Chế độ dinh dưỡng của người mẹ có vai trò quan trọng quyết định đối với sự phát triển của thai nhi. Nhiều nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa khẩu phần ăn của mẹ và cân nặng của trẻ sơ sinh.
Những trường hợp người mẹ bị thiếu ăn hoặc ăn uống kiêng khem không hợp lý có nhiều nguy cơ sinh ra đứa trẻ có cân nặng thấp dưới 2500g. Ngoài ra, nếu người mẹ tăng cân tốt, sẽ tích lũy được khoảng 4kg mỡ, tương đương 36000 kcal, là nguồn dự trữ để sản...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dinh dưỡng với phụ nữ có thai
DINH DÖÔÕNG
VÔÙI PHUÏ NÖÕ COÙ THAI
K hi moät ngöôøi phuï nöõ mang thai, nhöõng ngöôøi thaân
ñeàu caàu chuùc cho ñöôïc “meï troøn, con vuoâng”, nguï yù
laø söï sinh nôû seõ ñöôïc thuaän lôïi, deã daøng vaø caû meï laãn con
ñeàu bình an, khoûe maïnh.
Nhöng ñeå ñaït ñöôïc nhö vaäy, khoâng chæ döïa vaøo nhöõng lôøi
caàu chuùc, maø coøn phaûi caàn ñeán raát nhieàu yeáu toá khaùch quan,
trong ñoù cheá ñoä dinh döôõng daønh cho ngöôøi phuï nöõ coù thai
ñoùng moät vai troø raát quan troïng.
Tröôùc khi mang thai, trong thôøi kyø mang thai cuõng nhö
khi cho con buù maø ngöôøi meï coù moät cheá ñoä dinh döôõng ñaày
ñuû thì caû meï laãn con ñeàu traùnh ñöôïc moät soá beänh taät, ruûi ro.
Ñöùa con seõ troøn trónh, ñuû caân ñuû laïng, cô theå veïn toaøn, trí
oùc phaùt trieån toát. Cuõng coù tröôøng hôïp meï thieáu dinh döôõng
maø con vaãn khoûe, nhöng thöïc ra laø ngöôøi meï phaûi traû giaù
ñaét, vì khi thai nhi phaùt trieån ñaõ ruùt laáy nhieàu chaát dinh
döôõng töø cô theå ngöôøi meï. Hôn nöõa, söï khoûe maïnh cuûa ñöùa
beù trong tröôøng hôïp naøy chaéc chaén chöa phaûi laø toái öu, vì
beù coøn coù khaû naêng phaùt trieån toát hôn nöõa neáu nhö ngöôøi
meï coù ñöôïc moät cheá ñoä dinh döôõng ñaày ñuû. Vaø chæ khi ñoù
môùi coù theå thöïc söï ñöôïc xem laø “meï troøn, con vuoâng”, toát
ñeïp cho caû meï laãn con.
Töø thuôû xa xöa, caùc danh y nhö Hippocrates (460-377
tröôùc Coâng nguyeân), Galen (129-199) ñaõ nhaän thaáy raèng
186
Dinh döôõng vaø ñieàu trò
1. Heä tuaàn hoaøn
– Löôïng maùu löu thoâng taêng leân 1/3.
– Nhòp tim taêng nhanh, töø 70 leân 85 nhòp moät phuùt.
– Khoái löôïng maùu trong cô theå töø 4 lít taêng leân 5,2 lít;
– Khoái huyeát töông taêng 40%.
– Hoàng caàu taêng 18%.
Caùc gia taêng naøy ñeàu laø ñeå ñaùp öùng nhu caàu dinh döôõng
cho ngöôøi meï vaø thai nhi.
2. Tuyeán noäi tieát
Coù nhieàu thay ñoåi quan troïng
a. Nang thöôïng thaän taêng saûn xuaát hormon aldosterone
ñeå giöõ nöôùc vaø muoái trong cô theå nhieàu hôn cho nhu
caàu cuûa thai ngheùn.
b. Estrogen vaø progesteron töø noaõn saøo gia taêng ñeå baûo
veä thai nhi, traùnh saåy thai trong hai thaùng ñaàu.
c. Löôïng ñöôøng cao hôn trong maùu ngöôøi meï ñeå nuoâi thai
nhi, insulin töø tuïy taïng gia taêng ñeå kieåm soaùt oån ñònh
möùc ñöôøng.
d. Tuyeán giaùp hôi lôùn leân ñeå taêng haáp thuï khoaùng iod.
