DIGOXIN - RICHTERGEDEON RICHTER (Kỳ 2)

TÁC DỤNG NGOẠI Ý Tần suất tác dụng ngoại ý là 5-20% ; nên nhớ 15-20% của tần suất này có thể là trầm trọng. Khoảng 1/2 tác dụng ngoại ý thuộc về tim, 1/4 thuộc đường tiêu hóa, trong khi 1/4 còn lại liên quan đến những triệu chứng thần kinh trung ương và những phản ứng bất lợi khác.Tác dụng ngoại ý trên tim : ngoại tâm thu thất một ổ hoặc nhiều ổ bệnh, đau dây thần kinh sinh đôi hay sinh ba, nhịp nhanh thất, phân ly nhĩ thất, tăng nhịp nút nhĩ thất, nhịp...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
DIGOXIN - RICHTERGEDEON RICHTER (Kỳ 2) DIGOXIN - RICHTERGEDEON RICHTER (Kỳ 2) TÁC DỤNG NGOẠI Ý Tần suất tác dụng ngoại ý là 5-20% ; nên nhớ 15-20% của tần suất này cóthể là trầm trọng. Khoảng 1/2 tác dụng ngoại ý thuộc về tim, 1/4 thuộc đường tiêuhóa, trong khi 1/4 còn lại liên quan đến những triệu chứng thần kinh trung ương vànhững phản ứng bất lợi khác.Tác dụng ngoại ý trên tim : ngoại tâm thu thất một ổhoặc nhiều ổ bệnh, đau dây thần kinh sinh đôi hay sinh ba, nhịp nhanh thất, phânly nhĩ thất, tăng nhịp nút nhĩ thất, nhịp tim nhanh nhĩ có bloc, bloc nhĩ thất.Tácdụng ngoại ý trên đường tiêu hóa : chán ăn, buồn nôn, nôn, tiêu chảy (các tác dụngnày cũng có thể là những dấu hiệu suy tim). Rất hiếm khi đau bụng và hoại tử xuấthuyết ruột.Tác dụng ngoại ý trên thần kinh trung ương : rối loạn thị giác (hoa mắthay lóe sáng vàng), nhức đầu, suy yếu, choáng váng, vô cảm, bệnh tâm thần.Cáctác dụng ngoại ý khác : đôi khi có chứng to vú đàn ông, nổi dát sần hay các phảnứng da khác, giảm tiểu cầu.Ở trẻ em, những dấu hiệu nhiễm độc sớm một phần lànhững triệu chứng đường tiêu hóa, phần khác là loạn nhịp tim, thường gặp là rốiloạn dẫn truyền, nhịp nhanh nhĩ có bloc, ít hơn nữa là loạn nhịp tim thất.LIỀULƯỢNG và CÁCH DÙNGVì nhu cầu của từng người bệnh với digitalis rất thayđổi, liều theo từng cá thể tùy thuộc vào bệnh điều trị, vào chức năng thận, mắccùng lúc nhiều bệnh, thể trạng gầy còm ốm yếu, tuổi tác, dùng đồng thời với cácthuốc khác và tùy thuộc vào đáp ứng của từng người bệnh.Những hướng dẫnchung :- Điều trị loạn nhịp tâm nhĩ cần liều cao hơn điều trị suy tim.- Liều nên dựavào thể trạng hơn là vào khối lượng cơ thể, vì mô mỡ không thuộc khoang phânphối của digoxin.- Nếu có thể, nên lượng giá chức năng thận bằng cách đo độthanh thải creatinin.- Ngoài thể trọng, tuổi tác cũng là một yếu tố quan trọng, khichọn liều cho nhũ nhi và trẻ em.- Các bệnh kèm theo và các thuốc dùng đồng thờiphải được lưu ý khi quyết định liều của chế phẩm này (xem Chú ý đề phòng vàthận trọng lúc dùng và Tương tác thuốc).Người lớn :Nên khởi đầu điều trị bằngliều duy trì hay liều tấn công.Liệu pháp digitalis nhanh với liều tấn công :- Liềutấn công theo tính toán nên được chia làm nhiều lần dùng trong vòng 24 giờ. Dùng1/2 liều tấn công cho liều khởi đầu, rồi quan sát người bệnh, sau đó tùy thuộc vàođáp ứng của họ, dùng những phần còn lại, chia ra dùng mỗi 6-8 giờ.- Liều thôngthường cho người bệnh chưa từng dùng digitalis và có chức năng thận bình thường: dùng liều đơn khởi đầu 0,5-0,75 mg (2-3 viên nén), rồi tiếp tục bằng liều 0,25 mg(1 viên nén) cho mỗi 6 giờ cho đến khi xuất hiện tác dụng mong muốn.