Điệu nhảy của thị giá chứng khoán

Theo Warren Buffett, nhà đầu tư hàng đầu trên thế giới, thì thị giá là số tiền chúng ta bỏ ra để sở hữu cổ phiếu. Còn giá trị (còn gọi là giá trị nội tại) là những gì chúng ta nhận được từ cổ phiếu đó. Loạt bài viết này sẽ đề cập đến vấn đề phức tạp và cũng hấp dẫn nhất của thị trường chứng khoán: những yếu tố chính tạo ra điệu nhảy phức tạp và khó đoán của thị giá, mối quan hệ giữa thị giá và giá trị của cổ phiếu; cách tính giá......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Điệu nhảy của thị giá chứng khoánĐiệu nhảy của thị giá chứng khoán Thị giá và giá trị nội tại Theo Warren Buffett, nhà đầu tư hàng đầu trên thế giới, thì thị giá là số tiền chúng ta bỏ ra để sở hữu cổ phiếu. Còn giá trị (còn gọi là giá trị nội tại) là những gì chúng ta nhận được từ cổ phiếu đó. Loạt bài viết này sẽ đề cập đến vấn đề phức tạp và cũng hấp dẫn nhất của thị trường chứng khoán: những yếu tố chính tạo ra điệu nhảyphức tạp và khó đoán của thị giá, mối quan hệ giữa thị giá và giá trị của cổ phiếu; cáchtính giá trị nội tại và giá trị tương đối của cổ phiếu. Đồ thị biểu diễn giá trị thực và thị giá cổ phiếu ABC.Trên đồ thị, đường xanh biểu diễn thị giá của cổ phiếu. Đây chính là đường tập hợp của nhữnggiá đóng cửa đã điều chỉnh của cổ phiếu ABC. Giá đóng cửa này sẽ được điều chỉnh mỗi khicông ty ABC chia cổ tức, thưởng cổ phiếu hay bán cổ phiếu giá đặc biệt cho nhà đầu tư. Cònđường đen là đường thể hiện giá trị nội tại của cổ phiếu ABC. Đây chính là giá trị hiện tại củatoàn bộ dòng tiền mà chúng ta nhận được từ cổ phiếu đó. Có thể thấy rằng đường đen khá ổnđịnh, ít lên và xuống nhiều. Trong khi đó đường xanh biến động khá nhiều, và hai đường nàykhá tách biệt nhau.Lý thuyết về tính hiệu quả của thị trường (Efficient market hypothesis)Lý thuyết “thị trường hiệu quả dạng mạnh” (strong-form) cho rằng tất cả mọi thông tin - đạichúng và riêng biệt - về giá trị cổ phiếu sẽ thể hiện qua thị giá. Nghĩa là hai đường xanh và đennày sẽ luôn trùng nhau. Những nhà đầu tư theo phái giá trị, tiêu biểu như Benjamin Graham vàWarren Buffett không bao giờ đồng ý với lý thuyết “thị trường hiệu quả dạng mạnh”. Vì nếuđúng như thế thì nguyên tắc đầu tư giá trị: mua cổ phiếu khi thị giá của nó thấp hơn giá trị nộitại (under priced) sẽ không đem lại một lợi nhuận nào cả. Thực tế cho thấy đến thời điểm nàychưa có thị trường nào trên thế giới đạt được hiệu quả dạng mạnh.Lý thuyết “thị trường hiệu quả dạng mạnh trung bình” (semi-strong) cho rằng mọi thông tin đạichúng về giá trị cổ phiếu sẽ thể hiện qua thị giá. Do vẫn còn những thông tin riêng biệt khôngthể hiện vào thị giá, hai đường xanh và đen có dạng giống nhau và rất gần nhau nhưng khônghoàn toàn trùng nhau. Theo IBSE, McKinsey, đồ thị hai đường giá trị và thị giá trong thời gian từ1962-2002 của một công ty đại điện cho các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹcó dạng gần trùng nhau. Chúng chỉ tách ra xa khi có những sự cố lớn. Ví dụ vào những năm1998-2001, khi xảy hiện tượng dot.com, đường đen giá trị hơi đi xuống, trong khi đó đườngxanh lại vượt hẳn lên. Thị trường chứng khoán Mỹ, châu Âu là những thị trường hiệu quả dạngmạnh trung bình.Lý thuyết “thị trường hiệu quả dạng yếu” (weak-form) cho rằng thị giá chỉ thể hiện những thôngtin cơ bản của quá khứ và hiện tại, nhưng không thể hiện được những thông tin dự đoán trongtương lai. Kết quả là hai đường này, giống như đồ thị vẽ bên trên, mặc dù có khi biến độnggiống nhau, nhưng hầu như là tách biệt nhau. Với kinh nghiệm đối với những thị trường mớiphát triển khác, chúng ta có thể tạm chấp nhận thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở dạnghiệu quả yếu.Những yếu tố làm nên điệu nhảy của Thị GiáVế cơ bản thị giá thể hiện giá trị của cổ phiếu. Do đó những gì làm thay đổi giá trị nội tại củacổ phiếu, như tình hình kinh tế vĩ mô, tình hình ngành, tình hình kinh doanh, sức khỏe tài chínhcủa công ty, năng lực của ban lãnh đạo, tiềm năng phát triển công ty... cũng sẽ làm thay đổi thịgiá.Tuy vậy, còn có một yếu tố khác quan trọng hơn ảnh hưởng mạnh mẽ đến thị giá, đó là kỳvọng khác nhau của từng người tham gia thị trường và hiệu ứng của tâm lý đám đông. Cùngmột thông tin trên thị trường nhưng có khi người này tiếp nhận được, người khác không tiếpnhận được, và sự cảm nhận, diễn dịch của họ về thông tin cũng khác nhau. Nếu sự diễn dịchcủa họ là lạc quan thì họ sẽ gia nhập lực lượng lạc quan và nếu ngược lại họ sẽ gia nhập vàolực lượng bi quan. Khi số tiền giao dịch - thể hiện kỳ vọng - của hai lực lượng bằng nhau thì giásẽ giằng co, nhưng khi số tiền giao dịch của hai lực lượng này khác nhau thì sẽ làm cho giá lênhoặc xuống. Khi có một bên thắng thế một cách rõ ràng trong thời gian dài, một đám đông đasố đã được thành lập. Đám đông này - khác hẳn với đám đông được tổ chức - chỉ biết nhauqua những thông tin truyền miệng, qua phương tiện thông tin đại chúng, qua những lệnh đặtmua bán trên bảng điện tử... Đám đông này tạo ra những hành động chung và hầu hết nhữngcá nhân sẽ có xu hướng hành động theo hành động chung này. Đó chính là hiệu ứng tâm lýđám đông. Khi đó xu hướng giá diễn ra một chiều và rất mạnh mẽ, không gì ngăn cản nổi chođến khi đám đông đổi suy nghĩ từ lạc quan, tham lam qua bi quan, sợ hãi (hoặc ngược lại), lúcđó thị giá sẽ xoay chiều.Có thể dự đoán điệu n ...