ñ. Progesteron, estrogen, human chorionic gonadotropin
töø nhau ñöôïc saûn xuaát ñeå duy trì thai trong 8 tuaàn leã
ñaàu.
e. Sau khi sinh con, tuyeán yeân taêng saûn xuaát prolactin ñeå
kích thích vieäc tieát söõa cho con buù.
3. Heä tieâu hoùa
Thöïc phaåm löu laïi daï daøy vaø ruoät laâu hôn ñeå ñöôïc tieâu
hoùa kyõ vaø söï haáp thuï chaát dinh döôõng cao hôn cho nhu caàu
188
Dinh döôõng vaø ñieàu trò
duøng toaøn ñaïm thöïc vaät seõ coù nguy cô thieáu moät vaøi loaïi
acid amin caàn thieát.
Moät caùch cuï theå, neáu ngöôøi meï uoáng hai ly söõa, aên moät
mieáng thòt naïc, mieáng caù baèng loøng baøn tay, keøm theo caùc
loaïi haït, rau laø coù theå ñuû cho nhu caàu trong ngaøy.
b. Carbohydrat
Vì chaát ñaïm ñöôïc duøng cho söï taêng tröôûng teá baøo, neân
carbohydrat seõ laø nguoàn naêng löôïng chính cho meï vaø con.
Carbohydrat neân ñöôïc söû duïng ña daïng töø gaïo coøn caùm,
baùnh mì, boät nguõ coác boå sung caùc loaïi vitamin, rau, traùi
caây, khoai...
c. Chaát beùo
Chaát beùo raát caàn thieát cho söï phaùt trieån cuûa naõo boä thai
nhi cuõng nhö laø nguoàn naêng löôïng quan troïng.
d. Nöôùc
Nöôùc caàn ñeå gia taêng khoái löôïng maùu; traùnh khoâ da, taùo
boùn cuõng nhö taïo ra nöôùc oái che chôû phoâi thai.
ñ. Vitamin A
Vitamin A giuùp da laønh maïnh, thò giaùc toát vaø xöông mau
lôùn.
Nhu caàu vitamin A khi mang thai khoâng caàn gia taêng,
chæ caàn giöõ ñuû nhö möùc bình thöôøng laø khoaûng 750mcg moãi
ngaøy. Löôïng vitamin A naøy coù theå deã daøng coù ñöôïc trong
phoù maùt, söõa, bô, caùc loaïi rau traùi...
190
Dinh döôõng vaø ñieàu trò
thai hoaëc sinh con nheï kyù. Neáu chæ thieáu folacin (acid folic)
thì thai nhi deã bò taät nöùt ñoát soáng (spina bifida), khuyeát taät
oáng thaàn kinh (neural tube defect).
Nhu caàu folacin cuûa ngöôøi meï taêng gaáp ñoâi bình thöôøng
hoaëc hôn nöõa, vaøo khoaûng 400mcg moãi ngaøy. Soá löôïng naøy
ñöôïc cung caáp ñaày ñuû trong rau laù xanh, traùi caây, gan... Neáu
nhieàu folacin quaù thì söï haáp thuï keõm seõ giaûm.
Nhu caàu vitamin B12 bình thöôøng laø 2mcg - 4mcg, khi
coù thai caàn theâm khoaûng 0,2mcg moãi ngaøy. Vitamin B12 coù
nhieàu trong thöïc phaåm ñoäng vaät, neân vôùi nhöõng ngöôøi aên
chay caàn uoáng boå sung.
i. Vitamin C
Nhu caàu vitamin C bình thöôøng laø 60mg moãi ngaøy. Khi
mang thai, ngöôøi meï caàn taêng theâm khoaûng 10mg. Chæ caàn
uoáng ...