Đông y trị say nắng, say nóng.

Trong y học cổ truyền, say nắng, say nóng được gọi là chứng trúng thử. Say nắng, say nóng thường thể hiện ở hai mức độ: Nhẹ thì đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, tức ngực, lợm giọng, buồn nôn, khát nước, da nóng, không có mồ hôi, toàn thân mệt mỏi rã rời hoặc có biểu hiện bồn chồn, vật vã
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đông y trị say nắng, say nóng.Đông y trị say nắng, say nóngTrong y học cổ truyền, say nắng, say nóng được gọi là chứng trúng thử.Say nắng, say nóng thường thể hiện ở hai mức độ: Nhẹ thì đau đầu, hoa mắt, chóngmặt, tức ngực, lợm giọng, buồn nôn, khát nước, da nóng, không có mồ hôi, toànthân mệt mỏi rã rời hoặc có biểu hiện bồn chồn, vật vã; Nặng thì ngoài các triệuchứng trên còn có thêm sắc mặt nhợt nhạt, vã mồ hôi, chân lạnh, thậm chí xuấthiện hôn mê bất tỉnh, co giật tứ chi.Trong y học cổ truyền, say nắng, say nóng được gọi là chứng trúng thử với cơ chếsinh bệnh là do: trên cơ sở chính khí hư suy (giảm sức đề kháng), hai nhân tố gâybệnh là thử nhiệt hoặc thử thấp xâm nhập vào cơ thể, uất lại và nung đốt làm haotổn âm dịch mà tạo thành bệnh. Nếu nặng thì thanh khiếu bị che phủ, kinh khí bếtắc gây nên hôn mê, nếu tân dịch bị hao tổn quá nhiều thì phát sinh chứng hư thoát.Về mặt trị liệu, khi gặp tình trạng này phải nhanh chóng tiến hành các biện phápsau đây:- Khẩn trương đưa người bệnh đến chỗ râm mát, thoáng gió, cởi bỏ và nới rộngquần áo, cho uống một ít nước muối nhạt hoặc nước sôi mát, dùng khăn thấm ướtnước lạnh hoặc rượu trắng lau các hốc tự nhiên như hõm nách, bẹn...- Nếu nặng, bất tỉnh nhân sự thì lập tức dùng ngón tay cái lần lượt bấm mạnh huyệtnhân trung và thập tuyên. Bấm các huyệt này có tác dụng khai khiếu (làm thứctỉnh) và tiết nhiệt (thải nhiệt, giải nhiệt). Sách Châm cứu khổng huyệt cập kỳ liệupháp tiện lãm đã viết: “Thập tuyên là kỳ huyệt... dùng kim tam lăng hoặc kim lớnchâm ra máu chủ trị tất cả các chứng mất thần cấp tính”.- Dùng gốc bàn tay day lòng bàn tay, lòng bàn chân và chỗ hõm giữa thắt lưng củangười bệnh (có thể dùng một chút rượu trắng để xoa) sao cho tại chỗ nóng lên làđược. Trong tư thế bệnh nhân nằm sấp, xác định và day mạnh huyệt đại chùy nằmở ngay dưới chỗ lồi lớn của ụ xương cổ thứ 7. Huyệt này có tác dụng thanh nhiệtvà thông dương khí. Kinh nghiệm của cổ nhân thường phối hợp kích thích thậptuyên với đại chuỳ để trị sốt cao và chống say nắng.- Nếu bệnh nhân đã tỉnh nhưng còn mệt thì dùng tay xoa, day và vê các ngón châncủa người bệnh. Điều này rất có lợi vì như vậy tác động đến các huyệt vị như ẩnbạch, chí âm, hành gian, thái xung, đại đôn, lệ đoài, túc khiếu âm. Kế đó, dùngngón tay cái nhẹ nhàng day huyệt thái dương và dọc theo hai lông mày với một lựcvừa phải.Ngoài ra, theo kinh nghiệm dân gian, người ta còn có thể chọn dùng một trong cácbiện pháp kích thích hồi tỉnh như: dùng lá hẹ tươi hoặc nga bất thực thảo tươi hoặcgừng tươi hoặc tỏi tươi, rửa sạch, giã nát, ép lấy nước để nhỏ vào lỗ mũi; dùngtrầm hương và đàn hương đốt khói xông hai lỗ mũi... Khi bệnh nhân tỉnh, có thểcho uống nước sắc lá sen, lá hoắc hương và lá hương nhu tươi. Chú ý: dù ngườibệnh đã tỉnh hẳn vẫn không nên trở lại làm việc trong điều kiện nắng nóng ngaymà phải được nghỉ ngơi trong một thời gian.