Dinh dưỡng với bệnh động mạch vành

Danh từ bệnh động mạch (ĐM) vành dùng để chỉ tình trạng bệnh lý làm cho lòng ĐM vành bị hẹp lại (hoặc tắc nghẽn), tình trạng hẹp hay tắc nghẽn lòng ĐM vành là xơ vữa ĐM.Khi lòng ĐM vành bị hẹp đến một mức độ nào đó thì dòng máu đến nuôi tim sẽ không đủ và dẫn đến tình trạng thiếu máu cơ tim.Một số danh từ khác cũng được dùng để chỉ bệnh ĐM vành: như suy ĐM vành, thiếu máu cơ tim, thiểu năng vành, bệnh tim thiếu máu cục bộ…...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dinh dưỡng với bệnh động mạch vành DINH DÖÔÕNG VÔÙI BEÄNH ÑOÄNG MAÏCH VAØNHBeänh ñoäng maïch vaønh (Coronary artery disease - CAD) Ñ oäng maïch vaønh laø nhöõng maïch maùu chaïy quanh traùi tim ñeå nuoâi cô quan naøy. Sau moãi nhòp tim ñaäp thì maùu ñöôïc ñöa ñi nuoâi khaépcô theå qua ñoäng maïch chuû. Rieâng maùu nuoâi tim thì ñöôïcchuyeån tröïc tieáp vaøo ñoäng maïch vaønh. Caùc ñoäng maïch naøygoàm hai nhaùnh bao quanh traùi tim nhö moät caùi vöông mieän.Neáu moät trong nhöõng phaân nhaùnh bò ngheït thì teá baøo timôû vuøng ñoù thieáu dinh döôõng, thieáu döôõng khí (oxy), goïi laø söïthieáu maùu cuïc boä cô tim (myocardial ischemia) vaø ngöôøibeänh seõ coù nhöõng côn ñau thaét tim (angina pectoris). Neáu ñoäng maïch bò ngheõn vónh vieãn thì côn suy tim seõxaûy ra vì nhoài maùu cô tim (myocardial infarction) vaø teábaøo tim bò tieâu huûy.Nguyeân nhaân Vì sao coù söï taéc ngheõn ñoäng maïch vaønh? Trong ña soá caùc tröôøng hôïp, coù nhöõng maûng chaát beùodaàn daàn ñoùng laïi ôû thaønh ñoäng maïch, khieán cho loøng maïchmaùu thu heïp daàn, khieán maùu löu thoâng bò taéc laïi vaø taéc18 Dinh döôõng vaø ñieàu tròtestosterone. Coøn nöõ giôùi thì moät phaàn ñöôïc söï baûo veä cuûahormon nöõ estrogen laøm giaûm cholesterol LDL. Khi maõnkinh, ngöôøi phuï nöõ khoâng coøn hormon nöõ estrogen thìcholesterol LDL nhích leân cao.c. Di truyeàn Vöõa xô ñoäng maïch ñoâi khi thaáy ôû nhieàu ngöôøi trongcuøng moät gia ñình, nhaát laø khi cha meï hoaëc anh chò em bòbeänh.d. Chuûng toäc Ngöôøi chaâu AÙ ít bò vöõa xô ñoäng maïch vaø côn suy timhôn ngöôøi AÂu Myõ, ngöôøi Myõ goác chaâu Phi laïi hay bò beänhtim vaø huyeát aùp cao nhieàu hôn.ñ. Thuoác laù Nicotin trong thuoác laø laøm taêng huyeát aùp vaø nhòp tim,laøm maùu deã ñoùng cuïc, laøm giaûm HDL, taêng LDL, taát caû ñeàucoù theå ñöa tôùi beänh tim maïch. Nicotin laø moät trong nhieàuyeáu toá khôûi söï laøm hö hoûng teá baøo ñoäng maïch, ñöa ñeán vöõaxô maïch maùu naøy. Hít thôû khoùi thuoác laù do ngöôøi khaùc thaûira cuõng coù haïi. Boû huùt thuoác laù seõ laøm giaûm nguy cô maécbeänh tim maïch moät caùch ñaùng keå.e. Beùo