Độc đáo lễ cúng tạ ơn của đồng bào Gia Rai

Lễ tạ ơn hay còn được gọi là Lễ cầu sức khỏe là một trong những lễ cúng đặc sắc nhất, mang đậm bản sắc riêng của người Gia Rai (Gia Lai).Lễ tạ ơn được tổ chức để tạ ơn Giàng, trời đất đã cho họ một mùa màng bội thu,… Ảnh: minh họa Lễ tạ ơn là lễ cúng có từ lâu đời của đồng bào Gia Rai. Lễ được tổ chức để tạ ơn Giàng, trời đất đã cho họ một mùa màng bội thu, hay tạ ơn công lao của cha mẹ đã sinh thành nuôi dưỡng,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Độc đáo lễ cúng tạ ơn của đồng bào Gia RaiĐộc đáo lễ cúng tạ ơn của đồng bào Gia RaiLễ tạ ơn hay còn được gọi là Lễ cầu sức khỏe là một trong những lễ cúng đặc sắcnhất, mang đậm bản sắc riêng của người Gia Rai (Gia Lai). Lễ tạ ơn được tổ chức để tạ ơn Giàng, trờiđất đã cho họ một mùa màng bội thu,… Ảnh: minh họaLễ tạ ơn là lễ cúng có từ lâu đời của đồng bào Gia Rai. Lễ được tổ chức để tạ ơnGiàng, trời đất đã cho họ một mùa màng bội thu, hay tạ ơn công lao của cha mẹ đãsinh thành nuôi dưỡng, hoặc những người có ân nghĩa với gia đình. Lễ tạ ơn cũngđược tổ chức để cầu sức khỏe, may mắn cho một hoặc những người thân trong giađình, buôn làng tránh khỏi bệnh tật, tai ương…Vào ngày lễ, bà con không ai lên rẫy, họ ở nhà chuẩn bị đồ lễ và chờ thầy cúng đếnnhà để làm lễ cúng tạ ơn, cúng sức khỏe. Gia đình tổ chức lễ sẽ làm thịt một con gàđể cúng Yàng, thần Lửa Pơtao; một con heo để cúng cho người được tạ ơn, đượccầu sức khỏe, một con bò để mời họ hàng cùng đến ăn uống, sau đó chia thịt chomỗi người đến dự lễ mang về. Tùy theo kinh tế của gia đình mà đập heo, bò tohoặc nhỏ, riêng gà cúng thì phải là loại gà nhỏ. Khác với các lễ khác như bỏ mả,cầu mưa… cả làng cùng góp của để làm thì lễ tạ ơn chỉ làm theo từng hộ gia đình.Khi hành lễ, thầy cúng tiến đến đứng cạnh hai con vật và nói bằng tiếng Gia Rai:“trước khi giết thịt con vật, thầy cúng nói cho con vật biết, hôm nay làm lễ tạ ơnnên phải giết thịt chúng để cúng Yang (trời) và sau khi chết, chúng đừng oán tráchchủ nhà mà hãy đầu thai sang kiếp khác”. Thầy cúng “nói chuyện” xong với haicon vật. Một người thanh niên khỏe mạnh cầm một khúc gỗ to đập thẳng vào giữađầu hai con vật, theo trình tự đập heo trước, đập bò sau, đập cho đến khi hai convật chết mới thôi.Tiếp đến, thầy cúng lấy một con dao có mũi nhọn đâm vào bên hông hai con vật,khi máu chảy ra lấy lá cây nhét vào lỗ đã đâm, mục đích không để máu chảy rangoài nhiều. Đám thợ nhanh chóng khiêng hai con vật lên bếp lửa để thui.Thầy cúng bắt đầu cúng, đầu tiên là cúng cho Yang và Pơtao Apui. Thầy ngồichậm rãi rót rượu ra cái chén rồi khấn. Khấn xong thầy cúng ngồi nói chuyện, ănthịt gà và uống rượu với các thần. Tiếp theo là phần cúng chính của lễ tạ ơn, thầycúng bê một chén heo gồm có phần thịt đầu thái nhỏ, gan, tim… đặt ở ghè bêncạnh, cho gọi chủ nhà đến ngồi bên cạnh chân đặt lên cái lưỡi rìu có một sợi bônggòn.Theo quan niệm của người Gia Rai, cái rìu là biểu tượng cho sức mạnh của ngườiđàn ông. Sợi bông làm cho tâm hồn con người được nhẹ nhàng, thanh thoát. Chủnhà đến ngồi bên cạnh thầy cúng và người được cúng tạ ơn. Thầy cúng sẽ rót rượucần từ chiếc ghè lớn nhất lên chân chủ nhà và khấn: “Hỡi Yang, hỡi Pơtao Apuihãy xua đuổi tà ma và ban sức khỏe, cho sống lâu, sống khỏe….”. Lời khấn đãxong, thầy cúng đeo một vòng bằng đồng vào tay chủ nhà… Nghi lễ kết thúc, mọingười cùng uống rượu, ăn thịt heo, bò và nói chuyện vui vẻ./.