Độc đáo các cách ăn chua của người Thái Tây Bắc

Có lẽ người miền xuôi lên Tây Bắc nào đó quá ấn tượng với món nhót xanh cuốn bắp cải, rau mùi, chấm với chẳm chéo nơi đây.Cho nên cứ truyền tai nhau rằng lên tây bắc phải tìm bằng được ăn món “chẳm chéo” (nhót xanh). Kỳ thực, chẳm chéo là tên của nước chấm, còn ăn nhót, ăn mận, ăn sim cùng chẳm chéo người Thái tây bắc gọi chung là ăn chua.(Kin Xổm).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Độc đáo các cách ăn chua của người Thái Tây BắcĐộc đáo các cách ăn chua của người TháiTây BắcCó lẽ người miền xuôi lên Tây Bắc nào đó quá ấn tượng với món nhót xanhcuốn bắp cải, rau mùi, chấm với chẳm chéo nơi đây.Cho nên cứ truyền tai nhau rằng lên tây bắc phải tìm bằng được ăn món“chẳm chéo” (nhót xanh). Kỳ thực, chẳm chéo là tên của nước chấm, còn ănnhót, ăn mận, ăn sim cùng chẳm chéo người Thái tây bắc gọi chung là ănchua.(Kin Xổm).Món đặc trưng nhất là bắp cải cuốn nhót. Món ăn đã làm nên đặc trưng củangười Thái. Đầu tiên là phải chọn những chùm nhót xanh vừa thành quảchưa lâu. Có người thích ăn quả thật non, nhưng có lẽ nhót đạt tiêu chuẩnnhất là khi vừa đủ tầm, không non quá mà cũng già quá, lớp phấn mới chỉmới trăng trắng.Quả nhót phải xanh mướt, hơi mềm mềm, chưa mọng nước và chua rôn rốt,lại cũng thoảng qua vị chát nữa! Thú nhất là tự tay vin những cành nhótmềm mềm xuống, ngắm nghía và tỉa những quả nhót ưng ý nhất. Vừa chảyvừa nghĩ đến lúc chấm xuống bát chẳm chéo, hình dung ra cái vị chua chua,cay cay mà ứa nước bọt.Thứ đến, cuốn cùng với nhót cần có bắp cải, cũng phải chọn những lá vừatầm, không già, không non quá, trắng nõn là. Thêm vài lá tỏi, lá rau mùi, ítgừng thái lát nữa là được.Quan trọng nhất là bát nước chấm, chắc ngoài Tây Bắc không đâu có: Bátchẳm chéo là sự hòa quyện của những: tỏi khô, (nhưng phải đúng là tỏi tâybắc mới có mùi, vị cay đặc trưng, tỏi tàu - củ to, mọng nước không ra vị củanó), gừng, ớt, rau mùi, mắc khén, xả… tất cả đều giã nhuyễn, trộn vào chútnước mắm hoặc muối cũng được.Thế rồi khi đã tề tựu đông đủ, tất cả nguyên liệu được bày ra, mọi ngườiquây quanh, người cắt nhót, cắt bắp cải, người đặt những miếng nhót, gừng,mùi, lá tỏi, từ từ cuốn vào lá bắp cải và khé chấm vào bát chéo, vừa ăn vừarâm ran những chuyện trên trời dưới biển...Đưa miếng lên miệng, cắn nhẹ một cái ta cảm nhận được đầu tiên là vị mặn,cay, nóng của chéo, vị ngọt mát của bắp cải, và khi ngập chân răng vàomiếng nhót là tổng hòa của chua, cay, mặn, ngọt.Không cầu kỳ như nhót xanh, mận, mơ và sim (quả chua của người Thái)cuốn lá vả đơn giản hơn nhiều. Chỉ cần vài lá vả non đang còn lẫn màu xanhvà vàng nhạt, một ít gừng thái lát, thêm chút muối ớt nữa là đủ vị. Mỗi thứquả có vị chua riêng của nó, mơ và mận xanh chua gắt, sim rôn rốt lại có vịchát của những xơ quả. Nhưng tựu chung lại nó hòa lẫn với lá vả, muối ớtcũng ra thứ vị tổng hòa của chua, cay, mặn ngọt…Người ta ăn chua không thể ăn một mình, phải có bạn, phải túm năm tụm ba,vừa ăn vừa cười nói, với những câu chuyện tếu táo mới thú. Người ta vừa ănlại vừa xuýt xoa vì vị chua của quả kết hợp với vị cay nồng của các gia vịkhác!Thú ăn vặt này đôi khi lại là biện pháp hữu hiệu để tăng thêm tình đoàn kết,gắn bó giữa mọi người. Một khách lạ đến thăm đúng lúc tập thể đang ănchua chẳng thể nào lại quay ra hay ngồi thu lu một góc cả, cứ phải xà vào,cũng phải cuốn, chấm, xuýt xoa, cũng cười đùa hối hả. Thế mà chỉ sau mấyphút bỡ ngỡ người ta đã có thể trò chuyện như đã quen nhau lâu lắm rồi.Vậy đấy, tình người nhiều khi nó hiển hiện đơn giản chỉ trong một món ănchơi.