- Tổng liềutấn công lên đến 1-1,5 mg/24 giờ (4-6 viên nén/24 giờ).- Nồng độ điều trị trongmáu hạ xuống trong khoảng 0,8-2 ng/ml. Để kiểm tra nồng độ thuốc điều trị, nênlấy mẫu máu mỗi 6-8 giờ sau khi uống liều cuối cùng.- Khi suy thận, liều tấn côngkhông được quá 6-10 mg/kg thể trọng.Liều duy trì sau khi điều trị digitalis nhanhvà điều trị digitalis chậm bằng liều duy trì :- Đối với những người bệnh có chứcnăng thận bình thường, liều hàng ngày thông thường là 0,125-0,375 mg (1/2-11/2viên nén). Trong một số trường hợp, chủ yếu là với người bệnh có thể trạng gầy,cần liều hàng ngày là 0,5 mg (2 viên nén).- Khi dùng liều duy trì, thì nồng độ ởtrạng thái ổn định có thể đạt được trong vòng 6-7 ngày.Cả liều tấn công lẫn liềuduy trì đều phải giảm trong trường hợp suy thận, chứng giảm kali huyết, thiểunăng tuyến giáp, và thể trạng gầy còm.Với người bệnh cao tuổi, cũng cần giảmliều tấn công và liều duy trì. Một liều duy trì 0,125-0,25 mg/ngày là đủ tạo ra tácdụng điều trị.Trẻ em :Ở trẻ em cũng cần chọn liều theo từng cá thể. Vì nhu cầuglycosid của từng cá thể rất khác nhau, nên liều chỉ dẫn dưới đây chỉ đưa ra nhucầu trung bình chung theo nhóm tuổi.Trẻ sơ sinh thiếu tháng đặc biệt nhạy cảmvới digitalis, trong khi đó, trẻ từ 1 tháng tuổi đến 2 năm tuổi có thể cần liều caohơn trẻ lớn.Với trẻ em có chức năng thận bình thường và thể trọng bình thường,liều thông thường của viên nén digoxin như sau :Liều tấn công :- từ 2-5 tuổi : 30-40 mg/kg thể trọng- từ 5-10 tuổi : 25-35 mg/kg thể trọng- trên 10 tuổi : tính toánliều theo thể trọng như người lớn (10-15 mg/kg thể trọng).Nên khởi đầu bằng 1/2liều tấn công, rồi dùng phân nửa còn lại chia ra nhiều liều nhỏ, cứ mỗi 6-8 giờ thìdùng một lần, tùy thuộc vào đáp ứng điều trị.Liều duy trì : thường là 25-35% liềutấn công.Viên nén digoxin không thể được bẻ nhỏ một cách chính xác, vì vậy, nếucó các dạng bào chế khác (như thuốc nhỏ giọt), thì nên dùng cho trẻ em.QUÁLIỀUQuá liều xảy ra tương đối thường xuyên, vì digoxin có ranh giới điều trịhẹp.Triệu chứng :Buồn nôn, nôn, chán ăn kèm theo hay không kèm theo tiêu chảy,đau bụng, tiết nước bọt và ra mồ hôi là những dấu hiệu sớm của sự quá liều.Những triệu chứng của hệ thần kinh trung ương như nhức đầu, đau mặt, suy yếu,vô cảm, trầm cảm, ảo giác, mất định hướng và rối loạn nhận thức/cảm nhận màucó thể xảy ra. Trong số những triệu chứng tim, các kiểu loạn nhịp tim có thể xuấthiện.Ngoại tâm thu thất, chứng nhịp đôi, nhịp ba, rối loạn dẫn truyền, chậm nhịptim, bloc nhĩ-thất, nhịp tim nhanh nhĩ có hay không có bloc nhĩ thất, nhịp lạc chỗ,nhịp tim nhanh thất, rung thất thường gặp. Kéo dài khoảng P-Q trong điện tâm đồcó thể là một dấu hiệu sớm. Sự giảm ST dạng thuyền là một dấu hiệu đặc trưng,tuy nhiên không nhất thiết là một dấu hiệu nhiễm độc, vì nó đơn giản chỉ là hậuquả của điều trị digitalis.Điều trị quá liều :Trong trường hợp quá liều nhẹ, ngừngdùng digoxin, kiểm tra bệnh nhân và bình thường hóa nồng độ kali/huyết thườnglà đủ.Nếu cần, có thể dùng thuốc chống loạn nhịp (atropin, lidocain, phenytoin,v.v...). Cũng cần phải cấy máy điều nhịp hay khử rung bằng điện, tuy nhiên, trongtrường hợp sau này, có nguy cơ xuất hiện ru ...