Đóa Hoa Tàn

Nhằm tiết tháng sáu. Một buổi chiều, bầu trời sơn màu xanh lét, ngọn gió động lá phất phơ, gây ra cái không khí mát mẻ phi thường, làm cho cây cỏ tốt tươi, mà cũng làm cho con người khỏe khoắn. Trên khúc lộ Vĩnh Long xuống Trà Vinh ngang qua xóm Mê Phốp, là xóm nhà cửa đông đặc, cách chợ Vũng Liêm chừng ba ngàn thước, người đi đường qua lại dập dìu, lại người trong xóm cũng chòm nhom trên lề, kẻ đứng người ngồi mà hứng mát, nên cảnh xem có vẻ náo nhiệt, mà...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đóa Hoa TànĐóa Hoa Tàn Hồ Biểu Chánh Đóa Hoa Tàn Tác giả: Hồ Biểu Chánh Thể loại: Tiểu Thuyết Website: http://motsach.info Date: 19-October-2012Trang 1/65 http://motsach.infoĐóa Hoa Tàn Hồ Biểu Chánh Chương 1 - Hồi Phát ĐạtNhằm tiết tháng sáu. Một buổi chiều, bầu trời sơn màu xanh lét, ngọn gió động lá phất phơ, gâyra cái không khí mát mẻ phi thường, làm cho cây cỏ tốt tươi, mà cũng làm cho con người khỏekhoắn.Trên khúc lộ Vĩnh Long xuống Trà Vinh ngang qua xóm Mê Phốp, là xóm nhà cửa đông đặc,cách chợ Vũng Liêm chừng ba ngàn thước, người đi đường qua lại dập dìu, lại người trong xómcũng chòm nhom trên lề, kẻ đứng người ngồi mà hứng mát, nên cảnh xem có vẻ náo nhiệt, màmặt người nào coi cũng có sắc hân hoan.Cái không khí mát mẻ khỏe khoắn ấy nó làm cho người ta đã vui vẻ mà lại hăng hái về nẻo lợiđường danh, bởi vậy trong nhà thầy Cai tổng Lê Thái Bình, ở dựa lộ, nhằm chánh giữa xóm MêPhốp, có tiếng nói om sòm xen lộn với tiếng cười inh ỏi.Nhà nầy cất đã trên mười lăm năm rồi, ngói bị rong rêu đóng nên trỗ màu đen, vườn bị nắngmưa táp hóa ra màu xám; nhưng mà nền đúc thật cao, cửa cuốn bán nguyệt, bên tay mặt có cấtmột cái lẫm (1) lúa rộng lớn, bên tay trái có cất một cái nhà để xe ngựa, phía sau có cất nhà bếpsạch sẽ, phía trước có dọn một cái sân, trồng sắp kiểng mấy hàng, ngoài trồng bông đủ thứ,giữa sân lại có trồng một cây huỳnh mai gốc lớn nhánh nhiều, hễ qua tiết xuân nó đơm bôngvàng khè, chung quanh cuộc đất (2) lại có trồng dừa bao vòng, làm cho thêm vẻ trù mật, bởi vậyai đi ngang ngoài lộ dòm thấy cũng biết đó là chỗ ở của một người giàu có.Thầy Cai tổng Lê Thái Bình mới bốn mươi tám tuổi vóc trung trung, tướng thanh nhã; hồi nhỏthầy cứ học chữ nho, lớn rồi thầy mới học chữ quốc ngữ, còn chữ Pháp thiệt là thầy không biết.Thầy ngồi tại bộ ghế cẩm lai (3) để giữa nhà, thầy cười ngất mà nói lớn rằng: Hả, hả, con ngườita hễ có thời, thì trời khiến gặp cái may như vậy đó. Hôm trước chú Phùng dưới chợ Vũng Liêmchú lên hỏi mà mua lúa của tôi. Chú trả bốn đồng tám cắc một tạ (4). Tôi nài năm đồng bạc.Chú nói lỗ chú không dám mua. Bữa nay lúa lên giá tới năm đồng rưởi, coi sướng hôn? Phải màhôm trước tôi bán thì tôi mất tiền nhiều quá.Hương sư Diệu đi theo xã trưởng Phú đến hầu thầy Cai tổng đặng xin phép xuất công kho tu bổnhà việc (5) làng, ông ngồi cái ghế trường kỷ để đàng chái, ông nghe thầy Cai tổng nói như vậy,thì ông khen rằng:- Bẩm thầy, sao thầy biết lúa lên giá, thầy trằn (6) lại, thiệt thầy giỏi quá. Hôm lúa lên bốn đồngtám, nhiều người lật đật bán hết, không dám chờ nữa.- Không phải giỏi. Làm chủ điền, mình phải biết nhắm thời thế chớ.- Bẩm thầy, không biết lúa của thầy còn được bao nhiêu?- Còn nhiều mà. Hôm tháng tư tôi bán đỡ vài ngàn giạ mà đóng thuế, còn bao nhiêu tôi vựa hếtlại đó, chưa có bán.- Nếu vậy thì gặp giá nầy thầy có lợi nhiều lắm.Trang 2/65 http://motsach.infoĐóa Hoa Tàn Hồ Biểu ChánhBà Cai tổng, tên là Lý Thị Ngọc, trạc chừng bốn mươi lăm tuổi, tánh nết ôn hòa, sắc mặt hiềnhậu, bà đương ngồi ăn trầu nơi bộ ván phía bên kia, bà xen vô mà nói rằng: hôm tháng tư thầynó lật đật bán hai ngàn giạ lúa, giá có bốn đồng bạc, thiệt uổng quá. Theo giá bây giờ, mất lợigần một ngàn đồng bạc .Thầy Cai tổng cười ngất mà đáp rằng:- Bà nó tiếc làm chi. Mình làm lớn, mình phải làm gương cho dân sự trong tổngbắt chước chớ. Mình lỗ một hai ngàn đồng mình cũng phải bóp bụng mà chịu, chớ mình trằn lại,mình không đóng, điền chủ khác họ phân bì họ không đóng, rồi cái làng có thuế đâu mà đăngkho.- Từ ngày thầy nó ra làm quan tới giờ, tôi coi việc nào cũng bị thiệt hại hết thảy.Chớ chi thầy nó đừng có làm tổng thì bây giờ làm giàu biết bao nhiêu.- Nói như bà nó vậy sao được. Ở đời phải có chút công danh với người ta chớ.Giàu mà đi đến đâu thiên hạ họ khinh khi, thì giàu làm gì.- Tôi tưởng ở đời hễ vô sự thì vô lự, tranh đua lắm càng mệt trí, chớ không ích gì.- Ở thế gian, ai cũng vậy, không ham danh thì cũng ham lợi; nếu không ham thứ nào hết, thôithì đi tu cho rồi, chớ ở thế gian sao được.- Danh lợi ai mà không ham, tiếc vì cầu danh mà phải tốn hao nhiều quá, tôimới nói chớ.- Muốn có danh với người ta thì phải tốn hao chút đỉnh chớ sao.- Danh cũng có nhiều thứ. Có thứ danh khỏi phải tốn hao gì hết.- Danh gì vậy? Phải danh hà tiện hay không?- Mình lấy nhơn nghĩa mình đối đãi vơi mọi người, tự nhiên thiên hạ họ kính trọng mình, cần gìphải cầu cái danh nào khác.- Nhơn nghĩa thì tự nhiên mình phải làm chớ sao. Mà mình làm nhơn nghĩa thìbất quá người ta khen mình ...