phì Thoáng keâ cho thaáy ngöôøi beùo phì hay bò huyeát aùp cao,beänh tim, cao cholesterol vaø do ñoù thöôøng bò suy tim.20 Dinh döôõng vaø ñieàu tròLDL (low density lipoprotein), HDL (hight densitylipoprotein) vaø triglycerid. Protein laø chaát vaän chuyeån lipid vaø hoãn hôïp ñoù coù teân laølipoprotein. Tyû troïng (density) laø tyû leä protein/lipid. Khinhieàu protein (high density) thì laø HDL, ít protein (lowdensity) thì laø LDL. Trong toång löôïng cholesterol thì töø 60–70% laø LDL,20–30% laø HDL, 10–15% laø VLDL (very low densitylipoprotein). Cholesterol ôû möùc ñoä döôùi 200mg/dl laø lyùtöôûng, töø 200mg/dl ñeán 239 mg/dl coøn taïm chaáp nhaän ñöôïc,neáu leân treân 240 mg/dl thì laø raát cao vaø coù nguy cô xaáu. LDL thöôøng ñöôïc coi nhö khoâng toát vì noù laø thaønh phaàngaây nhieàu raéc roái cho heä tim maïch. Daïng cholesterol naøyvaän chuyeån chaát beùo (lipid) trong thöïc phaåm vaøo caùc teá baøo.Khi teá baøo heát choã chöùa thì chaát beùo ñoùng ôû thaønh ñoängmaïch, laâu daàn ñöa tôùi vöõa xô, taéc ngheõn. Möùc ñoä lyù töôûng cuûa LDL trong maùu laø döôùi 130mg/dl. Töø130mg/dl ñeán 159mg/dl laø baét ñaàu coù vaán ñeà, vaø leân cao hôn160mg/dl laø nguy hieåm. HDL vaän chuyeån chaát beùo vaøo döï tröõ trong gan ñeå cholöôïng chaát beùo trong maùu chæ vöøa ñuû duøng, khoâng coù döñeå ñoùng vaøo thaønh ñoäng maïch. Löôïng HDL trong maùu maøbaèng hoaëc cao hôn 35mg/dl laø toát, neáu HDL coù theå cao hôn60mg/dl thì thaät lyù töôûng vaø an toaøn. Bình thöôøng, cô theå taïo ra vöøa ñuû soá cholesterol maø tacaàn. Cholesterol trong maùu coù tôùi 85% laø do cô theå töï taïora; coøn laïi 15% laø do thöïc phaåm cung caáp.22 Dinh döôõng vaø ñieàu trò3. Taêng chaát beùo chöa baõo hoøa Ñeå thay theá cho chaát beùo baõo hoøa, neân duøng nhieàu chaátbeùo chöa baõo hoøa. Daàu oâliu, daàu haït caûi daàu (canola) coùnhieàu chaát beùo chöa baõo hoøa daïng ñôn. Daàu ngoâ (baép),daàu haït caây rum (safflower) coù nhieàu chaát beùo chöa baõohoøa daïng ña. Söû duïng caùc loaïi daàu naøy coù theå laøm giaûmcholesterol vaø taêng tyû leä HDL trong maùu.4. Giaûm cholesterol Cholesterol khoâng coù trong thöïc vaät, maø coù nhieàu trongcaùc thöïc phaåm töø ñoäng vaät. Cholesterol trong thöùc aên coùtheå laøm taêng löôïng cholesterol trong maùu. Loøng ñoû tröùng,gan ñoäng vaät coù ít chaát beùo baõo hoøa nhöng laïi coù nhieàucholesterol. Neáu khoâng coù beänh tim, coù theå aên khoaûng baloøng ñoû tröùng moät tuaàn. Loøng traéng tröùng, rau traùi khoângcoù cholesterol. Coù theå aên nhieàu loøng traéng tröùng vì ñaây laønguoàn chaát ñaïm khaù cao. Ñoäng vaät coù voû nhö toâm, ...