Điều kiện vận hành thị trường trái phiếu xanh và hàm ý cho Việt Nam

Bài viết có mục đích làm rõ quan điểm về trái phiếu xanh, loại hình trái phiếu xanh, đặc biệt là nhấn mạnh tới điều kiện vận hành thị trường trái phiếu xanh cùng lợi ích và rủi ro đi cùng. Từ đó, nhóm tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy quá trình triển khai và triển khai thành công trái phiếu xanh trên thị trường tài chính Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điều kiện vận hành thị trường trái phiếu xanh và hàm ý cho Việt Nam Kỷ yếu HộI THảO KHOA HọC QUốC GIA 'CÁCH MạNG CÔNG NGHIệP 4.0 VÀ NHữNG ĐổI MớI TRONG LĨNH VựC TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG' ĐIỀU KIỆN VẬN HÀNH THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU XANH VÀ HÀM Ý CHO Việt Nam TS. Nguyễn Thị Nhung, PGS.TS. Trần Thị Thanh Tú Trường Đại học Kinh tế, Trường Đại học Quốc gia Hà Nội TS. Đỗ Hồng Nhung Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Tóm tắt Trái phiếu xanh là công cụ được được các quốc gia ưu tiên sử dụng để đạt mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu và khí hậu. Theo ước tính của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), tính tới năm 2020, mỗi năm cần phải đầu tư hơn 800 tỷ đô la trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, năng lượng hiệu quả và các phương tiện phát thải thấp. Bài viết có mục đích làm rõ quan điểm về trái phiếu xanh, loại hình trái phiếu xanh, đặc biệt là nhấn mạnh tới điều kiện vận hành thị trường trái phiếu xanh cùng lợi ích và rủi ro đi cùng. Từ đó, nhóm tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy quá trình triển khai và triển khai thành công trái phiếu xanh trên thị trường tài chính Việt Nam. Từ khóa: trái phiếu xanh, thị trường trái phiếu xanh, dự án xanh, Việt Nam. 1. Đặt vấn đề Tại Việt Nam, dự án “Tài chính xanh” đã chính thức được thực hiện dưới sự chủ trì của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Tổ chức hợp tác phát triển Đức (GIZ). Theo đó, trái phiếu xanh được hiểu là trái phiếu được phát hành nhằm huy động vốn cho các dự án, công trình “xanh” như các dự án thủy lợi, bảo vệ môi trường, điện gió... Ngoài ra, Việt Nam đã bắt đầu xây dựng khung pháp lý định hướng cho phát triển tăng trưởng xanh, trong đó có cả sản phẩm trái phiếu xanh như: Quyết định 1393/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh; Quyết định 403/2014 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2014-2020. Đặc biệt, ngày 20/10/2015, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định 2183/QĐ-BTC phê duyệt Kế hoạch hành động của ngành Tài chính thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh đến năm 2020, theo đó phải hoàn thiện khung chính sách về thị trường vốn xanh với việc phát hành trái phiếu cho các dự án, chương trình và lĩnh vực xanh (sản phẩm là trái phiếu chính phủ, trái phiếu 305 Kỷ yếu HộI THảO KHOA HọC QUốC GIA 'CÁCH MạNG CÔNG NGHIệP 4.0 VÀ NHữNG ĐổI MớI TRONG LĨNH VựC TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG' chính quyền địa phương phục vụ cho mục tiêu, chương trình dự án xanh). Bên cạnh đó, NHNN đã ra Chỉ thị số 03/CT-NHNN (Chỉ thị 03) ngày 24/03/2015 về Thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.  Cụ thể, NHNN đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng xem xét, nghiên cứu tăng dần tỷ trọng tín dụng xanh trong cơ cấu danh mục đầu tư, tín dụng của mình. Tuy nhiên, cho tới nay có một thực tế rằng các chủ doanh nghiệp thường xuyên lựa chọn giải pháp sản xuất tiết kiệm chi phí, nhưng không phải lúc nào họ cũng sẵn sàng đầu tư cho các công nghệ sạch khi mà thời gian hoàn vốn của các khoản đầu tư “công nghệ sạch” thường lâu hơn các khoản đầu tư truyền thống. WB, IFC và Cơ quan hợp tác phát triển Đức (GIZ) mới chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ vốn ODA cho các dự án hợp tác với Chính phủ Việt Nam trong việc xây dựng các công cụ quản lý rủi ro đối với môi trường và xã hội trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của một số thành phần kinh tế nhất định, hay nghiên cứu, phát triển tín dụng xanh, cấp vốn cho các dự án xanh vì môi trường, hoàn thiện và gia tăng số lượng và chất lượng giao dịch trái phiếu chính phủ (TPCP), lồng ghép trong đó nội dung tăng trưởng xanh... Mục tiêu của bài viết này là làm rõ nội hàm của khái niệm trái phiếu xanh, rủi ro – thách thức khi triển khai trái phiếu xanh cũng như điều kiện để triển khai thành công thị trường trái phiếu xanh. Từ đó, nhóm tác giả đưa ra một số đề xuất liên quan tới việc triển khai và phát triển thị trường trái phiếu xanh Việt Nam trong thời gian tới. Bài viết được cấu trúc thành 4 phần: Ngoài phần đặt vấn đề, phần thứ hai phân tích và làm rõ nội hàm của trái phiếu xanh. Phần ba phân tích các điều kiện cần và đủ để triển khai trái phiếu xanh. Phần kết luận đưa ra một vài hàm ý nhằm thúc đẩy quá trình triển khai và triển khai thành công trái phiếu xanh trên thị trường tài chính Việt Nam. 2. Một số vấn đề cơ bản về trái phiếu xanh Khái niệm trái phiếu xanh Trái phiếu xanh (Green Bonds) còn được gọi là trái phiếu khí hậu (Climate Bonds) hoặc trái phiếu môi trường (Environmental Bonds). Khái niệm về trái phiếu xanh vẫn đang tiếp tục được tranh cãi, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng có nhiều tranh luận về biến đổi khí hậu và trách nhiệm của các nhà đầu tư có liên quan. Hiện nay, có rất nhiều khái niệm trái phiếu xanh được đưa ra. Wood D. và cộng sự (2011) quan sát thấy không có đặc điểm hay tiêu chuẩn rõ ràng đối với một trái phiếu xanh. Kết quả của các cuộc phỏng vấn do Chương trình Sáng kiến về Ðầu tư có Trách nhiệm (Initiative for Responsible Investment), thuộc Trường Đại học 306 Kỷ yếu HộI THảO KHOA HọC QUốC GIA 'CÁCH MạNG CÔNG NGHIệP 4.0 VÀ NHữNG ĐổI MớI TRONG LĨNH VựC TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG' Harvard, cho thấy các nhà đầu tư không đưa ra bất cứ một yêu cầu cụ thể cho các trái phiếu xanh. Các nhà đầu tư lựa chọn dự án xanh đơn thuần dựa trên mục đích của dự án như đóng góp của dự án trong việc giảm thiểu phát thải hoặc bảo tồn và phát triển nông nghiệp bền vững... Như vậy, việc dán nhãn “xanh” cho trái phiếu, một cách dễ hiểu nhất là khuyến khích ...