 2007, là tài liệu đạt chuẩn chuyên môn củaNgành Y tế trong giai đoạn 2006  2010. Trong quá trình sử dụng, sách phải được chỉnh lý, bổ sungvà cập nhật.Bộ Y tế xin chân thành cảm ơn các tác giả và Hội đồng chuyên môn thẩm định sách và tài liệudạy  học đã đầu tư công sức để hoàn thành cuốn sách; Cảm ơn BSCKII. Đinh Ngọc Đệ và BSCHI.Nguyễn Thị Liên đã đọc và phản biện để cuốn sách được hoàn chỉnh, kịp thời phục vụ cho công tácđào tạo nhân lực y tế.Lần đầu xuất bản sách khó tránh khỏi thiếu sót, chúng tôi mong nhận được ý kiến đóng góp củađồng nghiệp, các bạn sinh viên và các độc giả để lần xuất bản sau sách được hoàn thiện hơn.VỤKHOAHỌCVÀĐÀOTẠO-BỘYTẾfile://C:\Windows\Temp\valqipmkbk\dinh_duong.htm04/01/2013BoYte-DinhduongPage3of82Bài 1ĐẠI CƯƠNG VỀ DINH DƯỠNGCÁC THÀNH PHẦN DINH DƯỠNGCỦA THỰC PHẨMMỤC TIÊU1. Trình bày khái quát lịch sử ngành dinh dưỡng học.2. Trình bày được vai trò và nhu cầu các chất dinh dưỡng của thực phẩm.NỘI DUNG1. ĐẠI CƯƠNG VỀ DINH DƯỠNGĂnuốnglàmộttrongcácbảnnăngquantrọngnhấtcủaconngười.Lúcđầuănchỉlàgiảiquyếtcảmgiácđói;sauđóngườitathấyngoàiviệcthoảmãnnhucầuthìbữaăncònlàsựthưởngthứcđemlạichoconngườiniềmthíchthú.Ănuốngcầnthiếtđốivớisứckhoẻnhưlàmộtchânlýhiểnnhiên.Ănuốngvàsứckhoẻngàycàngđượcchúý,đãcónhiềunghiêncứuchứngminhyếutốănuốngliênquanđếnbệnhtậtvàsứckhoẻ.Ănuốngkhônghợplý,khôngđảmbảovệsinhthìcơthểconngườisẽpháttriểnkém,khôngkhoẻmạnhvàdễmắcbệnhtật.Phảnứngcủacơthểđốivớiănuống,sựthayđổicủakhẩuphầnănvàcácyếutốkháccóýnghĩabệnhlývàhệthống.1.1. Những quan niệm trước đây về ăn uốngTừtrướcCôngnguyên,cácnhàyhọcđãnóitớiănuốngvàchorằngănuốnglàphươngtiệnđểchữabệnhvàgiữgìnsứckhoẻ.DanhyHypocratđãchỉravaitròcủaănuốngđốivớisứckhoẻvàbệnhtật.Ôngkhuyên:phảichúýtuỳtheotuổitác,côngviệc,thờitiếtmànênănnhiềuhayănít,ănmộtlúchayănnhiềulần.Ôngnhấnmạnh:“Thứcănchongườibệnhphảilàmộtphươngtiệnđiềutrịvàtrongphươngtiệnđiềutrịphảicóchấtdinhdưỡng”.Theoông,côngtácđiềutrịchủyếulàphảiđiềuhoàcácdịch.Cầnphảibiếtchọnthứcănvềchấtlượngcũngnhưvềsốlượngphùhợpvớitừnggiaiđoạncủabệnh,vàviệchạnchếhoặcănthiếuchấtbổrấtnguyhiểmđốivớingườimắcbệnhmạntính.ThếkỷthứXIV:TuệTĩnhđãđềcậpnhiềuđếntínhchấtchữabệnhcủathứcăn,ôngđãphânbiệtrathứcănhàn,nhiệtvàđãcónhữnglờikhuyênvềănuốngtrongmộtsốbệnh.ThếkỷthứXVIII:HảiThượngLãnÔng–mộtdanhynổitiếngcủaViệtNamđãxácđịnhrõtầmquantrọngcủavấnđềănuốngsovớithuốc.Ôngviết:“Cóthuốcmàkhôngănuốngthìcũngđiđếnchỗchết”.Chữabệnhchongườinghèo,ngoàiviệcchothuốckhônglấytiền,ôngcònchucấpcảgạocơmđểbồidưỡng.Dothấyrõđượcvaitròcủaănuốngnênôngrấtchúýtớiviệcchếbiếnthứcănvàvấnđềvệsinhthựcphẩm.Theoông,thứcănphảilàchấtbổdưỡngchocơthểchứkhôngđượcfile://C:\Windows\Temp\valqipmkbk\dinh_duong.htm04/01/2013BoYte-DinhduongPage4of82trởthànhnguồnlâybệnh.1.2. Các mốc phát triển của dinh dưỡng họcTừcuốithếkỷthứXVIIđãcónhữngcôngtrìnhnghiêncứuvềvaitròsinhnănglượngcủathứcănnhưLavoadieđãchứngminhthứcănvàocơthểđượcchuyểnhoásinhnănglượng.Liebig(1803-1873)đãchứngminh:Trongthứcănnhữngchấtsinhnănglượnglàprotid,lipid,glucid.MagendivàMulderđãnêulênvaitròquantrọngcủaprotidđốivớisựsống.Anghennói:“Ởđâucóprotidởđócósựsống”.Tiếp theo công trình của Bunghe và Hopman nghiên cứu về vai trò của muối khoáng, hơn 30năm sau J.A.Funk tìm ra vitamin là chất dinh dưỡng chỉ có một lượng nhỏ nhưng rất cần cho sựsống.TừthếkỷXIXđếnnay,nhữngcôngtrìnhnghiêncứuvềvaitròcủacácacidamin,cácvitamin,cácyếutốvilượngởphạmvitếbào,tổchứcvàtoàncơthểđãgópphầnhìnhthành,pháttriểnvàđưadinhdưỡngtrởthànhmộtmônhọc.2. VAI TRÒ VÀ NHU CẦU CỦA CÁC CHẤT DI ...