Đông y điều trị hen phế quản

Hen phế quản là tình trạng phản ứng cao độ ở phế quản trước nhiều kích thích khác nhau, biểu hiện đặc trưng là cơn khó thở với tiếng rít cò cử do co thắt cơ trơn phế quản, phù nề niêm mạc và tăng tiết dịch nhày phế quản. Cơn ho khó thở hồi phục (tự khỏi hoặc tự điều trị khỏi).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đông y điều trị hen phế quản Đông y điều trị hen phế quảnHen phế quản là tình trạng phản ứng cao độ ở phế quản trướcnhiều kích thích khác nhau, biểu hiện đặc trưng là cơn khó thở vớitiếng rít cò cử do co thắt cơ trơn phế quản, phù nề niêm mạc vàtăng tiết dịch nhày phế quản. Cơn ho khó thở hồi phục (tự khỏihoặc tự điều trị khỏi).Hen phế quản rất phổ biến, ở Việt Nam hen phế quản chiếm 18,7% cácbệnh phổi và chiếm 5% các cấp cứu nội khoa. Hen phế quản có thể gặpở mọi lứa tuổi, nhưng đặc biệt ở người cao tuổi.Có nhiều nguyên nhân, song đều xảy ra 2 loại tổn thương chính là viêmmạn tính đường hô hấp và tình trạng tăng cảm ứng của phế quản. Dựavào nguyên nhân mà người ta chia ra các thể bệnh chính gồm:- Hen dị ứng (atopic asthma): Hen thường do kích thích của các tácnhân bên ngoài môi trường như bụi phấn hoa, lông súc vật và thựcphẩm… Cơn hen thường xuất hiện bất ngờ nhưng cũng thoái lui độtngột, dễ tái diễn. Bệnh thường gặp ở trẻ em và có tính gia đình rõ rệt.- Hen không do dị ứng (nonatopic asthma): Bệnh thường do các vikhuẩn, virus gây nên viêm đường hô hấp mạn tính.- Hen do thuốc: Có rất nhiều loại thuốc có thể gây ra cơn hen, thườnggặp nhất là aspirin.- Hen do nghề nghiệp: Người bệnh hít phải những loại bụi, các chất khíhoặc tiếp xúc các hoá chất kích thích co thắt phế quản và tăng tiết nhầyphế quản.Cơn hen thường xuất hiện đột ngột, về đêm hoặc khi thay đổi thời tiết.Triệu chứng báo trước là hắt hơi, sổ mũi, ngứa mắt hoặc đỏ mắt, hokhan vài tiếng cò cử mà người ngoài cũng nghe thấy, khó thở tăng đềudần, phải tỳ tay vào thành giường để thở, mệt mỏi, toát mồ hôi, tiếngnói ngắt quãng. Cơn khó thở kéo dài 5 đến 10 phút, có khi hàng giờ, cókhi cơn liên miên cả ngày không dứt, sau đó giảm dần và kết thúc làmột trận ho và khạc đờm. Đờm dãi màu trong quánh và dính, khạcđược càng nhiều đờm càng dễ chịu.Trong cơn hen, lồng ngực căng to, các cơ hô hấp phụ nổi rõ, mặt tím tái,khám phổi nghe thấy rì rào phế nang giảm, có vùng phổi thở bù, nhiềutiếng ran rít và ran ngáy khắp hai phế trường. Gõ lồng ngực trong. Saucơn hen khám phổi có thể không thấy gì đặc biệt. Khám tim thấy nhịptim nhanh 120 – 130 lần/phút, nhịp xoang có khi loạn nhịp ngoại tâmthu, huyết áp tăng.Theo Y học cổ truyền, hen phế quản thuộc phạm trù “háo suyễn” “đàmẩm”.Nguyên nhân gây bệnh do ngoại cảm phải ngoại tà bên ngoài, ăn uốngtình chí thất thường, làm việc quá sức. Về tạng phủ, do sự thay đổi hoạtđộng của tạng phế và thận, vì thế tuyên giáng và thận nạp khí, bệnh cóliên quan mật thiết với đàm. Đàm là sản vật bệnh lý do tỳ hư không vậnhoá thuỷ thấp, thận dương hư không ôn tỳ dương vận hoá thuỷ cốc vàkhông khí hoá được nước, phế khí hư không hoá giáng thông điều thuỷđạo. Trên lâm sàng thấy các hiện tượng đàm nhiều, khó thở ngực đầytức.Hen có nhiều thể bệnh với các bài thuốc khác nhau như sau:1. Thể hen hàn:Triệu chứng:Thở gấp, trong hầu có tiếng hen rít, ngực bí, đờm trong loãng, miệngkhông khát, thích uống nóng, rêu lưỡi trắng nhớt, mạch phù hoạt.Bài thuốc:Xạ can 10g, Tế tân 8g, Ma hoàng 12g, Ngũ vị tử 6g, Bán hạ 6g, Tửuyển 8g, Đại táo 3 quả, Sinh khương 3 lát, Khoản đông hoa 10g.2. Thể hen nhiệt:Triệu chứng:Hen suyễn gấp, trong hầu có tiếng khò khè, đàm đặc ho khó ra, trongngực bí, thở mạnh, miệng khát thích uống lạnh, miệng đắng, mặt đỏ,chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng nhớt, mạch hoạt sác.Bài thuốc:Bạch quả 10 quả (liên vỏ cùng đập), Cam thảo 6g, Hạnh nhân 8g, Tô tử12g, Hoàng cầm 8g, Bán hạ 6g, Tang bạch bì 10g, Khoản đông hoa 10g.Các bài thuốc trên sắc uống ngày 1 thang.