Dinh dưỡng với bệnh loãng xương

Tỷ lệ người già càng tǎng lên trong cộng đồng thì càng trở thành một vấn đề lớn đối với việc chǎm sóc sức khỏe. Người già dễ bị loãng xương, thường là xương đùi và xương chậu có khi chỉ sau một chấn thương nhẹ, nhất là ở các cụ bà, hậu quả thường rất trầm trọng, nhiều người bị chết, số sống sót đòi hỏi sự chǎm sóc lâu dài.Xương dễ bị gãy thường do loãng xương gây nên, đó là hiện tượng mất đi một số lượng lớn tổ chức xương trong toàn bộ thể tích xương,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dinh dưỡng với bệnh loãng xương DINH DÖÔÕNG VÔÙI BEÄNH LOAÕNG XÖÔNG N eáu nhö tính chaát tieâu bieåu cuûa da laø söï uyeån chuyeån, deûo dai beà ngoaøi, thì xöông laø töôïng tröng cho söïkieân coá beân trong cuûa cô theå con ngöôøi. Cô theå moät ngöôøi tröôûng thaønh coù 206 chieác xöông, chieám14% toång troïng löôïng cô theå. Nhieäm vuï chính cuûa boä xöônglaø taïo ra moät boä khung vöõng chaéc ñeå treân ñoù phaân boá taát caûcaùc cô quan cuûa cô theå, ñoàng thôøi cuõng baûo veä caùc cô quannoäi taïng. Xöông cuõng phoái hôïp vôùi baép thòt ñeå giuùp cô theåchuyeån ñoäng vaø di chuyeån moät caùch uyeån chuyeån vaø vöõngchaéc.Caáu taïo cuûa xöông Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa xöông laø hoãn hôïp chaát höõu côvaø voâ cô theo tyû leä 1:2. Xöông ñöôïc caáu taïo vôùi ba chaát caên baûn: 45% khoaùngchaát, trong ñoù calci chieám ña soá, 30% caùc moâ meàm collagenvôùi teá baøo, maïch maùu vaø 25% nöôùc. Khoaùng chaát chính laø calci phosphat (5/6), soá coøn laïi laøcalci carbonat, fluorid, chlorid, magnesium, moät ít natrichlorid vaø sulfat. Collagen laø chaát höõu cô coù theå taùch rieângkhi ngaâm xöông vaøo dung dòch. Coù tôùi 98% toång löôïng calci trong cô theå ñöôïc döï tröõ ôûxöông vaø 1% löu haønh trong maùu. Khi calci trong maùu giaûm62 Dinh döôõng vaø ñieàu trò Khi löôïng calci trong maùu giaûm, parathormon ruùt calcitöø xöông ra ñeå caân baèng. Khi nhu caàu calci ñuû roài thì tuyeángiaùp laïi tieát ra hormon calcitonin ñeå chaën taùc duïng cuûaparathormon . Estrogen laø loaïi hormon nöõ, nhöng cuõng coù moät löôïngraát nhoû ôû nam giôùi. Estrogen laøm giaûm söï ruùt laáy calci töøxöông. Vì theá, khi maõn kinh nöõ giôùi thöôøng bò beänh loaõngxöông. Vitamin D giuùp söï taïo xöông vaø duy trì xöôngcöùng chaéc. Trong khi ñoù, moät soá chaát nhö caø pheâ, thuoác laù, röôïu laïilaøm giaûm söï haáp thuï calci. Thuoác khaùng sinh tetracyclin, erythromycin, isoniazid,laøm giaûm haáp thuï calci; caùc thuoác choáng acid daï daøy nhöMylanta, Maalox, thuoác lôïi tieåu furosemid, thiazid laømtaêng baøi tieát calci qua nöôùc tieåu. Calci trong thöïc phaåm ít khi gaây ra xaùo troän cho cô theå,nhöng khi uoáng theâm thì calci coù theå gaây ra moät vaøi vaán ñeàchaúng haïn nhö ñaày hôi, taùo boùn hoaëc nöôùc tieåu nhieàu calciñöa tôùi soûi thaän. Vì daï daøy chæ coù theå haáp thuï töøng löôïng nhoû calci, ta neânuoáng khoaùng chaát naøy laøm nhieàu laàn, moãi laàn moät ít. Söï xaùo troän cuûa calci coù theå daãn ñeán moät beänh phoå bieánlaø loaõng xöông.Beänh loaõng xöông (Osteoporosis) Thoaùi hoùa xöông laø moät dieãn bieán bình thöôøng, khôûi söïngay töø tuoåi trung nieân vaø noái tieáp cho tôùi khi veà giaø. Trongdieãn bieán naøy, thaønh phaàn caáu taïo xöông khoâng thay ñoåi,nhöng khoái löôïng vaø ñoä ñaëc cuûa xöông thay ñoåi.64 Dinh döôõng vaø ñieàu trò 5. Cho con buù. Khi nuoâi con baèng söõa meï quaù saùu thaùng thì söï hao xöông nhaát thôøi coù theå xaûy ra, vì löôïng calci trong söõa raát lôùn (khoaûng 320mg/lít). Vì theá, ngöôøi meï caàn duøng ñuû soá calci vaø vitamin D ñeå phoøng beänh xöông. 6. Döôïc phaåm. Moät soá döôïc phaåm nhö Dilantin, Phenobarbital, Corticosteroid, Lithium, Phenothia- zine, Tetracycline, Cyclosporin, hormon tuyeán giaùp... laøm tieâu hao calci töø xöông hoaëc ngaên caûn söï haáp thuï calci ôû ruoät. 7. Ít vaän ñoäng cô theå. Cô theå ít vaän ñoäng daãn ñeán hao xöông, giaûm khoái xöông. Ngöôøi beänh naèm lieät giöôøng laâu ngaøy thì xöông raát yeáu vaø deã gaõy. 8. Taâm traïng caêng thaúng nhö chaán thöông, ñoùi khaùt, sôï haõi. 9. Duøng nhieàu röôïu vaø thuoác laù. 10. Thieáu vitamin D. Quan saùt nhöõng ngöôøi söû duïng cuøng löôïng calci nhö nhau, ngöôøi soáng ôû vuøng coù ít aùnh naéng thöôøng bò loaõng xöông nhieàu hôn ngöôøi soáng ôû vuøng coù nhieàu aùnh naéng. Ñoù laø vì naéng chieáu treân da taïo ra vitamin D, vaø vitamin D goùp phaàn tích cöïc trong vieäc baûo veä xöông. Ngoaøi ra, thöïc phaåm coù nhieàu chaát xô laøm giaûm haáp thuïcalci; aên nhieàu ñaïm ñoäng vaät laøm taêng baøi tieát calci trongnöôùc tieåu, trong khi ñaïm thöïc vaät khoâng coù taùc duïng naøy.Uoáng nhieàu caø pheâ cuõng laøm hao xöông ôû ngöôøi cao tuoåi,nhaát laø khi khoâng uoáng theâm loaïi söõa coù boå sung calci. Ñeå traùnh loaõng xöông, ngoaøi vieäc tieâu thuï ñaày ñuû löôïngcalci nhö ñaõ noùi ôû treân, ta caàn traùnh caùc nguy cô ñöa ñeánhö hao xöông.66